Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 844, 29 December 1893 — Peresidena Cleveland. [ARTICLE]

Peresidena Cleveland.

KANA OLELO IMUA 0 KA HALE AHAOLELO MALUNA 0 KA NINAU 0 HAWAII NEI. * Hōomauia. NoliiiKi, mai ka manawa i hoomaka ia »ii ka hookuaiu ana i ke kiiinuhana o ke kukulu ana i ke Aupuni Kuikawa o Hawaii ma ka ]a 14 o lanuari, a hiki i ka wa i waiho ia aku ai īnoua o ka Aba Senate 0 ke kulkahi hoohui aina i hooholo ia eia aupuni. he kanakolu kumamalua wale no la ke kowa mawaena oia manawa, he umikumamalima oia mau la, Ua hooliio ia e na Comisina Hawaii nia ka lakou huakai a hiki i Wa»inetona nei. I ka nana hou ana i na palapala 1 waiho pu ia niai me ke kuikahi. ua īke moakaka loa i& kekahi ninau akea loa i hooholo ole la, o ke anD nui a koikoi loa, O ka naiolelo a ka Per< s ftifl*na (Hari«on) i hoowna pu ia me l v e kuikaiii hoohui aina. ua ho--1 ke maopopo loa mai ia ia: W I ka hookahu'i ia aia o ke Aupuni Moi aoie iā mea i paipai ia e keia aupu ni ma kekahi ano," maloko o keka lii leta rflai ka Peresi(lenaaku i hoo una la aku i Mui o ke aupun;, no ka hoouna pu ana aku me fce knikahi iloko o ka Aha Senate, eia kekahi oia mau laiani: "I ka manawa o ke Aupuni Kuikawa i iawe ai i na Hale Aupuni, aele malaila na pualikoa. a me na alii koa o Amerika Huipuia. aole no hoi lakou i iawelawe iki ma na mea i hana ia. aole no hoi ke Kuhma o Amenka Huipuia i ike aku i ke Aupuni Kuikawa ma ke ano akea a hiki i ka mauawa mahope iho o ko ka Moiwahioe haalele ana i ka Kohoalii, me ka liia ana o na Hale Aupuni malalo o ko iakou hoom alu ana, na buk« moolelo o ke Au puni, Ka waihona waiwai. ka Halekoa, ka Halewai. a me na lako haaa a pau o ke Aupuni " Aka i a hiki pono mai kekahi palapala hoohalahala, e olelo ana . ua kak # auinoa ka Moiwahine a me Kona mau Kuhina i ke kuikahi i kona wa i hookaawale aku ai no ke Aupuni Kuikawa, ua olelo oin me ke akaka loa ua waiho aku oia i ka mana kiekie ae o America Huipuia ka mea hoi noni ke Kiiiina i h«o-1 lele mai i na pualikoa o Americal

ma Hono]julu, un līoike ae oia ino 1 k» 1 al;aka loa »• r:ckna ana oia i A .m i !vvikav::v ala.- O ka o'aio v a mr ka o.iain oU- o keia lnwLe. o ; a ika !iM-a n :j e hooni.ika inua ia ai | ka noo.uoo aiia. aol<' i iiui ia ka oiaio ! a rue ka oi;iio ol»i o keia hoike. Noi laila, ua manao wau o ka'a hana j nono e hana ai oia no ka unuhi ana jmai i ke kuikahi mai ka Aha Se- ! nate mai, 1 wahi e hiki ai ke imi ia j a maopopo keia hana. Ua waiho I aku wau ia .Tames H- Blount, o Geog a i ka hana o ka ninaninau anāv a o kana hoike i hoike piha mai ai i kana mau hana i hana ai eliie me na kuhikuhi i haawi ia aku iaia a noe kana mea i hooholo ai mamuli o keia ninaninau anake hoouna puia aku nei me feeia olelo e hoouna ia aku nei. O keia mau mea i hooholo ia ke hoonna pu ia aku nei me na ike kahi i hookahua ia ai lakou a me ia mau ike aole e hiki ke hooholo ia, kekahi mea hou ae mawaho ae o ka ke Comisina