Ka Lei Momi, Volume I, Number 30, 27 July 1893 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

IULAI.

Sabati  Poakahi  Poalua  Poakolu  Poaha  Poalima  Poaono

            ---        ---        ---        ---        ---        ---

                                                                          1

  2          3          4          5        6           7          8

  9        10       11       12       13       14       15

 16       17       18       19       20       21       22

 23       24       25       26       27       28       29

 30       31

 

KA H@I MOMI

 

POAHA,              IULAI 27, 1893

 

Ka Moiwahine.

 

  He oia mau no, ka ola; kino o ko kakou Moiwahine e noho noi ma kona home, ma Wakinekoua Uale. O ka makou wale no e noi aku nei i na haipule e pule nui i Le Akua no ko kakou Moiwahine, e aloha mai iaia a me ka lahui holookoa. E hoomamao i ua hana a ka enemi mai iaia aku a pela pu no hoi ia kakou a pau.

 

KA MARE ALII.

 

[Mai ko makou Mea Kakau mai.]

Hooniauia.

  O keia poa ali apau i hele ao e hoohanohano i ka m@re o ke Duke o Ioka, aia lakou iloko o na aahu piha. E aloha ana na lihilihi gula ma o a maanei o ko lakou mau aahu. O na kane e unapanapa ana na pilali gula uia oa maanei, e lewalewa aua ka pahikaua hinuhinu ma kolakou mau aoao, a ke nana aku ia lakou--lilo i ka wai ko lakou kulana ma ip l@ la. O na wahine hoi h@nani okea no ia mai luna a lulo. A heaha la ka'u olelo kupono o hoopuka ae ai no lakou, no ka mea ua hili@nanu maoli no.

  O ke ano o ke Duke n@a keia la, he ane hukukule, me he la na waiho iloko o kekahi ma'i loihi. Aka, he ui maopopo nae oia iloko o kona nahu piha e hiki ole ai ko pema iu aku. E haawi mau aua laua i na konou ana i na kanaka ma o i maanei o ke alanui, a pela pu no hoi i na koa e haawi pu aloha mai ana.

  He ano like loa no keia la mare o ke Duke me ka la i hoihoi ia mui ai ke kino kupapau o ka Haku Nuiekona, ke kani kuilua o na pu o na papa a me na mokukaua, e kani kapalili ana hoi na pahu, e ma-ki ana na koa, e haalulu ana ka honua i na pualikana lio a me na puali pukaa, a pala no hoi me na koa helewawae. O na kanaka ke hooho la@ ka olioli, a maluna ae u p@ @a pau,-- ua ohohia pi@ona o@

  Ma ka po iho, ua malamalama k@ hulanaknuhale i na kukui o na ano like ole, ua mala@naia he ma lealea hulahula o like me ka mea maa mau i na poe kiekie a kahi uhene mai ao@ hoi ka leo o ao bana. A i ko kokooko ana aku aku i na hora liilii o ko aumoe, ua hoi aku la na mea a pau no ko lakou mau heme.

  O na paa mare aa hoohule iho la laua i ko laua inau hora kupilikii mu@ loa iloko e ka mare mu Sandringham

  Ua mahuihui wale mai au, e hele aku ana laua iloko aenei o ka malama o Augate a ike i ka moi a me ka moiwahine e Denemaka ma Feredoneboga Kakela, Kopenahegona, kahi a ka Emepera a me ka Emeperese, ka Moi Keoki o Helene, ko Kama'liiwahine o Wale a mo ke Duke Wahine o Cumber@and e haluwai mai ai me lana. He oi aku ana na hoohanohano ana ia laua mamua o kekahi mau poe kalauna e he o Earopa.

  I ko laua wa e hoi mai ai no Ladana nei, a hoi ana luua a noho ma ka Halealii Sana James ka halealii punohele loa i na aliiaimoku o Beritania Nui, a o kahi no hoi ia e noho mau ia ai e na poo a pau i manaoia e lilo i mau hooilina no ke kalaunu. He hale nui maoli no keia, a ua hoomaemae hou ia oloko, mai ka rumi uliuli a ua keena moo, pela wale aku.

  Ko manao nei au ina e holo io ana oia me ka wahine Denemaka, alaila o ukali pu ana, i loaa ai ona mau mea hou na kou poe heluhelu. O ka ike lihi wale aku ka paha ia aina malihini, ke @oa-u ia.

  He makemake loa ao e iku i k@hi a kola kanaka holoinoana kaulana i hoohaahaa ai i na m@ua kana o Dencmaka, ola ka Ha@n Neleh@na.

Ua lawa kana,

                                                   LUINA.

 

Ka Bana Aupuni.

