Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 351, 23 December 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOLAHA HOOPAU HOPE

 

 E ike auanei na kanaka a pau ma keia, mai keia la aku ua hoopau loa aku au i ko H. C. Ulukou noho Hope ana no'u ma na ano a pau loa e pili ana i ka malama ana ka hooponopono ana a me ka ohi ana i na auhau o ko'u mau waiwai a pau loa maloko nei o keia aupuni.  O na poe a pau loa e paa ana he mau waiwai no'u ma ko lakou lima, e hoihoi ae lakou ia'u ponoi ma ko'u wahi noho ma Honuakaha, ma Honolulu, Oahu.

  KAPIOLANI.

 [Ma o Jos. Nawahi la.]

Honolulu Oct. 31, 1891.  314-d3m.

 

 I keia la i hookohu ia aku ai o DOROTHEA LAMB, i Notari no ka lehulehu no ka apana Hookolokolo Ekahi o ke Aupuni.  C. N. SPENCER.

  Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Dec.3, '91  338-3td.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA LOKO O OPU, MA PAWAA, OAHU.

 

 Ma ka Poakolu, Dek, 16, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo aku ma mua o Aliiolani Hale e kuai ia aku ia ma ke kudala, ka hoolimalima o ka loko aupuni o Opu ma Pawaa, Oahu.  Ka me nawa he 15 makahiki, ke kumukuai koho mua he $50 uku makahiki, e uku ia ma ka uku hapa makahiki mamua.

  C. N. SPENCER.

  Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina Nov. 14, '91. 324 3t'sd

 

NA APANA AINA HOME LIILII MA PUNA HAWAII.

Ke hoolaha ia aku nei ma keia:

 

 1 Aia he 20 mau apana ma Nauawale, Puna, Hawaii, e loaa no he mau apana kupono no ka noho ana kuonoono, mai keia mau apana aina home liilii mai.

 2 E ike ia no ke kii o keia mau apana aina, maloko o ke keena Aina o ke aupuni, ma Honolulu a i ole ma ke keena o J. E. Elderts ma Kapoho, Puna, Hawaii.

 3 Na J. E. Elderts, e kuhikuhi ma i na apana i ka mea e makemake ana e ike i ua mau apana la, a no ia hana ana e loaa iaia ka uku o $1,00 mai ka mea noi aku.

 4 O ka poe makemake i mau apana aina, e nonoi mai no, ma ke kakau ana mai i ke Kuhina Kalaiaina, maluna o ka pepa i pa'i hakahaka ia, a loa no ke kope oia mau palapala me ka uku ole mai a J. E. Elderts.

 5 Aole e noonoo ia ke noi a kekahi mea he aina ponoi kona.

 6 O kela a me keia mea nonoi e loaa iaia na makahiki oo ma ke kanawai.

 7 E ae ia no ka mea nonoi i umi makahiki e uku ai noka aina ma ia manawa, e hookuu ia no ka aina mai na auhau aupun@ a pau.

 8 Iloko o hookahi makahiki, ke kauoha ia nei oe e kukulu i hale nou maluna o ka apana aina i lilo ia oe, a e hoomau aku oe i ka noho ana no ke koena o na makahiki he umi.

 9 Iloko o ekolu makahiki, ke kauoha ia aku nei oe e hoopuni i ua aina la me kekahi pa kupono a paa hoi.

 He mea pono ia oe e hookaa mua mai i kela a me keia hapa makahiki, i ka uku panee maluna o ke kumukuai o ka aina ma ka 5 pakeneka o ke dala i ka makahiki hookahi; ua hiki no hoi ia oe ke hookaa i ke kumukuai holookoa, a o ka hapa paha, ma kela a me keia wa, he mea ia e emi mai ai ka uku panee.

 11 O ka aelike mua ana, aole hiki ke hoolilo ia aku, a aole no hoi e hiki ke hoolilo ia aku ka aina, a hiki i ka hooko piha ia ana o na kumu aelike.

 12 Ke haule hope ka hooko ia ia ana o kekahi o kela mau kumu i hoike ia ae la, he mea ia e loaa ole ai ka aina.

  C. N. SPENCER,

 Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Nov. 6, 1891.

 318 -4t.

 

NA AINA HOME MA HILO, HAWAII.

 

 Ma keia ke hoolaha ia aku nei -

 1. Ua hookaawaleia he Umi (10) Pahale, ma Kaieie, Hilo, Hawaii no ka hoo lilo ana aku i ka poe e makemake ana e loaa ia lakou na aina home i wahi e nolo ai.

