Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 375, 25 January 1892 — Page 4

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

POAKAHI IANUARI 2@, 1892

 

Halawai Apana Koho, Apana Aoao Lahui Hawaii Liberala.

             E halawai ana   @@lama Kama@@@@ kona               ma ke ahiahi hora 7:30.

Ma ka              a Waikiki                   Makiki Pua-                                 Poakahi ia

WM H. KAMAKI,

Moho                 

 

HE MAU @@EMANAKA

            Ka hea @i ia ae kekahi mau @@@@@@@@@ he mau haneri ka nui @@ ia ma ia mau a@@manaka na kii e na ilikini           hoolahaia ia ae    ano o keia kii, oia ka haawi @@@ @ na ilikini o  Amerika i ko lakou @ na i ka haole. Ina oia iho la ke ano i weheweheia mai, ua hoopunipuni ka olelo. O ka moolelo o ka ilikini a me ka haole he okoa loa a mau ke ano a keia poe e hoani nei imua o keia lahui, e i ana, ua haawi wale ka ilikini, aole peia ka pololei, ua hao aku ka haole i ka aina i ka iliula, a pela i hoonee mau ia ai na Amerika a aia lakou ke noho nei ma na waonahele a me na kuahiwi. He ao maalea keia la kakou Hawaii, me he la e i mai ana, e like me na ilikini i haawi ai ia Amerika, pela e haawi ai kakou ia Puuloa. Ina nae pela kakou e hana ai, o ka hope o ko kakou nele loa mahope aku, a o ka noho ma na wahi hiki ole ke noho ia e na haole. He mau hana maalea.

 

NUI KE OHOHIA IA O NA MOHO LAHUI LIBERALA

            Ma na hea ana a pau a ka aoao Lahui Liberala, ua ala mai ka lahui ma na halawai apana a pau, a ua hooia mai e koho ana i na moho o ka aoao Lahui Hawaii Liberala, mai na Lii a na Lunamakaainana. Ma keia kakou e ike ai aia ka lahui Hawaii ua ala mai ka noho nanea ana, a eia oia ke hoomaopopo nei i ke ano o na @ana i @ana ia e kinai ana i kona ola, a e pakaha ana i kona mau kuleana pilipaa a pau. He hoailona maikai keia, e hoike mai ana he ikaika no ke koo nei iloko o keia lahui e ulu hou ai, hookahi wale no mea nui o ke kupaa me ka lokahi ma ke koho ana, a o ka hoopono ma ka noho ana. E nui ke aho, e Hawaii hoomanawanui, e ala kakou mai Hawaii a Niihau, a e pale aku i na hana kaulike ole a mau hana hoopoino ia kakou i hana ia a e manao ia nei e hana hou aku, e hoopoino ai a e kinai loa ai i keia lahui a nalowale aku mai ka ili honua. E ala e Hawaii! E lokahi! Mai puni ia Inoa ma e holo hanu hele nei i ke dala pilau a ka aoao hooliloia Puuloa.

 

            HE NUI KE OHOHIA IA O NA HON. R. W. WILIKOKI ME J. E. BUSH,

A ME W. H. CUMMINGS.

Hon. J. E. Bush ke pau ha@na ka helemua o ka pono:

            Aloha oe: E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka kaua nupepa pukuniahi wela, ka hoku a            e@a manao e kau ae                     eia ke@a:

            M               olelo a ka Hon J. E. Bush maloko o ka hale@@@@ Moremona o Kahana, ua manao kou mea k@@@@, o ka U@@@@ pu kekahi o ke Akua ma ia la @@@@ @@@ ala, e i mai a@@ ka leo @@@@@ o ke kakou,       pololei ka Buki o olelo ala. @@@@@ ke@@aina me ka luhia. E lohe ia no ke koele o ke kui pin@ i ka papahele; he anoano eehia ka @@@ iho malama o ke anaina.

            A ike ku@ana @@@ a ka Hon. R. W. Wilikoki k@@@@@@@       o ka Pa             lawe a lilo        kela        ka mea heluhelu              ae ai nawai        e @ele he iwi kulia, he     i lohia e ka na        ke keiki iho hoi o ka na Ukia E. H. Cumming aohe wahi hoohalahala a ka na naulu i ke kula.

            Ua kuu ia ke ahaina me ka hau-           a he nuhou ia no ke Koo-    Me ke aloha no.

Kap@@@la Makanui.

Kahana Ianuari 20, 1892.

 

E HAWAII HOLOMUA HUPO!

E ka nupepa KA LEO:

Aloha oe --

            Ua ike iho au ma ka nupepa "Hawaii Holomua" i na mea e pili ana i ko kakou aupuni i keia mau la, nona ke poomanao, "Heaha la ak ninau nui a kakou e pono ai ke hakoko i keia wa; o ka ninau Kumukanawai hou anei?"  Aia keia ma ka aoao 3, kolamu 1, a e pane ana au maluna o ka ninau mua penei. O ka @@@@ Kumukanawai hou anei ko kakou pilikia nui e ku nei i keia la?