 

  Ua lohe mai mokou i kekahi mea, eia ke hoao nei kekahi poe keiki o ka Bana Pi Gi e hoopahu'a i ka lakou kumu oia o Prof. H. Berger, mamuli o kona nuku mau ia lakou a me ka hoopuka mau i na huaolelo e oha ai ko lakou naau. A oiai, wahi a ka lota a Mr. H. Barger i palapala aku nei ia lakou, aole o oi aku mamua o ekolu pulii ana o ka pule. Aka, aole pela e ike la nei. A ua helo lakou a ano kaeu i ka hana, a ua elolo nui mai o hoomanawaoui aua a puu keia mah'na, ala'la, haalele kekahi poe, a @ eia aku a @lu i ka @a@ loa ana. Maikai nao ia, ka mea ia o lolo ai o ka hoohu k@e@ ana iho nei. He hewa iho ka o@ i ka niu i ke alo, ku no ko keha i keia poe. Ula pono @ae ka l@e i ka ua na@ na@ he ha@a io a ka haolo. Maikai kela, makou nuinui lealea. @la@abaku maoli no ka hoi ka Ieiluini @

 

Maki Ailana.

 

  He ikena aku ka'ui na keiki o ka Bana Pi-Gi-e holu ana. He ole nae ka peku 'iho."

  Ina ia la a-o ka Hawaii ponoi pii kalena, hao-ko nuku, ka peku neia, paupele, pau mano.

  He mea ku i ka Hilahila kaike ana aku pela ihola ka keia poe keiki o ka Rana Pi-Gi-ehano ai, a e hoohilahila ai i ke Aupuni. Ka mea i ike ole ia ina Hawaii ponoi.           Poe makaikai.

 

He Wani Hoomanao no na

Manu o ka Lewa.

KA PUEO.

  He manu nui iki ka Pueo e like me ke kinaua moa. He mea ono no hoi kona io me he io mea la me ka Peleeu. He manu akamai loa ia i ka aihue i na moa liilii, a me ka poi lola. A pela pu me na @a@u liilii o ae, e like me ka amakihi a @ ilaila, ua kapaia oia he manu aihue, kupu ia hoi he Iwa. Aole nae i ai naiia ka Pueo e na ma@ a pau, lio kakaikahi loa ka po@ ai Pueo. Ua hoohenehene nui ia na pou e ai ana i ka Pueo. O kula ma Maui i kahi o kanaka ai noi @ ka Pueo. Kaulana ka ou'o ia manu ma Kula, Maui  Aole ka@lana o ia mann ma Hawaii, aole no  hoi ma Oahu nei.

  He manu pu@ lapa no hoi ka Pueo e like me ka lo, a ua like kana kani ana me ka hawanawana ana he pi--o. A ina e hakaka ka Pueo, he ke'u kana kaniana.

  He poaeae na maka o ka Pueo ko nana aku. Ua nui kona maka. Nolaila i kapaia ai kona inoa he Pueo, he makana kona ano. lie papu ka maka o ka pueo ke nana aku, no ka loloa o kahulu. Hakanaka kona mau popeino, a ua noho peka. He oi kona nuku, puipui, ikaka a@pio wini no hoi. Ua palaulau kona eheu a ua kupono i kona nui. I@k@ k@ @ai @a ua Iouw@ @ a @ @ka i ike ko ka Pueo i ka po, @lo he nalewale na iole a me na mea keiki ia a. Nolaila, o ka po na like pu mak@ @. A o @hi ike powah@we i o ka po, na maikai. i k@aa @a@a mak@. He hae'ino k@ Pueo i k@ io@ a ma @a wo@ lili i a ni ko m@ ki'@ i ke me ko ka Io @ @a. @ no oia i kula mau m@ ke loaa iaia.

  O ka mea e make ai ka Pueo, he kipuka. He mau lanu pokopoko in@ kukaluia me he mau popoi@i la o ka po i @ea e oiuau paa ia ai ka upena. A mawaena o na mea la he koi oi u loihi iki i mea o ku ai ka opu o ka pueo i ola manawa e poi ai i ka Iole. A malalo iho o @ @pena la he Iole olu i nakii ia me ko kui i kapaiu hu ''olokau,' a me a ano oia e make ai. A no kona akamai loa i ka aihue i na moa keiki. nolaila na kapaia ke alii o ua mana aihue.

  O ka Pueo, ka Io, ka Iwa, ua like pu ko lukou ike. O ka Io ma ka Pueo, ua like ka laua hana. O ka Io me ka Iwa, ua like ka lana lele aua.

  He upoipoi i pinepine ka pueo i ka wa e lole ai, a noiaila ua hoohalike ia me na wahine loea akuku. Ua hookomoia ka Pueo iloko o na manu o ka aina.

 

He Nuhou.

 

Lelul@ hou @ii

I ka nuhou anu n@

Ha w@ i na @u k@ mana

Ko`oa@la hala melemele

Hui-lia hiki @o me @'@

    @a n aloha ma@ o@

    Ua p@li p@ @a

    @ u a m@ o@

O ne ki mea nui a ka puuwai

Ka halia pau olo a loko

Onaona a ohaoha wale ia pua

I na kulu kohau o ke kakahiaka

Heaha ka hara a ka ..hu

H@lii mai la i Wa@o @

He lani na'u ko al@ha

H@on@ @ie lua i kuu kono

 

ILIO MALOWALE.

  Ua n I wale ia ma la Poalua nei, Iulai 18, l@e ilo ul@ a i @k@, ma ko'u walu u he aku ma Kaale @ nianui K@la, a o ka m@ e loia ai a hoihe i mai ma i a @an@ o Ka Lai Mu@ o l@ no he uku makaua kupono.

                                    SAM'L KAMAKA.

    Tul. i 10. 1893.                  23-6p@