Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 381, 2 February 1892 — Page 2

Page PDF (1.10 MB)

This text was transcribed by:  Momi Ramolete
This work is dedicated to:  Steele Ohana

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

I KA POE KOHO! I KA POE KOHO!

He Olelo Ao: E p@@@ e hookomo is kou inoa maloko o ka Papa Inoa e ka poe koho no na Lunaieakaainana.

Ina e paa ka inoa o kakahi mea maloko wale no o ka papa inia o ka poe koho no na Lii, aole loa e hiki iaia ke koho no na Lunamakaana.

E u@@ pono i ka inoa o ka poe e koho ana @ e kauoha koke e hookomo @@ kou inoa ma ka Papa Inoa o ka poe e koho ana i na Lunamakuainana e na Luna Nana.

O ka poe kupono i ke koho i na Lii e paa nei ko lakou mau inoa ma ka Papa Inoa o ka poe kupnp e koho i na Lii e pono lakou e hookomo i ko lakou mau inoa ma ka Papa Inoa o ka poe kupono e koho i na Lii, e pono lakou e hookomo i ko lakou mau inoa ma ka Papa Inoa o ka poe kupono i ke koho i na Lunamakaainana. He lehulehu na Inoa o ka poe kupono i ke koho Lii, e paa nei maloko o ka papa inoa i hoolaha ia, a maloko hoi o ka Buke Inoa Nui, aole i paa maloko o ka Papa Inoa o ka poe kupono i ke koho Lunamakaainana.     C.N.SPENCER.

Kuhiua Kalalaina

Keena Kalaiaina. Ian. 13, '92. 2w.

 

PONO KAULIKE

Ina Aole Oe e Makemake i na PAAMANA INIA

No Ka

Umikumamalima Keneta

o ka la

A@A@LA E KOHO LOKAHI I KA

BALOTA LIBERALA

@ @ Koho Pololei

 

 

KA LEO O KA LA HUI.

JNO. E. BUSH.

Lu@alinoponopono a me Puuku.

Poalua. Feberuari 2. 1892.

 

 

Halawai Hope Loa a

ka Aoao Lahui Ha.

waii Liberala.

Ma Ema Kuea.

E malama ana ka Hui Liberala he Halawai Makaainana Nui Hope Ina ma ka Ema Kuea ke hiki aku i ke ahiahi Poalua 7:30 Feberuari 2. 1892. Ke kono ia aku nei na hoa makaainana mai Moanalua a Maunaloa, e hiki ae ma ia halawai e kuupau ana na moho a pau i ka hoike ana i na mea pohihi e keia au kapulu i hele a piha i ka hohono o ka opiuma. Mai poina i keia e na hoa makaainana.

 

KUPONO KOHO ALII.

E hoomaopopo loa i keia e ka poe kupono i ke koho alii, he elima wale no au alii i ae ia ai e koho i keia kau a penei ke ano o ka mahelehele ana.

He ekolu Alii makahiki no ka eono makahiki, oia o Makuika. Mai le a me Kapena Loke.

He hookahi alii no ka eha makahiki, oia no hoi o E.B. Thomas, Kamaki.

He kookahi alii no elua makahiki, oia @ James Gay.

Ina oe e kaha pea a@a he eha alii no eono makahiki, e kilai ia ana ia Belota; aia no a he ekolu inoa ala ila pololei.

Pela ni ke alii o eha makahiki, he hookahi no inoa o ke alii o eha makahiki a @e hookahi no inoa au e kaha pea ai.

Pela no me ke alii o elua makahiki, mai kaunapaa mai oe i kekahi mea okoa a oi aku mamua o hookahi, aka, i hookahi no inoa au e kaha pe'a iho ai, oia no hoi o Kimo Ke.

A ina oe e hui ae ana i keia mau inoa ekol@ alii e eono makahiki hookahi o eha makahiki, a he hookahi o elua makahiki, huila he elima alii pau loa. ua pololei ia balota aole e kiloi ia.

E makaala o kiloi wale ia ko oukou mau bolota. e ninau i na luna o ka Hui Hawaii Liberala ma no wahi koho a pau, ma ka la koho e hiki mai ana, mamua o kou hookomo ana i kou balota.

A na ia mau Luna, a na ia poe e kuhikuhi pono mai ia oe i na inoa maluna o na balota kumu e pa'i ia ana mawaho o na wahi koho balota ma keia a me keia wahi koho, a e loaa ia kakou ka lanakila. Mai manao kekahi ua ike loa oia, a hilahila hoi ke ninau mai i na luna o ka Hui Liberala, no ka mea, he kumu ia e loaa mai ai na kuhikuhi ana; aole no he hewa ina oe e koho ana ma keia aoao, aka, ina ua pohihihi oe, e ninau i keia mau luna ae la.