mea i hooholo ai. I mai ia ka Peres : dena i kona (Har:sona) wa i alakai ia ai no ka waiho ana aku i ke kuikahi imua o ka Aha Senate, me ka i ana aku, ika manawa i hookahuli la ai o ke anpuni moi, aole loa keia aupuni i paipai ma na ano a pau no ka hooholomua ana ia hana, ua alakai hewa ia oia a me kona Aha Senate ma keia mea wahi ana. n Aole no i hoao ia maloko o keia palapal», e hoike aku i na mea oiaio a pau no ka hoomoakaka ana i ka hooholo mua ana i keia hana i noonoo ivno ka hoohui-aina." He mea makehewa ka hoike ana aku i na kumu nana i alakai kekahi hapa o ka poe kalepa o Aruerica a me kekahi poe kalepi e ae o na aina e. e noho ana ma Honolulu ma fca malama o Jan ua ri oka 1893 e kokua ana i fea hana hoohui-aina o Hawaii me America. He mea kupono e hoomaopopo pono loa ia na mea oiaio apau, iue ka hakapono ana i ka hana i noonoo ia. ua kokua ia aku ia me ka manao uahoa o ke Kuhiiia e ku ana ma ka aoao o America. Ua hoike maoli no oia i kona makemake nui ma o ko* na mau manao welawela ala, he mea pono e ike pono m ka pau pono ana o keia hana ma o kona īioho agena ana oiai oia e noho Kuhina ana, aole no hoi i kali me ke akahele a loaa kefcahi manawa kul pono no ka hoohana ana ia hana e hiki iua hopena ala. Ma ka la 19 o Noveqaab». o ka 1892, ua p*lapa la aku la oia 1 kekahi palapala loihi i ke Kuhina Nui o ke Aupuni America, a maloko oia ke knmuhana e pili ana i ka hoohuiaina ua wehewehe ia me ke a me ka mikioi o na olelo ao maiuna o ke kahua kalaiaina hooma* kaulii. Wahi ana i olelo ai: Ma ka oiaio, o ka moi maanei nei (H awaii), he mea lapuwale loa ia. a aole loal i loaa kesahi kulana ku i ke kanawai a ku ai, a ua nele pu | hoi i nakukulumanao ana. Oke | kahua paa i ku ai mamua aku nei |ua p»u ia i keia mantwa, o ka mol

he kumu keakea ia i ke ainmr.i m-ii- : kui, ahe mea liooj»iTikra hoi ika ! hooholo mua nna aku i li'i ponmi kai o keiu pae «in.«. Wahii hou ' no ana: Oka hope ona pomaikai ! nui o America ma kei;t mua afcu ina ka moana Pakipika nei, ua ike maopopo loa ia kona kuhikuhi iloko o kekahi mau la aole i mamao loa aku e iii aku ana maluna ona kc koikoi o ka noho aupuni an:\ maluna o keia mau mokupuni. Hookahi o keia mau kahua elua i kupono e hahai ia. i na ma ka lawe aua i»e ka manao koa me ka hoo* hana ana ma ka lioia ikaika no ka hoohui-aina a i ole m« ke ano mokuaina, i teregarapa moe moana mawaena o Oakponia a me Honoluln, ua lilo ae la hoi ke Awa o Puuloa ia Amenea, aole nae no ke kukulu ana i ka noho hoomalu ana maio America maluna o keia mau mokupuni. O keia Kukala ana, ua hoike opopo loa mai la oia 1 kona kulana kue a me ke ann o kona manao, a he «īea waiwai hoi ia ke huli īa aku a nana ia aku i keia manawa no ka wehewehe i ke ano nui o ko ke Kuhina ae ana e hana, a i ka noonoo ana o keia ano hana ma kona aoao, aole e ae ia aoa. ; Ua kuhikuhi mai la ka Peresidena Cieveland i kekabi leta i kakau ia e Knhina Stivini i ke Kuhina Nui o ke Aupuni ma ka la Bth