 2. Ua hiki no ke ike ia na kii o keia mau apana aina ma Keena Aina, Keena Kalaiaina, Honolulu, a i ole ma ke Keena o Mr. A. B. Loebenstein ma Hilo, Hawaii.

 3. Na Mr. A. B. Loebenstein no e kuo hikuhi aku i na apana aina i kela a me keia mea e makemake ana e ike, a no ia hana ua kuleana oia e ukuia $1. mai ka mea e nonoi ana.

 4. Na kanaka a pau e makemake ana i na apana aina. e ui mai no lakou ma ke kakau i ke Kuhina Kalaiaina ma kekahi palapala pa'ihakahaka, a oia mau pa'ihakahaka e loaa wale mia no mai a A. B. Loebenstein.

 5. Aole kekahi nonoi mai kekahi mea e noonoo ia mai ka poe e noho ona aina nei.

 6. O ka poe piha o na makahiki waino ke nonoi mai.

 7 E haawi ia no iloko o umi makahiki e uku ia ai ka aina, a iloko oia mana wa ua kuu ia mai na auhau.

 8. E kukulu hoi oia i hale noho maluna oka aina nona iloko o hookahi ma kahiki a e hoomaka hoi e noho maleko o ia hale, a e hoomau aku no ke koena o ka manawa o umi makahiki.

 9. E hoopuni hoi oia i ka aina, iloko o ekolu makahiki, me kekahi pa kupono.

 10. E uku hoi oia ma ka hapaha ma kahiki mamua i ka uku panee maluma o ke koena i uku ole ia o ke kumukuai, ma ka pa 5 keneta pa haneri.  Ua hiki no i ka mea kuai ke hookaa pau a i ke kahi mahele paha o ka uku kumukuai i kela a me keia manawa, a i ka mea nohoi e oki ai o ka uku pahee.

 11. Aole e hiki ke hoolile hou ia aku ka aelike mua, a aole no hoi ka aina e hiki ke kuai ia a pau mua na olelo aelike i ka hooko ia.

 12. O ka kaule ana o ka hookoia o na kumu i aelike ia, he mea no ia e hoolilo wale ia ai o ka aina.

  C. N. SPENCER.

  Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dek. 3, 1891.  4ts-d.

 

KUAI O NA APANA AINA AUPUNI MA MANOA, HONOLULU, OAHU.

 

 Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Hale Aliiolani, e kuai kudala ia ai he 41 eha@ mau apana aina ma Manoa, Honolulu, Oahu, e like ole ana ka nui mai ka 8:36 a ka 11:10 eka.

 Kumukuai hookumu like ole mai ka $200 a ka 400, no kela a me keia apana, e like me ka nui a me ke kulana o ka aina.  O ke kumu a me ke ano o keia kuai ana ma ke dala kuike no ia, a i ole e like me ka makemake o ka mea kuai he uku hookahi hapa mua a o ke koena ma ka hookaa mahele like ekolu iloko o ekahi, elua a me ekolu makahiki, me ka ukupanee 7 keneta pa haneri o ka makahiki.

 E hoopuni ka mea e kuai ana i ka ai na ana i kuai ai i kekahi pa maikai ilo ko o hookahi makahiki.

 E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma ka wa e pau loa mai ai ka hookaa ia ana o ke dala kuai.

 E ike ia no ka palapala aina a e lohe ia no hoi na mea piha no keia mau aina ma ke keena Aina.

  C. N. Spencer.

  Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 16, '91.  346-3td

 

KUAI O KEKAHI KOENA AINA AUPUNI MA WAIAKOA, KULA, MAUI.

 

 Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai kekahi koena aina aupuni ma Waiakoa, Kula Maui nona ka ili o 3:67 eka oi aku a emi mai paha.

 Kumukuai hookumu $5 no ka eka.

  C. N. SPENCER.

  Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Dec 16, 1891

 346-3tsd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAKOLU, DEKEMABA 23, 1891.

 

Ke Koho ana i na Luna Aupuni.

 

 He nui na olelo a ka poe o ka aoao hoomaemae e laa o Kaulukou.  Testa, Akoni, Enoka, Kalua Hookano, a me na loio Hawaii e aku, koe wale no o Kale Aki, i hoole i ke kupono a me ka pololei o ke koho ia o na luna aupuni.  O kahi paakahi loa a keia poe e hoole nei, oia na luna aupuni kiekie e like me ke kulana o na Lunakanawai Kiekie, no poo o na Buro, O keia mau olelo, he mau olelo ku keia i ka hoohilahila i ko ke kanaka ike, a he kolohe alua.  Me he la, ua ike ole maoli no keia poe i ke ano o ke kalai kumu ana, a i ka hoao ana e kamailio ma na ano e pili ana i ka pono o ka lahui a me ke kahua io o ke aupuni i kukulu ia maluna o na pono mai mua loa mai, e like me ia i kukulu ia ai mai kinohi loa mai.

