Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 856, 17 January 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiia e Mose Manu no "KA LEO." Huikau na makau a ka lawaia ia Kaana ma Pupukanioe — Hele hookahi o Makanikeoe. "

Mamuli o keia nalo honua ana o na poe kamaaina, ua pane ae la ke keiki kamaaina; e auhea olua e na malihini, he mea maikai no hoi no olua na malihini ke ai a hoolohe wahi lealea a makou na kamaaina, i wahi mea hoonanea i ko kakou wa e naina ai, pehea ia la e na malihini ? Heaha auanei hoi ka hewa o ka mea lealea. I loa no a pau keia mau olelo, aia hoi, ua oni like ae la na laau kumu lehua a pau, me he mau mea kino maoli ala ke nana aku, oia ka manawa i hoanoe ia ai na noonoo o na malihini, aole i liuliu mahope iho, ua lohe ia aku la ke poha ana mai o ka leo oli o Maohelaia me Kaiolohia: O na lehua wale i Kaana Ke kuia ala ua lawa He lei no ka wahine o Kapo O Kapo alii nui o ia moku Kiekie haahaa Haahaa ka la o ka ike e ike ia He ike kumu he ike lono He ike Puawahiwa ka ike e Ke 'kua e i lono oe. I loa no a kuu iho keia mele oli, he manawa ole, ua iho like mai la na lala lehua me na lei lehua, a kau ana iluna o na poo o na malihini, a pela pu no hoi me ko ke keiki kamaaina, oia ka Pupukanioe i aloha ae ai i kona home. Mahope iho o ka meha ana ana o na mea a pau, ua pae hou mai la he leo mele oli hou, O oe ia e ka maka o ka la Ke o ae la i ka ilikai Aia i Hanakaulua I elua hoi olua me ka la I hoolawaia e na lehua o Kukalia Alia oe e pulale e ka makemake He pilina mai kau e ke aloha Eia la i ka hope o maua e. I ke kuu ana iho o keia leo mele, ua oli hou mai la ua mau kaikamahine ma ke ano he mele hula imua o ke alo o lakou nei e noho ana, a o keia ke kupau ana o na mau nonohea nei i ko laua ike hula, ke na na pono aku la na malihini i na

kaina wawae a me na kiina welelau lima, hue pau ka hana i na nihoniho, me he mea ala o ke kake o Lehua, ka lawe a lilo I keia manawa a laua nei e huepau nei, he mea maopopo, ma na hiohiona o Pupukanioe, ua hoike maopopo mai ia i na haawina o ka hoohihi a ma ka makahehi, a ua nalohia aku hoi na noonoo maikai mai iaia aku, a mamuli o keia mau haawina ua ui okoa aku la no oia i kona kaikunane i ka pane ana aku penei: Ua piha loa ia au i ke aloha i keia keiki e noho pu nei me a'u, a i aha la auanei ka kaua uku e panai aku ai i kona lokomaikai, nolaila e noonoo mai oe ? Oiai ua akaka mua no ia Makanikeoe na manao a pau o kona kaikuahine, a oia kana i pane aku ai: Ma kuu ano malihini ia ano hana e kuu kaikuahine; ua hihia oe ma ka umiumi. A oia ka kaua e hooheno ae ai e ka mea heluhelu: Ke eha wale ala no loko I ka eha lima ole a ke aloha Ua kuu no au i kuu hilahila A wahi hou a Makanikeoe i pane

aku ai: ua hele mai au mahope o ka lilo ana o ka hailona ia oe e kuu kaikuahine, nau e kii ka mea a ko haku haku wahine i aloha ai, nolaila, ua ike au he nui na mea nana e hoohihia mai ana mamua o ke alahele. Kai no la paha, e waiho la hoi ka makemake a huli hoi mai la hoi ka kaua huakai me ka loaa a me ka ole, owau nei o kou kaikunane ka mea i kamaaina ma ia hana o ke aloha, he ulaia aku kona hope i lohe oe. I na e hoike au i ko'u ano hana io maoli i na kamaaina, alaila e ike no oe, aole e imo ka maka, ua like laua me ka ilio ka hahai hele mahope o'u, no ka mea, aia ko'u wahi e noho ai o loko o ka umauma a me ka onohi o na mea kino kanaka a pau, o ka'u hanaia o ke aloha, a nolaila, ua kuhi auanei oe o ka makemake hookahi wale no ia, oi ako no mamua kahi i kau mai ai. O keia mau olelo ku i ke aloha me ke kaukau a Makanikeoe imua o kona kaikuahine, ua pane ae la oia me kahi leo hookanaaho. Ua maikai kau mau olelo a pau e kuu kaikunane, ana na kou mau maka ponoi no i ike ia mea a'u i i olelo aku nei ia oe, a oia hoi ka ko'u puuwai e hana ala me ke kapalili, a oiai hoi o kaua wale no ma keia huakai, nolaila o oe wale no a me a'u nalo keia, a oia paha keia wahi hooheno: Akahi ka ono o kuu puu la I ka Ohu maalo i kuu maka la. I keia manawa a laua e kukai olelo nei, aia no o Maohelaia ma ke kikaha ala ka iwa i na pali. Aole i pau.