 

 

HE MOHO HOLO BALOTA.

Ke hoike aku nei au i na kanaka a pau e holo balota ana e like me ke noi ia mau, nolaila, ke poloai aku nei au i ua hoa makaainana o'u e ia no au me lakou, a e ku ana au mahope o ka lahui a me ka pono o ko kakou one hanau.

Owau no ka oukou makamaka,

THOMAS LUCAS,

(Tome Luka).

 

NA HOOMAKEAKA O NA

PALI HAULIULI.

(Mai ko Makou Kiu Kaahele Mai.)

He elua mau wahi oopa e kuoe hele ana ko laua alo hele no kahale hookolokolo o Kaneohe. ma ka Poakahi o kela pule aku nei; e kekahi o laua he ano ikaika kona mau lala, a he heleheleua kanaka opiopio ke hekau ana maluna o knoa mau helehelena, nona paha na makahiki i oi ole aku maluna o ka 22, a e hele wawae ana oia, elike me ka ikaika i loaa i kona mau lala, a o kekahi e laua. e kau ana oia maluna o ka lio, a e manana ana no hoi kona wawae oopa iwaho me he eke raiki la na ka Pake kalewa mea ono.

Ia laua i haalele aku a@ ia Waimanalo, ua kipa ae la lana ma na kauhale aekai o Kailua. no ka hui pu ana e hele e hoolohe i na haiolelo a Ailuene Buki, a me Kaulukou a i ka nana aku i keia huakai hele, he makolukolu ka nui, ua hui o kane o ka wahine a me na keiki. no ke ake nui e ike i ka haiolelo a na moho oia apana e hele mai ai i ka ahaolelo.

Oiai keia huakai hele ma ke ala ua ninau aku la kekahi wahi oopa i kekahi oopa i ka i ana aku:

Auhea oe he makemake hoi paha @@ e hoikeike mua mai oe ia'u. he wahi kanaka pehea ko Ailuene Buki ano, oiai aole loa au i ike i kona mau helehelena i kela makhoki koho balota mua ana i hele mai ai.

Pane ai la kona wahi kokoolua i ka hua o ka aka; aole ia he kanaka nalowale, he hapa haole oia e like no hoi me Keoni Kamaki, he oopa nae hoi kona, a o ko ia nei ho@ he wahi puka komo maluna iho o ke poo. he pahaahaa poupou wale no, a he koa me ka wiwoolw, a nonoke iho la ua mau wahi oopa nei i kanaku, a hookahi hoi ka aka pu ana me ka huakai hele.

I ko lakou nei K@K@ke ana aku i ka halekuai o ka Pake, ma keia aoao aku o ke kahawai, ka home noho o Pamaiaulu. ke kenela nui o ka moho aloha aina Ailuene, komo iki ae la lakou no ka nana ana i ka manawa o ka la, @ia hoi. ua kokoke loa ia i ka manawa e uniki ai na moho nona ka la i kakea ia.

Nolaila, awiwi aku la lakou a pau no ka hale hookolokolo. kahhi hoi e haiamu ia ana e na kanaka koho o ka apana o koolaupoko a e hio ana hoi na kanaka io a ia nei, no ke ake nui e lohe i na mamala olelo a ka moho o ka aoao lahui.

Ia laua no e kamailio ana. kaalo ana o Kaulukou, iwaena o na leo nune aku a nune mai. me ka i aua ae. Aia ua kanaka kumakaia la ia kakou, oi la no hoi paha ka mea mua kakou i hookola i ke kuai ia ana ai o ka aina o Kaalaea, a lio ai i na Pake? oia no hoi. he kahiko mau no ia no ia kanaka.

E naue ana no keanaina, aia hoi kahea ia mai la ka inoa o Ailuene Buki, e hele e haiolelo.

Ia wa wehe ae la oia i kona pili paa aua me kona mau hoaloha, a me na kapuai haahaa o ke kanaka i piha me ke aolha aina oiaio. hele aku la oia imua iwaena o na leo huro e wawalo hele ana i ka paia hookui o la lewa.

Huli mai la kona mau maka po niponi imua me he nunu maka ona ona la a puana mai la i keia mau huaolelo mua loa o ke ohohia:

E na makaainana aloha aina o ke alii: Aloha oukou.