o Maraki, 1892, he aneane hoi e hookahi makahiki a hiki i ka manawa v lawe mua ia ai ke keehina o ka hoohui aina. Ua hoakaka pu mai la i ke kulana kupilikii. o ke Aupuni Hawaii e ku nei i k*ia manawa, e hookahuli ia ana me ira malama ia o ka maluhia e kekahi poe kipi, uā kakau mai la o Kuhina Stivini, e like me keia. 0 ka mea maa mau, ma na rula i kulike ae la me keia, o keia īho la ka palena o na hana no ka hoonee ana a me ka hooleie ana mai ī ko Amerika māu man;i kaua maloko o na wai 0 na Aina-E a ma kekahi AupUni, no ka hoopakele wale ana no 1 i ka waiwai o na kupa Amerika. Aka, no na mea e pili ana i ko America mau Luna Aupuni maanei nei. ua iawe hoi i kekahi apana o ka hana ī olelo mua ia ae nei, ke makemake ne; au e ike. pehea la ka I loihi 1 koe a lie Knhina e noho nei i keia manawa. a me na Aliimoku Kiekie no ka ui ana aku ma o na rula pili lahui i kukulu ia ma ke ano hoohalike ana iloko o ka manawa e loohia ia ai o keia hana e like me ia lha kti hapa mua a keia palaUa hoomau aku la k* Pere*fclena i oleloana: O ke Kuhma i piha htma naauii ka huhu, i piha me na manao ikaika o ka hoohui-aina, a UTa ike ia hoi, ua ala ae la ma ka malama o lanuan* 1893, ka wa uuikai loa ann boii kaii ai me ka makaala loa, ka manawa kupono loa no ke ku kaawale *»n;i mai na rula piii lahui mai i kukulu ia ma keano hoohalike, e hooia inai »na īa i ka holopono o keia hana j ..uMoai noonoo mua ia. ua makau-

ksu (CKv\|#nd ka J*]ir K»liinaVntakou no ka haiKe an* aku rm» ka . hauol» ma o kekahi leta iloko c. ke K<»ena Orhana Aup'iui, i Kakau ia f i ka malama o Feberi>ari, o k>* l 1893. uakuknla mai ū oia (Stivini) j o ka hua pea Hawaiii, ua pala rna- | ikai i keia manawa, a o keia ka ho j ra gr.la i loaa ia Amerika no ka! i uhai ana mai. | i He n»u' hana hou akti no kekahi 1 i a keia luna aupuni i hana ai, he mea pono keinana ia aku ka J oia mau hana. ma ka la no i kakau ia ai kela pa'apala ae la maluna, a< mamuli oia mea. Ma ka inoa o Ameritca. ua lawe ae !a oia i ka hoemalu ana i ka Paeaina Hawaii a kukala mai ia, oi?. hana i hanaia e mau no ia a hihi i ka holo ana o na knkakuka ana ma Wasinetona. O keia ano hoomalu ana, ua hooie aku la ke aupuni. *a koe no na ka hae Amerika <3 kau ana maluna o ka Hale Aupuni ma Honolulu, a o ko kakou uiana kaua hoi ua mau no ko lakou ku kiai ana maiaila a hiki i ka nialama o Aperila mahope iho o ko Oomieina JBlount hiki ana aku ma kahi o keia hana, ua huki ia ka hae Amerika ilalo a hoihoiia na pualikoa. He mau hoakaka pokole ana no kekahi o na hana i hanaia a hiki i ka manawa i hookahuli ia ai ke Aupnni Kumukanawai o Hawāii no ka pomaikai o ka hoohui ana oiai me Amerika oia maoli no ke ano oia mau hana. Ma ka Poaono Januari 14, 1893. 0 ka Moiwahine o Hawaii, e manao ana ma ia la e kukala mal i Kumukanawai hou, a ua kulike ole nae ia une ka makeaiake o kona Aha Kuhina, nolnila ua hoike ia ae la ka hoopau ia ana oia hana no ia manawa. 