            Ke ae aku nei i ka mea nana ka ninau, a i mea e maopopo ai, penei no ia:

            Ua hookumuia @o kakou Aupuni Kumukanawai mai ka Moi Lokomaikai Kaukeaouli mai, me ke kaili ole ia o ka pono pilipaa i ke kanaka, a he mana kona e hiki ole ai ke kulai ia, aka, a hiki mai nei i ko kakou Moi D. Kalakaua, ua lilo ia mana mai ke kanaka akn mamuli o ka ikaika o ka elau pu i ka la 30 o Iune, 1887, me ka lima kakauha o ka hilahila ole a me ka hehiku ia o ke kapu alii mai kahiko loa mai.

            Nolaila, oia wale no ke kumu o ka lahui i makemake ai e hoihoi ia mai ia mau pono pili paa o ke kanaka ma o ka hoopau ana i ke Kumukanawai elau pu, a e hana ia i Kumukanawai kaulike.

            "Ninau Elua. Ehia poe o kakou i hoopololi ia no ka nele i ka ai mamuli o ka loaa ole ana o ke Kumukanwai e manaoia nei e hana ia aku ana i keia kau Ahaolelo ae?"

            Ma keia ninau, ua manao au aole ia he ninau kupono, oiai aole no ka nele i ka ai a me ka ia ke kumu i makemake ai ka lahui e hana ia ona Kumukahawai, aka, no ka pono pili paa wale no o ke kanaka i kaili ia aku ma kela la poina ole. Me he mea la, ua ike no ka mea nana ka ninau me ka hoohewahewa ole, a ina e hoole ana, alaila, na makehewa ke kakele ana ma na k@lamu o ka nupepa.

            A@a ma ka hope o kana kukulu manao e olelo ana, e koho i na 'lii a me na lunamakaainana a ka hui K@@@@@a me Meka@@ka   a me ka Hui Oiwi o Hawaii, oia o Jas. K Kaulia, W.C. Achi me D. F. Dilinahama, o na moho keia ola na iwi wahi ana. Hele pela! Ola no ka poe waiwai aole e ola ka poe ilihu@@@.  O  D. F. Dilinahama ka makou o na @@pana a me na Pake, aole no ke kanaka a me ke Pakiki a me kekahi hapa o na haole hana lima.

            No. J. K. Kaulia hoi, he komo paa lele wale no kana hana m@@ a ua pono no oia e hoomau ia aku malaila.

            No W. C. Achi, he ai laiki kana hana mua mau, aole no i ike i ka hoopono, he @@@@@ he ia @@lelua no ka moana.

            Ma keia ke @oi aku nei ka m@a kakau e koho me ka lokahi i na moho a ka Liberala i ola na iwi.

            Ina e pane ia mai au ma keia, ua hiki ia'u ke uila aku me ka wiwo'ole a me ka hupo ole.

Uila no ka pono Kaulike.

Home P@@@@@@, Honolulu. Jan. 25, 1892.

 

HOAKA I KE ANO O KE KOHO ANA.

             E na hoa makaainana, @@@ Hawaii a Niihau, ka poe h@i i loaa ke kaleana ke koho balota, ke pahola ia aku nei imua o oukou, na hoakaka e pili ana i ke ano o ke koh@ paa.

            Oiai hoi, o ke ano nui o keia kau koha balota e hiki mai ana, he koho malu; o oe wale iho no'o ka mea koho ke ike ana, aole o kekahi mea okoa, a he koho lanakila loa keia, a penei ke koho ana:

            Ina o A.B.C. a me D. na moho holo alii no ka mokupuni holookoa alaiala penei e hana'i: Ina i makemake oe i kekahi o keia peo eha, alaila penei oe e hana ai, i lilo kau koho ana i mea waiwai, a i oia me keia, e lilo ana kau koho ana        ole loa: --

A. X

B. X

C. X

D.

            A o ka mea au i makemake ole ai, e waiho malie iho no ia inoa pela me ka milimili ole iho, me ka hana ole iho i kekani mea okoa, a hoailona e ae paha.

            Pela hoi ke koho ana i na Lunamakaainana, e like me keia, hookahi no Lunamakaainana o ka apana hookahi, aole elua a oi aku paha. Aka he nui pae ka poe e alualu ana ia kulana hookahi, eia he ano o ko lakou koho ana:--

            A. E. I. O. U. na moho holo balota Lunamakaainana, a i kou koho ana, penei kau e hana ai.

A. X

E.

I.

O.

U.