O keia mau mau mamala olelo i puana ia mai e kona mau lehelehe, ua like ia me he wai meli la ka momona. a piha hou ae ua na ea o ka lewa i ka paiakuli i na leo huro me he hekili la e hoonakolokolo hou ana i na pali haulia@ @ o ua Koolau la.

Ua mohala mai la kona mauu helehelena me he mea la

"Ua maemae wale ke kai ka pua o ka hala

i loku'a e ka ua kanilehua

Ua hai mai la oia i kana aiolelo holookoa me ka moni ia iloko o ko lakou mau puuwai, me ka haule ole hookahi lmaolelo ilalo o ka honua.

I keia wa i huli hou ae ai kekahi wahi oopa a kamailio aku la i kona kokoo@@ i ku i ana aku i keia huaolelo:

Ano e kuu hoahele ke hoohiki paa nei au imua ou, mai kou haalele ana aku ia Waimanalo a hiki i ko'u hiki ana iho la i Kaneohe nei. ua hoopaa au e koho ana au o Kaulukou ka'u lunamakaainana, aka, i ko'u lohe ana aku la hoi i ka hai olelo a Ailuena Buki e hoike ana i ko kakou mau pilikia i kona mau au e ai uha@@a ana i ka loaa o ka aina. a me kona kumak@ia ana i kekahi hapu o kona lahui e noho ana ma Kaalaea; nolaila, mai keia la aku, a hiki i ka @@ koho belota, no Ailuene Buki au, ke kananka @@na i hana na alahaka a me @@ uapo no keia apana, me ka hooikaika io.

Ua pono e kuu hoaloha o ka kaua balota like no ia e koho ai. no ka mea, ua ike no kakou ia Kaulukou he hookano, aua lohe hoi kokaou mau pepeiao, o keia no ke kanaka e auau mau ana i kna wai ala, oiai kona mau la e noho Ilamuku ana no ke auouni.

Aole au i lohe ia mea he hoopunipuni paha ia. @a lilo o ka wai ala i wai auau?

He oiaio ia o na hoku o ka lani ko luna, a owau ko ka honua nei i ikemaka ia mau hana a Kaulukou. nolaila, e pono kakpu e hookomo i kona mau balota mahope.

Ia laua @@ e nune olelo ana, huro no la ke anaina, a o ka panina no hoi ia o ka Ailuene Buki haiolelo.

A @ keia wa i kahea mau ai ka lunahoomalu i ka inoa Kaulukou. a nee aku la kona pauku kino no ke kahua i hoomakaukau ia no laua, kahi hoi a kona hoa hakoko i kaihi mua iho ai i ke ohehia mai iaia ae.

Iwaena o na leo hoonaikola i ku mai ai oai e haiolelo, aka, aia ke anaina e puhee ana. me he mea la, na ike no lakou, ua komo mai ka ilio hae iwaena o ke kihapai e hanu ino i ka mala waina.

@oko e keia auhee nui e momoku ana, a mamua hoi o ka pau loa ana aku o na kanaka kupono i ke koho balota, ua hana iho la lakou i kekahi aelike hoopaa me Kaulukou e poina ole ai oia ao keia la koho balota e hiki mai ana a no keia nua aku, oia hoi keia.

Ua hoopaa ia iho la ma ka puka o ka hale hookolokolo he elima ilia. he ekolu lio e paa ana no ka hua kulina, he elua kumulau pipi, a hookahi oipi kauo, iwaena o keia aluka o na holoholona i hoopau ai oio i kanan haiolelo kuamuamu no Buki.

A o ka mea aka loa ia o kona hoolio ia ana i kahu hoolakalaka no na holoholona iloko o kona wa e haiolelo ana. a o ka mea hilu. ua noke na ilio i ke aoa me ka pae ana, noke na lio hana kupua i ka hana keaka a o na kumulau pipi hoi, noke laua i ke poku ia kaulukou me ko laua pi ana iaia i ko laua mau olo waiu, a o kahi bipi kauo hoi, ku malie oia me ka waiho aoao ana mai i kekahi o kona mau kiwi imua ponoi o ke alo o Kaulukou, a ia wa oia i hoopau ae ai i kaua haiolelo ana, a i ka nana ana iho, aohe ke anaina nui hewahewa i na minute mamua iho.

Nolaila, me na kapuai o ka hilahila, kokolo aku la oia a loaa kona wahi lio e kali mai ana, holo mai la oia me ka nee hele ana, aia ka pono o ka hoea imua o ke alo o na haku, no ka hoike ana aku i kona kulana iwaena o ka apana.