0 ka lawe ana i keia oia ke kahua o ka hookumu ana o ka hana, ua halawai iho la kekahi poe mawaena o ke 50 a ka 100, o ka hapanui nae o lakou he poe no na aina 6 maloko o kekahi keena oīhana a koho iho la i Komiie ma ka inoa kapakapa'o ke Komite o ka Maluhia. he 13 ko lakou nui, he ehiku o iakou he poe kupa o na aupuni e, he elima America, hookahi ne, hookahi Geremania. O keia 1 Komite, aole laa lakou i hoike mai ma ke akea i ka lakou u.ea i manao ai e hana, aole no hoi he hana ; eae i manao ia mawaho ae o ka ha- | na hoohui-aina me America.. ua | maopop j loa nae ka «iaio e ko la* kou kukai olelo ana me ke Kuhina Amenea. Ma ke kahea ana a ke Komite Maluhia, ua malama ia Vekah: halawai makaainana ma ia la no ke kue ana aku i ka ke lii mau thana i kapaia ua kije i ke kanawaL Ma keia halawai oa lawe ae la ke Komiie ma o lakoo iho i ka hooho\o e hoahewa ana i ka moiwhhine. I Ma ia 'a hookahi no, aole i ae kela Komile e Uwe hou i kekahi keehina h*u aku me ka hui ole mai o ke KiAiina America, ua hoike aku la ke Komite iaia ua hooweliweil ia lako», ma ka pane o ka lakou h«i- --| ke ua olei«> mai, penei: TJa hiki i ole ia makou ke malama i ko ma* [kou maluhia me ke kokua ole ia

oolaila ke noi aku nei i k* mana kaua a Americt no ka ani mat" ka la 16 <» I*&3. mawa<na 0 ka hora 4 a ka hora 3 e : ke auina la, ua hoolele ia mai la kēkahi pualikoa kaua moana ame elna r pukuniahi mai ka mokaahi Boßetona mai ma Honolulu. O kjeia hoikeike o na pualikoa maluna o ka lepo o Honohilu» he ia ma otia iho. koe nae i na ua bana ia nae ka aeana o'keaupuniHa* wāii, a i ole no ka hoomalu ana i ka maluhia o ke ola a me ka Waiwai i hoopilikia ia o na makaainana o Amerika. Aka aole nae kftkahi wahi ano> hana i hana ia ; e ooike mai ana ua ae ke āupumi o ka Moiwahine no ia hana. Ua like ao a like ke kahua o ka hoopohala 1 ka hooleleia ana mai o na mana kai ua no ka hoopakele ana i ke ola a me ka waiwai o ka poe Amerika; no ka mea, i na pela, alaila, e hoonoho ia lakou ma kahi o ua mau waiwai la, aole hoi ma kahi mamao, a ma ka hana ana pela ua kokoke loa lakou ma ka hale o ke Auuuni Hawaii a me ka Halealii. Nolaila ma ka na n a ana aku, ua laweia o Hawaii iloko o ka lima o Amerika meka ae ole o ke aupuni oia mau mokupuni a mea e ae paha, ma keia mau mea i hoikeia, koe nae ke Kuhina Amerika. Nolaila o ka noho ana o na pualikoa [Amerika] ma Honolulu ma o Amerika la, ua hanaia ia me ka hoapono ole 5a." Ua hoomau aku Ia ka Pereflidena 1 ka olelo ana: ' I kekahi la ae, oia ka Poalua, Ja 17, ua halawai kb Komite Malama Maluhia, a kukala i ke Aupuni Kuikawa no ka manawa wale no. O ka manao o ke kuahaua oia no ke kn a hiki i ka manawa e pau pono ai na kumu o ka hoohui ana aku me Amerika i ka noonooia a ae ia. O ke Kuhina Amerika, ua ike aku la oia i keia aupuni mamua o ka hora 6, ma o kana p»ne i nane aku ai ma kekahi ninau i ui ia mai e ka Moiwahinea me kona-Aha Kuhina iaia,. ua hoike aku la oia ua hana iapela ī ka manawa i ike aku ai o ko