 Ke olelo akea nei makou maanei, a ke waiho aku nei imua o ka ike o na loio Hawaii a haole, a me na loea kanaka a haole paha, na misionari, a pela aku, he mea hiki ole ia lakou ke hoike kumu mai i kahi e hoole ia ai o ka lahui i kona kuleana paa a kupono e koho i na kauwa e noho luna a hooponopono iho i na mea e pili ana i ko lakou pono ma ke ano lahui.

 

 I mea e akaka ai ko makou kulana ma keia mea, a i mea e kaakaa pono ai ka noonoo o ka ohana loio a me na kini o ke kanaka nana ia olelo, hele aku ka ike o ka Hawaii a ka poe holeholo, hoi mai, e kamailio akea piha aku no makou ma keia kumu manao, a e nana mai no ka lahui, owai la o makou ka i pololei ma ke kalai kumu ana a hoopono ma keia mea.

 E hoomaka ana makou ma keia kumu, owai la ke aupuni?  O ka pane a ka poe e hoao ana e hoapona i ka hookohu ia o na luna aupuni, aole hoi e koho ia, e i mai ana, i kulike ai me ka lakou e hapai like nei, e like me na loio Hawaii no lakou na ike holehole hoi mai,- o ka Moiwahine, na Lunakanawai Kiekie a me na luna aupuni e ae.  O ka pane pili iho la keia ma ka ao ao o na leo kani o na Kimebala o ka ai-a e lohea nei maloko o ua hui ana a ke komite Kalaiaina.  He pane loio keia, a o ka pane a ka loio, aole ia he olelo hiki ke hilinai ia ma kona ano lahui, no ka mea, o ke ano nui o ka moolelo o keia mea he loio ma ke ano o kana hana, he hoopunipuni oia, a o ke ano nui o kana hana, he kokua i ka poe hana hewa, aihue, kolohe, a pepehi kanaka ma na ano e ao a pau.

 O ka pane iho la keia a ke kolohe e kalewa hele nei imua o ka lahui, e ako ana e apo ia mai kana maunu ekaeka, i kilou ia e kana makau e ka poe waiwai o ka aoao hoomaemae, a me ka poe a lakou i piliwale ai, o kaili ia ka lakou wahi oihana, no na hana kolohe a hoopunipuni e like me ia i hoike ia ae nei.

 O ka pane hoi a ka hoopono, he okoa loa, no ka mea, ua kukulu oia i kona ike maluna o ka pono a mamuli o ke kaulike.  Eia ka makou pane, a ke waiho aku nei makou i keia manao i ka poe e hae nei i ka aoao lahui, e like me na ilio aoa ma na poopoo, a i na alakai o ka aoao o ka lahui Hawaii penei:

 O ke aupuni o na ano a pau, oia no ka lahui kanaka, mai ka mea e noho hoomalu ana a ke mea haahaa loa, a  o ke aupuni a na loea kue lahui i ike hakina i ke ano o ka wehewehe kumu ana ma na ninau lahui a kalaiaina paha, oia hoi ka Moi, na Kuhina, na Lunakanawai a me na luna aupuni e ae, he hakina mai ia, he kauwa lakou wahi a ko makou ike kalei a ike maka e olelo ae ai; no ka lahui kanaka, oia hoi ke aupuni maoli, a o ua lahui la a ke Akua i hana ai, oia no ka leo o ke Akua, ke olowalu mai me ka lokahi ua leo la o ka lahui, ma na auo a pau e pili ana i ko lakou mau pono pilipaa.

  Aole i pau.

 

 

Ua Hao ke Aupuni o Kina.

