Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 944, 18 May 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Mose Manu iio "KA LEO.' Ka lua o ka Makanikeoe huakai me Kona wahi h m hele rae 1 Awini. Hiki hou oia ma Kahooiawe me Maui. Molokai, Oahu Kauai a uie Lehna. A he roau kaikamahine okoa ae no kekahi, a o na makua hanai kekahi oia nei, a mc ko KaohUhila, Kaulaaihawaue a me ko Koiahi, a pela pu me kekahi poe e ae o kona wahi he k«ne roe ka wahino a nela no hoi me ko Lihau uiau makua ponoi me na ohana he n:i ; . He l huakai nui hewahewa keia e holo raai nei eia la ke nee mai nei na waa mawaho «e nei o Kohala. Ma keia mau olelo hoakafea mua a Laukieleuia imua o kona mau .haku alii me ka poloiei loa, aia hoi ua piha hauoli loa o Kawelonaakalailehua no kona lohe ana i na olelo a ko iaua kiai, a ua manao iho oia aole kela he kaikamal ine e, o kona kaikuahine hanauna no oKalehuamakanoe, a oia ka kona mau kulu waimaka i haule iho ai, oo ka piha aloha iaia a me ko laua mau ma'"iĒua. i ka trto~ana mai i ke kai loa no ke aloha kaikunane a keiki hoi, oia ke kumu o keia mau waimaka oua keiki kaili la ala o Lehua e kulu-kahi nei. la Laukieleula no e kamailio ana no keia mau mea, e like me ka mnaa ike i loaa iaia ma kr kahoaka me na ouli e hiki mai ana no kaj manawa. e like me ke ano o ko )a-! kou mau ano mana kupua kamahao' ua ninau mai la o Laukaieie i ko! laua wahi kiai Laukieleula I Pehea i uiaopopo ai ia oe kau J mea e olelo nei ia niaua ? j Pane o Laukieleula. ma ke kom- i koni hui o kuu mau inanamnna w:\wae. ' i Aole i holopono lea keia mau. huaolelo, aia hoi, hu ana ka makem ouahiohio o Waipio a ku ana mawaho o Ihikalani, ka houie alo- i

ha o na aiwaiwa nei, i huli pono mai ka hana o na nanaina o ka poe noho hale. eia ka «uanei o Mnkanikeo«, a he mau rainute ia Ao ke aloha } a oia ka ka mea nona keia moolelo i pane mai ai. 0 kaolelo an« iho nei no o Laukieleula ia ma'u nou s - eia io no ka e j hota mai ana oe, • 1 keia manawa a Makanikeoe i ihoea aku ai imna o kona i ne haku laui, ua hai aku la oia i na inea a pau o kana huakai alua no ! Kauai, mai ka mua a ka hope. e J like no hoi me ka kona muli pokii ! kaikuahine i hai ai mauiua ae nei; I a mahope iho oia kamailio ana. ua komo ae la lakou a pau ilōko o Ihikalani a hoonee koke mai la no kahi o Koaekea me Kaholookuaiwa kahi hoi o Kaohaiula me Kaulaaihawane e noho ana me kana alii kane Hiiiawe me na hoemanao alo-* ha kane, a oisi no hoi lakou e noho ana nie ka nanea, me ka manao ole ae o Kaohaiula e, eia ke kumu o ke aloha ke hoi wai eei, ka mea £iana i hoona i fee aloha iloko ona a hik' i ka hooko ia aiia o kona makemake, a oia kau e ka mea h*luj helu e puann aaai i fceia mau lalani mele hooheno: Auhea wale oe e ka Uakea E ka ua kaulana o ka aina Ei ae ka makani Koholalele Ka mnkani aloha o kuu aina | Hoihoi mai oe e ka Moae j A loaa au i Maui o Kama j Eia ke kula o Kamaomao | Ililinai ia e ka Onaoailiona | Eia Kahului a he awa laki A Celaudina e ku nei Nunu lawe Jeta ia o Maui A i ane like me Makanikeoe Haina ia mai ana ka puana Aia ka leo ai a ka Lahui. Ia Kaohaiula ma no e nanea ana aia hoi me he malu ana la a fke ao e ailai aku ana i na kukuna wela o ka la, aia me. ia lakou i huli ae ai a ike pono la Ihikalaiii e kauaheaI he mai ana i ka )cwa, e like no oie kona an') nani mau, a oiai hoi oia e hooneet»ee iho ana e kuu nia la wa- ; i hi, ua pane koke aku la ke kiai Luukieleula, mo kona 100 nui maopopo me ke ano kohukohu j no, ma ke an » kīai n > Laukaieie ano, e liuliu im' ka ol<*u U oulou a pau no keia manawa me ke ka'i ole e hele mai a komo mai iioko o ka hale eehia o ko Kukou haka a-lii.* i ka imi ana o keia leo, ua lnoko.koke ia me ke kali ole, sia hoi ia lakou i komo aku ni me ke anoano eehia nm lako > a pau 1 kukuli hoomaikai aku ai imua o ka nol.ea