kakou Kuhina i ke Aupuni Kuikawa aoie ia he Anpuni Kuikawa, aole no hoi he aupuni me ka mana paa. O Ike kupanaha ana akn o ke Ki hina Amerika. ua kokulu aku ia i ka Moiwahine ma kekahi wahi o ke kulana hoolauwiH i ku i ka pilikia loa. TTa īke ka Moiwahine ar»le e hiki iaai ke kue i ka maiia o Anaerika, aka ua hiki nae iaia ke hilinai i kona [AmerikaJ kulana kauhke. Nolaila» he mau hora mahope iho o ka ika ana aku a l*« Kuhina Amenka i ke Aupuni Kuikawa.ua haawi aku 1& ka Mniwahine i ka Hale'lii, Halekoa, Halewai, a me ka lako fcau» a pau' o ke aaponi, mahope iho • ka hoike ia ana aku īaia, e nana pono ia ana kana hoopii ma Was ; nekona, a iaia i hoohalahala ai, ua haawi hoopio aku la oia iloko o ka mana ikaika ae o Amenea, \v»hi ana, ua haawi pio mai oia i kona mana, i mea e pale ae ai i ka hookui ana o na

|>u:; 11 k:uia i l iko j> »no mo n,a uhm kau.i a nie ka »na o na i>la, a 1» ki i ka nian nva i? ike ai o Anu'ilea i na mo:i oi:»io a i».\u iv*aflio ia aku imua onia, »l:iila e welH' lio'.i ne o:a i kana liana i hana ai nia ka hoihoi hou ana ae i:-»ia. O ):e Aupuni Kuikawa, me keia hoop'i i pane ole ia i waiho ia aku maloKO 0 ko lakou lima, ua hoomaka koke lakou e kukakuka koke me Ameriea no ke kipaku ana i ka Moiwahine ina ka Aina-E me ka hoopau loa ana i kona mana, a me ke kuai ana i ko % aupuni. Ke manao paa nei au » k* imi ana i na mea oiaio ap<t . me ka epa ole i na mea 1 hana ia apau. e kau aku i kahoahewe ana me ka ikaika, ua aie ke Aupuni Kuikawa m«i ka h(M>maka ana o kona ku ana i ka pualikaua komohewa o America. I kuu hoomaopopo anā i ke kuiana o ka ninau, ua lawe ia kakou e i&e oiaka i keia mau ano hana, penei: 0 ke Aupuni ku i ke kanawai o Hawaii, ua hookahuliia me kn unuhi ole ia ana o kekahi p«hi kaua. a me ke ki ole ia ana o kekahi pu, ma na keehina apau i lawe ia me kahoike oiaio ana ma ki hahai ana aku i ka meheu e hilinai ana no kona lanakila ma ke ano oihana agena o Amenea m» ka hana ana a ko kakou Kuhina, ma ka huokolo ana i ka meh<;u ua hiki ke hoike ia me ka oiaio, ua hilinai lakou [poe kipi] no ko lakou lanakiU ma ke ano he agena o America ma o ua hana ala a ko kakoa luna Aupuni. Ina aole na manao lapuwale o ke Kuhina America i huli mua no ka hoohuiaina. aole loa e ulu ae ka manao o ka hoohui-aina. I na aole i haalele ia ka mana kauao Amerika alaiia, aole loa ke Komike e hoike:ke ae ia lakou no ka lawe ana i na ehaeha o na hoopaiia no ke kiui i ka manawa mua loa o ka hoao ana e hookahuli i ke Aupuni o ka Moiwahine. I na aole ka puali kaua o Amenka e ku kokoke ana, aole loa ke Komike e aa e kukala mai i ke Aaouni J\uikawa mai ke alapii mai o ka Hale Aupuni, o ka i noho ku ole ana i ke kanawai <ua Honolulu, o ka mana kaua o Amenka, ma ka ike ana o Kuhinia Stivim i ke Aupuni Kuikawa. ua lilo aku la ka mana kaua o e kakoo ana i ka Moiwahine. aole no hoi Oia i waiho aku i Kona Aup«ni i ke Aupuni Kuikawa. Me ka hilinai ana, aoie loa e ae ana o Amerika e hoohui