            O na inoa iho i koe, e waiho malie pela, me ka hana ole iho i kekahi kiko, a mea e ae paha, a oia poe he poe make ia.

            Pela no hoi kau koho ana ia na hoa o ka Papa Alanui, oiai he ekolu no hoa o ia Papa, a penei e koho ai:--

H. X

K. X

L. X

M.

N.

P.

            A o ka poe i kaha pea ole ia he poe make ia.

            Nolaila, @@ keia mau hoakaka ana , ke hoi ia aku nei oukou, e hana e like me keia mau ku@ikuhi ana, e like me ke kanawai, a ke hoapili pu ia aku nei keia mau mahele ekolu o ke Kanawai Koho Balota, a me elima, oiaia oia @no la nona mahele ano nui o keia kanawai.

            3- Ma ka manawa e loaa mai @@ i ka mea koho balota i kana balota a mau balota paha mai ka Lunahoomalu mai o ke koho balota, e komo koke aku ka mea koho iloko                    me ka p@@@kaia i hoolakou @@ ia wahi i hookaawaleia, e kaha ino i kaha pe'a ma ka aoao @@@@ peoa palota e kupono ana ma kela aoao mai o ka moho ana           make ai e koho @@@ @@@@ @ @@@@    no ia mea; penei (X)  

            5- Ina malalo o ka ulia ua poino ka pepa balota i kahi mea kobo, ua hiki no iaia ke hoihoi eku             pa balota la i ka Luna                  ke koho balota, a nana hoi e haawi hoa mai iaia i balota hou. Aole e hiki i kekahi mea koho balota ke hoihoi aku i ka Lunahoomalu a @i aku mamua o elua mau balota i poino.

            I keia la, na hookohu ia aku o  @. L. Kookoo, Esq. i Luna Pa Aupuni iloko o ka apana hookolokolo o Wailaka, Mokupuni o Maui, ma @@@@ o N. P. Nuuhiwa i make.

 

NA MOHO AOAO LAHUI LIBERALA.

            Eia mai na Moho o ka Aoao Lahui Liberala i wae ai, mai Hawaii a Kaua:

HAWAII

NA 'LII

J. G. Hoapili    6 Makahiki

NA LUNAMAKAAINANA

Hilo Hema -- Joseph Nawahi.

Hilo Waena -- Henry West.

Hilo Akau-- Jas. Mattoon.

Kau -- J.N. Kapahu.

Kona--W. Johnson.

Kohala-- G.P. Kamauoha.

Hamakua-- Z. Paakiki.

MAUI.

NA LUNAMAKAAINANA.

Wailuku Akau-- L.W.P. Kanealii.

Wailuku Hema-- W.B. Keanu.

Makawao-- J Kamakele.

Hana--P. Kamai.

Lahaina--Wm. White.

Molokai-- Nakaleka.

OAHU.
NA 'LII.

A. Marques                 6 makahiki

C.B. Kamaile              ..          "

Wm. Holt                    ..          "

E.B. Thomas               4          "

Capt. J. Ross               2          "

 NA LUNAMAKAAINANA.

Apana 1           W.H. Cummings

     "      2          J. W. Bipikane

     "      3          C.W. Akepoka

     "      4          S.K. Aki

     "      5          S.K. Pua

Koolaupoko-- J.E. Bush.

Koolau-loa & Waialua-- R. W. Wi-

Ewa & Waianae--J. Kauhi [likoki.

KAUAI

NA 'LII

Koloa a me Lihue--A. K. Mika

Waimea a me Niihau--J.A. Akina

Hanalei--J. Kahilina.

PAPA ALANUI

SAM'I MAHELONA --ABREHAM FERNANZER-- S.C. DWIGHT.

            O keia ka papa hoonohonoho i wae ia no ka Aoao Lahui Liberala, a o na Alii hoi, aole i lawa, aka ina aku no a hoea mai, a ua poe @a he poe ia e kakoo ana i ka Aoao Lahui.

            O keia ka ouli a makou e ike nei, aole e hiki kekanalua ia, nolaila, imua e Hawaii Ponoi, a e koho lokahi i keia poe, a na ke Akua e kokua mai, oia ka pahu hopu o ka lanakila.

 

NA LUNA NUI A ME NA KOMITE

O KA HUI AOAO LAHUI LIBERALA.

Hon. JNO. E. BUSH  Peresidena

Mr. J. K. Prendergast, Kakauolelo

                                    Ouuku.

KOMITE.

Hon. R. W. @ILIKOKI

 

 

            MARKHAM

            HUAKAI

            M.A. PAOA

KOMITE WAIWAI.

Mr.      J.K. PRENDERGAST

            C.R. MAILH

 

 "          J.W. KUALAKU

 "          SAM. KEKUKAHIKO

KOMITE AHAOLELO.