nona keia nanea me kana alii kane a oiai lakou e ku nana ana na ma~ nao hanhao me ke akaka ole. aia nae tia pane mai la ke kiai Lajikiēleula. ~~ T7 ~ ~ E lohe olua e na ui nohea o Kauai eia ae a pae mai ko olua mau īa nei inau makna hanai me kona kaikuahine Kalehnau»akanoe, ke aileamahine ali| o Pihanaakalani; nolaila he mea hauoli nui keia no oukou na ui o Kauai. 0 kci.i mau mea a pau a*u e hai aku nei la oukuu i keia manawa mai kou haiuiu uiua mai no ia, oia hoi o Makanikeoe. Auhea ia. wahi'a Kaonaiula i ninau aku ai ? _ _ . _ . Ua hala no luna o ' Ka&uwana; wahi a Laukieieu!a. 1 ka lohe ana o Kaohaiula i keia olelo a kona kaikoeke, he mea e kona namunamu īloko ona e iike me niahu e hoona ana i kona wahi e puka ai mai ka imu akui a oia kana i olelo īho ai laia, e ike ana hoi oe, aole oe i ike i ka hana a ke kaikamahine o Kawaihula maluna ou e kuu aloha. Mahope iiio o ia wa a lakou ? komo afeu ai iloko o Ihikalfcni hale ua | hoomaka ae la ua hale nei e : pii

maiki niai ko. Koaekeo ma wahi mauka o Ulu a kauaheahe heleaku la maluna o ke awawa kauUna o Waipio a nee malie aku )a no ko Kaukini ma home mau aia naē ia lakoui kokoke aku al malaila aia ko laila mau kaikamahine puukani e noho mai aea me );a makaukau no ka hookipa ana i ko lakmi nafcu alīi LaukaiēiēT I keia hiki ana o mea nona keia nanea ma kahi o kona mau kahu haoai, kahi hoi ana i noho ai i i?ona mau la ui o ka oikelakela ka mea nana i hookaulana aku i kona inoa a Ipaa ke keiki kaili la oL«hua, aia no iloko o kona umauma h$ mau hoomanao ana nona ibo a n|e kona mau hoa me ka poina ole no ia mau la i aui aku )a f a oia ka kona mau kulu waimaka i haule iko ai, aia nae ia lafcou i h*i akul ai maluna oia kahua anoano ua haia mua aku no o Majksj|i!reee tio t Kohaia a nana ī hai muaaku i ka I lohe ia Kaukini ma. a oia ka lakou I i noho ai me ka makaukau, a īa lakou nae e kamailio ana no ia mea, iia ike ia aku la ka maka mua o na waa e kaalo pono a€ ana mawahoo i xa lae o -Kauhola ma Kohala-Loko o kahi keia o keia mau lalani m*] .: j Hone ana fce oeoe la | Mawaho o 1 A ioko o Mj]olii la j Uluwehiwehi ika niu la : E niniu oe e Kalani la 1 j Ka hele'na o kai hikina la | j Kiki mai o David.i !a I Me Kalehuamakanoe ia. i A uwj]a hon akn. j