i na mokupuni, ine ka loaa ia lakou o ka olelo ia t ua loaa ia uiai loko mai o na hana kupono oie, aole wau e waiho hou aku ana i ke kuikahi hoohui-aina i ka Aha Benate no kona noonoo hou ia ana. O keia ka'u moa ī hooholo ai, a e ike ia no maloko o na oleio ao ia Kuhina Willia, a o ke kope. oia ke hoouna pu ia aku iiei me keia haiolelo iaoukou. Ua a'o aku wau iaia e aku i ke Aupuni Kuikawa no keia mea, ma ko'u manao, aole ī pau ka kakou hana, aole no hoi e hiki ia kakou ke hoole aku i ka hooko ana e loaa ka hopena o keia ninau ano nui loi. LJa kaena inau ko kakou aupuni no kona imi ana e hana ia na hana a pau me ke kauiike. me ka nma ole i ka ikaika a me ka nawaliwali o ka poe a kakou e hana aku ai. Ma ka hana kukala kaua, j i hana ia mamuli o ke komo ana o ka Luna Aupnni e Amerika, me 1

! ka""]o:ia oie ana- he mana mai ; ka Ahnolelo mai, o ke e noho noa'loha ana nie ka h|- : Jinai nui ia ana o kona lnhui jua hookahuli ia, a ua hana ia hoi j keki.hi hewa ma īa hana ana, me i I;a hoomanao ana no ī ko kulana o jko kakou noho'na lahui ana, pela j pu hoi me ka pono o ka poe i hoo- | poino ia, r ke koi mai nei īa ia ka- | kou e hooponopono hou i ua hew'a | ala. ■ ' • ' j Aole no ke Aupuni Kuikawa i i lawe ae ike kulana Aupuni Repuhaliea a anoAupuni Kumukanawai eae, aka ua hoomau no iakou i ka noho an» ma ke ano he aha hooko a i ole ma ka limaikaika. Aole no hoi i imi i kahua e loaa ai ke ohohia ia e l&a lehulehu. he oiaio, ua olelo na Linaaupuni o ua Aupuni ala, aole i he kupono o na kanaka ma Hawaii I m kekahi anpuni ma o ka lehulehu ala. ma ka hoike akaka loa ana *»e, i ua hiki nae lakou ke hoomalu ia • aku e kekahi mana aupuni. Aoie e | hiki ia America ke hookomo aku ' iaia ma ke kulana o kona heleheiena ma ke kulana hana hewa i oi ole aku mamua o ka mea hiki iaia ke ae aku e puka aku maluna oia kahua. Aole no hoi e hiki iaia iho e hoole i ka hooponopono ana i kana hana i hoopoino wale aku ai me ka mana ma o kekahi o kona mau luna aupuni i aahu īaia iho me ka mana i loaa iaia, a e komo ana i kona aahu piha o ka oihana, maluna o keia kahua hookahi, i na o kekahi aupuni nawaliwali i noho hoaloha me kakou aia kona Kuokoa iloko o ke kulana kupiiikii loa o ka powa ia mai iaia aku a i ole mai kona moi aku mei ka hooūana apuka ia ana o ka inoa o Amerika, aole ioa e hiki īa Amerika ke hoohaahaa ī kona kulana hanohano a me kona manao kauhke me ke kuio maoli no ka hooponopono ana i kana hana hewai hana ai. Mahope o ka hoike ana o ka Peresidena Cleveland i kana mau olelo e ahewa ana i na mea i hana ia e kona mua ma ka noho Luna Hooko o ke aupuni o Ameriku, a me ke kumu o kona heole ana i ke kuikahi hoohui aina i waiho ia aku e ke aupuni P. GK, a me kona hooholo ana e hooponopono ia keia mea ma ka hoihoi ia ana o ke aupuni Hawaii e like me ia mamua o ka hoohulihia ia ana e na mana kaua o Amerika t hoomau aku la oia i kana pane ana ma kana olelo i ka Aha Benate penei: "Mamuli oka pono oka moiwahine a me ko konamau enemi pu hoi, ua oluolū «no hoi au e lawe i kekahi alaiiui e hiki ai ke hookoia keia mau kulana (ka hoihoi hou i ka moiwahine a me ka hoomaemae ana i kona inoa hanohano ma na hana a pau e hiki ana ia Amerika ke hooponopono