Ma keia wa i haalele aku ai au i na wahi  oopa e kuoe hele ana no ke ala huli hoi i Waimanalo, a eia hoi au me ka moho a ka lahui e alo ana i ke anu o ka ua. i ka hu'i o ka makani, i na alu a me na kahawai, me ka hoomaha ole. e moe ana ma ka hale o na kanaka Hawaii oiaio a pau, aiai ua hamama ka lakou mau umeke a me ka lakou mau ipukai no ka hookina ana mai ia @@ua me ka nukunuku ole. a i ko lakou mau wahi moe. i wahi no ko maua pauku kino e hooluolu iho ai.

Ua hele ia e maua mai ka uhu ka@ @ Makapuu a @ ka lae e Kualoa e @@@ @@@ me ke @@@@@@@@@@@ nui i ka pakikakika o na @@@@@@@ aka, hookahi no ha@@ina like e k@ ahohia mai e a e o ka ap@@@ @ puana ana me ka lokahi. I @@@@@hi wai o ka like." ma keia po i h@aum@@ hou iho ai manu no ka haiolelo nui e wehe hou ia ana i ka la apopo, oia hoi ka la Poni Mei o ka Moiwahine Liliuokalani.

 

 

HOOHENO

U-i a@ nei a kaulono pono

I-na moho au e koho ai

L_awe mai la au i na inoa like @l@

A-noon@o iho @@ me @@ akahele

M-anao ao au e koho ia Hel@luhe

A-ole nao he nui o ka poe makemake lala

K-aulana no au i kau moho e koho ai

A-ole he meha la maikai mai ina ua o@

M-anao no au e koho ia Waila

A-h@@manao koke au he kanakawai wai oia

K-omo koke iho la iloko e kuu puuwai

I-a Uilama Kamaki au e koho ai.

Apanaekakahi.

 

 

IMUA E KOOLAUPKOKO A KAILI I KA HAE O KA LANAKILA

Ia oukou e na hoa makaainana o ka ap@@@ Koolaupoko ola makou ke ho@a aku nei imua o oukou, i keia kakahiaka me ka m@@@@lana e koho lokahi mai ana oukou i ka balota o Ailuene Puki ka mea @@i a kela aoao e ake noi e kinai, oiai, he wahaolelo ikaika oia ma ka pono ke kanaka Hawaii. a he wiwo ole hoi ma kana mau Kalaimanae ana. E lawe ae oukou, no nana i ke kulana o kona hoa paio a e ike no oukou me ka hoohewahewa ole, aole ia mea he aloha i hanau ia mai iloko o kona puuwai nou e ke kanaka Hawaii.

He Hoomaemae maopopo oia mai luna a lalo, a mai loko a wahe a e hana no oia i na hanu a @au e @nou ia mai ana o kona i mau haku i na he maikai a ino paha.

Nolaila e koho oukou no ke kanaka e hooikaika ana no ka pono e ko ka kou aina makuahine a e kapae a@ hoi i ke kanaka nana kakou i kumakaia i ka la 30 o Iune poina ole.

Ke hoomaikai ae nei keia makapeni palupalu i ka mea mana loa me ka manao lana e hooko ia ka makou e walo aku nei a e hooko ia oukou mau iini a pau ke koho lokahi oukou iaia i wahaolelo no oukou no ka hale kau kanawai o keia Aupuni Imua no ka pahu balota a ke lilo i hookahi manao hookahi puuwai ma ke koho lokahi ana ia Ailluene Puki ka weli o ka makakila, e mau auanei ka hanohano @ ka Apana o Koolaupoko, a e-@ mau auanei na Pali Hauliuli a he@@ i ka hopena. Imua a lanakila.

Apopo ka la hooili kana ma ka pahu balota, nolaila, e huliu a @ @@o@@o maikai ko oukou mau lunaikehala, a e koho me ka pololei i na moho a ka Ao@o Lahui Liberala.

Ua hele aku la o Keoni Kamaki a imua o kekahi makuahine o Koolaupoko a pane aku la: He manae hoi paha ko'u ia oe, a ua makemake au e ha'i mai oe i ka @iaio a me ka oe a eia na ninau nei la, pehea la, e puka ana no anei o Kaula kou? Ua pane mai keia makuahi ne o ka lahui, ua hoike mai ka po ia'u aohe on@ noho, no ha'i ana ka nohe. Auwe no ka hoi kuu enemi, a @@@@ auanei e hiki ia oe ke hana a lilo ia maua ka lanakila; aole e hiki, wahi a k@ pane, no ka mea ua @uku@i paa ka @@@@ao a na kanaka i@ Buki