 

Ua ike iho makou i ka leo kanikau o ka "P. C. Avetaisa," ka waha olelo o ka poe mahiko, e u ana no ke aloha i ka ohana o ka "agena" nana i kepa mai na pake i hoo pae ia ai ma Kohala a i hoohaunaele ai he mau mahina i hala hope aku nei.  Ua lawe ae ke aupuni o Kina i ka waiwai o keia ohana, a malia paha e like me ka rula o Kina, o ke ola pu kekahi, no na mea i manao ia ua hana hewa ia maluna o kona lahui i lawe ia mai ai i Hawaii nei, e keia "agena."  Ua hooko ia ka pono ma Kina, maluna o ka ohana o ka agena, no ka manao ana paha, oia aupuni, ua pahua a eia ke holo nei ke kanawai o Hawaii i ka muku, a ke ku kapakahi nei hoi ka pono i ka lala.  Aole ma kou e kala i upu ai e ili ana keia mea maluna o ka ohana, a i ole ia maluna no o na "agena" pake nana e kepa nei na pake o Kina, e like me ia i lohe ia ai ua ili aku maluna oia makamaka pake o kakou, oia hoi o Kukima.  Aole wale o keia ka kakou mea e hopohopo ai, ma muli o na hahai makapo ana o ka Moiwahine i kona manao hoopunahele, e koho i ka poe i ike ole i ka hookele ana i ke aupuni maluna o ka pono a me ka hana kaulike; malia paha, oiai, ua kaakaa aku la ka maka o ke aupuni o Kina i keia mau hana kapakahi e hoohana ia nei maluna o kona lahui ma Hawaii nei, e hiki kino mai ana na Aha Hookolokolo o Kina e'kaana i ka pono a me ke ke kaulike no kona lahui kanaka me kakou, me ka waha o ka pu, a me ka ikaika o na lako kaua, ma o kona mau aumoku kaua la, a me kona lahui i like me ke one o na ae-kahakai ka lehulehu.

 E Hawaii liilii hupo i hoole i ka makia o ka "Hoopono," ke a-na o ke Akua, a e mihi ano, mamua o ka poha pono ana mai o ka olelo ma ka paia o Halealii, e i ana: "Menemene, tekele, uparasina," e like me ia i ike ia ai ma na paia o ka halealii nani o Babulona i ke au o Belehazara ke alii.

 

 Ma ke alanui Maunakea, ua huli pu iho la kekahi kaa pake a okao liilii.

 

 Ua hopuia kekahi wahine o Pookapu kona inoa, no ke kuai rama me ka laikini.  Ua belaia oia, a i keia la e hookolokolo ia oia.  E akahele mai e na makamaka, mai uhaai hookina i ke oll@ ana, eia iho ka niho o ke kanawai la ke wawaka e ae la no.

 

HALAWAIMAU

-A KA-

HUI KALAIANA HAWAII LIBERALA.

 

 E malama mau ana ka Hui Aoao Lahui Hawaii Liberala ma ka Halepaikau Kahiko, ma kae ahiahi Poaha, hora 7 pm, i na pule a pau, ma luna ae o kahi o Burua ma. alanui Moiwahine, Ma ke Kauoha a ka Hui.   Jno. K. PRENDERGAST.

 Kakauolelo.

Honolulu, Dec. 15, '91   345-dtf.

 

HOOLAHA PA AUPUNI.

 

 E ike auanei na kanaka apau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi mau Lio hele hewae Lio K. ulaula, 1 Wawae keokeo hope akau, 1 wawae keokeo mua hema, keokeo lokihi ma ka lae, kikokiko keokeo maluna o ke kua ahiki i ka huelo, hao kuni C ano hapala; Lio w eleele 3 wawae keokeo, 2 wawae haa i kapuai hao, puu maluna o ke kua, kiko keokeo ma ka lae, hao kuni ano e, hope hema, poahiahi ka hao kuni maluna o keia kuni; lio k eleele kiko keokeo ma ka lae, hao kuni ano e hope hema, hao kuni hou h@ hope akau, makapaa ka maka hema; lio kane ulaula lokia. 2 wawae keokeo hope, paa na wawae i kapuai hao, keokeo lokihi ma ka lae, hao kuni B hope akau. O ka mea a mau mea nona keia mau lio, e pono e kii koke mai o hala na la he 14, e kuai kudala aku no au ke hiki aku i ka la 2 o Ianuari, 1891, Poaono, hora 12 awakea.

  D. KAOAO.

350-dtt.  Luna Pa Aupuni.

 

 AINA KUAI MA KAMAKELA.

 

He Umi Aina Pa-hale ma Kamakela.

 

 He 50 kapuai ka laula ma ke alo, a he 150 kapuai ka averika@ hohono.  Ua pili i ka Home o ka Ohana Buckle, a he oluolu ke komo ana aku.  He wahi e puka aku ai ma Alanui Liliha, a nia@ ke Kula Nui o Sana Lui.

  No na ninau hou aku e pili ana no keia mau aina, e u-i aku ia

  C. J. McCARTHY.

@38 -hi.   35 Alanui Kalepa,  Honolulu H.