hou) a e nana aku ma ke ano he oiaio ua waiho maikaMoi'wahine a me ke aupuni noho nianawa. a laua a el.ua i ano aelike/ai i kekahi manawa mamua, ma ka waiho ana i ka hana a pau i ke aupuni o Amerika Iluipuia; a mamuli no lioi o ka noonoo ana i keia mea hou aku. oia hoi, ma ka ke aupuni noho inanawa olelo kuahaua ua kaupalena ia no kona noho hoomalu wale ana no a hiki i ka loaa ana o na olelo o ka hoohui aiia me ke Aupuni o Amerika a hooholo like iu hoi. Ua manaolana aku hoi au, mahopeilioo ku'u lolie ana i na ulelo liooia niai inai na lioa mai <> ke Mipa:;i 'aole e liiki ia hoolmi kr 3..; r:'o ia, ua liiki loa lu>j ke huoponopouo ia na pohiliihi mo ka pilikia ole. Me ko'u hapai ia ana e keia mau manao, ua kauolia aku au ia Mr. Willis, e waiho aku i ka moiwahine a me ka i)oe e kokua ana iaia, i ko'u manao e kokua i ka hoihoi ia ana o ke kulana mua e ]cu ana mamua o ka hoolele kanawai ole ia ana'o na mana kaua o Amerika Huipuia ma Honolulu, ma ka la 16 o lan!iari i hala, ina he hana hiki ia ke hookoia malalo o na kumu e hoakaka ana no ka oluolu a me ka pono kaulike o na aoao elua. 0 na kumu o keia hooponopono i oleloia aku, e like me ka hoike ma ka palapala kauoha (ia Mr. Willie), ua hoomaopopoia e huikala nui ia na mea a pau i komo pu i ke kukulu ana o ke aupuni noho manawa, ame ka hoopono ana i na hana a pau i hana kupono maoli ia, na hoopaa; a, ma keanomaoli no, e lawe hoa aku ke aupuni i hoihoi ho'u ia, i ke kula;.a aupuiii a lioomau aku ine he 1 a aole i «laiia. Aolo koia mau nuniu i kupono i ko ka moiwiiliipo ]ii.. 11 <i• •. aka luie r> olelo ia aliii oia o .ia aku an i ; <•. a. ' o l.\ ; : m '\u k. ī'•'•. :vi ka I'( .; vi('J r 1 ; ::;■■; ! i i:' 1 ' 1 < . I i ; ' i . . 1 . i !; i a i loia- .ua

ua oluolu oia e hookuu niai i kona ae ana i keia mau kumu, a o ka paa ana aku hoi oiaJtye kumu i alai ae ai i ka'u mau hoolala ana hoi ka i»ea nana i kaohi i ka waiho ia ana aku imua o na hoa o ke aupuni noho manawa, a ia wa no hoi ua maopopo ua hoinoia nakuS lana o ka hooholo pono ia ana na hana uwao a ka mana j hooko, mamuli o na olelo hoo- | nuinui i ke kulana a me na i oleloia e pili ana i na anoai i manao o ko kakou lahui iho, i na olelo waiwai ole. | Nolaila ke waiho nei au i i keia ihanao me na hoike e he-' .le pu aku la, i huipu me ka | Mr. Blount hoike, na olelo ' ■■■■'■'■ ■'■.'