Hon.    J.E.BUSH

 "          J. NAWAHI

 "          R.W. WILIKOKI

 "          W.P. KANEALII

Nob.    D.W. PUA

Mr.      J. ALAPAI

 "          D.M. PUNINI.

KOMITE ELELE.

APANA 1.

Hon.    J.E. BUSH

Mr.      J.W.KAHALEWAI

 "          D.K. KAMAKAUWII

APANA II.

Mr.      JW.BIPIKANE

 "          D.K.KAHUAKAI

 "          J. KAHAHAWAI.

APANA III.

Mr.      J.K. PREDNERGAST

 "          SAM. KEKUKAHIKO

  "         J. AULD

APANA IV

Mr.      C.B. MAILE

 "          G.W. KUALAKU

 "          R. PALAU

APANA V.

Nob.    D.W.PUA

Mr.      W KALAEHAO

 "          J.B. KANOA.

KUMUKANAWAI O KA HUI AOAO LAHUI HAWAII LIERALA.

            Ua hookumuia keia Hui, i kulana no ke kukulu ana i na manao aloha aina a aloha Lahui. A i mea hoi e hoomau aku ai i ka noho ana kuokoa o Hawaii nei. A e hoopaa loa ia hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.

KA INOA.

PAUKU I - E kapaia ka inoa o ka Hui, Ka Aoao Lahui Hawaii Liberala.

NA LAEA.

PAUKU II - O na Lala o keia Hui, oia no ka poe a pau i komo mai, a kakau inoa malao o keia Kumukanawai.

NA LUNA NUI.

PAUKU III - Eia na Luna Nui o ka Hui. He Peresidena, Hope Peresidena, Kakuolelo, Puuku. E noho no lakou ma ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i kobo ia ai; eia nae e hakahaka no ka make, a haalole, a hoopau ia paha no kekahi hewa. E paniia ia hakahaka e ka mea i koho ia no ka manawa wale no i koe e piha ai na makahiki elua.

NA HANA A NA LUNA NUI

PAUKU IV - Na ka Peresidena, a i ol@ia o kona hope paha, e noho hoomaluna halawai a pau o ka Hui, a nana no e hooia i na kauoha a pau o ka Hui.

            Na ke Kakauolelo e malama i na Buke, Pepa a me na moolelo o na halawai   pau o ka Hui, a e hoopaa hoi i na huina dala i loaa mai a i hoolilo ia aku.

            Na ka Puuku e malama i na dala a me na waiwai a pau o ka Hui, a e hoike i na loaa mai a me na hoolilo ana imua o ka Hui, i na manawa a pau e makemake@ia ai. Aole nae e hiki iaia ke hoolilo i kekahi dala o ka Hui me ka ae ole o ka Hui, a me ka apono ole hoi o ka Peresidena.

PAPA KOMITE HOOKO.

PAUKU V. - E koho ia ehiku lala mai loko mai o na Hoa o ka Hui i Papa Hooko. A ina ia Papa e imi a e waiho mai i ka Peresipena, i na Kumuhana manao ia no ka Hui.

KOMITE KUMAU.

PAUKU VI - E koho ia mai waena mai o na lala o ka Hui i elima Hoa i Komite Waiwai. Ehiku Hoa Komite Ahaolelo, umikumainalima Hoa Komite Elele, iwakalua kumamakahi Hoa Komite Lahui o@ Kuwaena.

A-Na kekahi Komite Waiwai e hooponopono no na mea pili i ka ohi dala ana.

B- Na ke Komite Ahaolelo e hooko ua mea pili i ka Ahaolelo.

C- Na ke Komite Elele, e noonoo a hoike mai i na inoa o na poe l manao ia i mau inoino balota no ka Aoao Lahui, no ke kau ahaolelo e hiki mai ana, a na ka Hui e hooko loa.

D- O ke Komite Lahui, oia no ke Komite Kuwaena iloko o keia PaeAaina holookoa. Na ia Komite no e hoolaha aku ma ke akea, no na poe a pau loa i ap@@@ ia, no ka holo moho ana iloko o keia aupuni ma ka Aoao Lahui. A na ia Komite no e poloai aku i na Komite o na apana Mokupuni no na hana @no nui a ka Hui i manao ai e halawai.

NA HUI MA NA MOKUPUNI.

PAUKU VIII. - O na Hui @ ka Aoao Lahui Liberala e ku nei, a o k                                       aku ma na apana Mokupuni                                    manao @alaiaina @@ ka @ono o ka A@na Lahui o lakou no na Aha Hui Lala no keia Hui.

NA HOOLOLI ANA.

PAUKU IX -E hiki no ka hoololi a @@kui mai a hoopau loa paha i keia Kumukanawai mamuli o ka hooholo ana @ @@ @@@@@@@ o na H@@ o ka Hui, i            ma ia halawai, i kahea  @a no ia hana.