■■ ■■. - - ■'. ■.:'■' | hoike a me na ike i loaa ia ia |ma Honolulu, na kauoha ia Blount a me Willis a me na : palapala i pili i keia mea ma ! ko'u lima. la'u e waiho aku nei i keia kumuhana i ka majia oi aku a me ka mana pala- ! halalia o ka Ahaolelo, ke makr:n:'ke nei au e pakui aku, :! ia ] ioi e hauoli no au e lawel'īwe pu- ma kekahi ano hana a ka ahaolelo e makemake ai | c liana akuno' ka wehewehe ; aua i keia ninau imuao kakou i kulike me ko Amerikahanohano, hoopololei a me ano hoopono. [Kakauinoa ial Grover Cleveland. Hale Aupuni, Wasinetona, Dee. 18,1893. Ma keia kakou e ike ai, aia no ke Aupuni Amerika, ma o kona Peresidena. ma kahoihoi hou i ka Moiwahine a me ko|na aupuni e like me kana e olelo la, s *i kulike mekoAmeI rika hanohano, hoopololei a me kona hoopono." A o keia kulana aole e "oki" ana, aia wale no a hoole aku ka Moiwahine i ke kala ana i kona mau enemi. Oiai, ka Aha he aoao Demokarata ka hapanui, a he lokahi mahope o Peresidena Cleveland, ame kona Aha Kuhina. a he lehulehu o na Luna Senate i apono i kona kulana ina keia ninau, ua maalahi loa aku la ka ninau i ka waiho ia ana aku la ma keia aho. 0 | keia ka mea e puka poiio ao !ai o na hana liewa 'a me na iioopunipuni a ka a.oāo hoohui aina uuku i lioao a ehooomau nei o !it)ckoia. - \ M īm HUPE LI.A. n: t ;: >» k;> nioku Ov'eanio : a .;) • ' ' : .s, U:» īuk i-'.'ii ; .i'; v % ;-i: .-i kv ;i »> k'i < ] :!i rii in V.a- -: wiix ha iiii ]k u v ke mii no iiCrazi.>a a n:e na e ae.

I Ma ka leia a Kuhina Gresham i>* Mr, Winia. mahope loa keia mau i olelo, a o keia maoli no ka mea e i hooko la akn ana. Ina e ae ka I Moiwahine ina kuoiu ( i w,aihoia j aku ia ia, oia hoi ka huikala, &c.) ( I a hooie hoi ke Aupunt Koho Mana* wa 1 ka hookuu ana i ke aupunī, e alakai ia no oe e kau mau olelo kuuoha mua. "Xna ke AupuniNoho Manawa e j Dinau ana, ina paha ke Aupuni d Amerika e hoopaa ana, ka Moiwahine 1 ka hoOko ana i keia mau! kumu i oleloia, e paneaku oe. E hana aka ana'no ka Peresidena, mamuli ona kono ana a ka manao hanohano a me ka mea i piii i kajia hana, e iike me kana i hoao ai e hoihei i ka Moiwahine, pela oia e koi ai e hooko ia ia mau kumu ana i kauoha ai e malama ia e ka Moi-1 wahine." He mau olelo hooholo kai lawe ia mai e ka aoao Repubalika e hoao ana e loaa ona kumu e hoahewa ia ai ke Aupumo Cleveland: Ua kinai ia nae e ka aoao Demokarata, a o ka olelo hooholo 1 waihoia aku j i ke Komite o na Aina-Ei e nana ia ka hana a ke Aupuni, e pili ana ia Hawaii, ua hoololi ia ae aua mak?.ukau ke Komite o ka ' Hale Lonamakaainana, e waiho mai 1 ka lakou olelo hooholo. ma ka nioau no ka olelo kumu aka aoao Repubalika. ua hoomoe ia ma ka papa, ma ke koho ana he 180 e hoomoe | he 89 kokua. | i Ma keia kakou e ike ai, ua kupaa i ka aoao Demokarata, e hoohana akn i na tuea e pili ana i ka niinau i no na liana a ka Peresidena Harri-1 sona. a me kona Aha Kuhina, a me | Stivini, a m« kahoike a Blount mej ka hana hoi a ke Aupuni o Cleve- i land. ! Ua hooholoia e noonoo ia ana keia hana ikau| 3 o lanuari, a e hoolilo ia be la ma keia ninau. Uā lawe ia mai he olelo hooholo hoohui aina e Blair o Maine, a ua pepehi ia me ka mahalo ole o ka Hale. Ua lohe wale ia, ua lilo pio ke kulanakauhale o Rio Janeiro ia Mello. a ua lilo pio ka Pereeidena Pexioto o #erazila. :' . .-■• • " i '■ " :