Ka Lei Momi, Volume I, Number 16, 20 November 1893 — NA OULI A ME NA KAHOAKA. [ARTICLE]

NA OULI A ME NA KAHOAKA.

īloko o ka pule i hala ae ua . nūi rio na ouli o ka mankwa i oili ae, aua nni no hoi na mea a kela a me kefa kanuka e noonoo iho ai no na kahoaka i hele mai a hakukoi i ka manao, a ua lilo hoi i mau akaku no na kiionohi. oka hele mai hoi ia a ua ano akaka loa, aka, ua nalo e aku hoi no ka naanawa. Aole no nae hoi ia he mea • haule ai -e ka manaolana, no ka naea, ® palau wale no na welo mikanele oka poai Hoomaemae, aole no lakou e hiki ana ke lanakila ae maluna o ka pono a me ka oiaio.

Ua akaka ao hoi ia makou ka hoao o ua poe la e poholalo, a he ole nae hoi ka loaa o kahi kaaahai mai. Kehilina l n«ino īnakou maluna o ka makee o ke Aupuni o Amerika Huipuia i ka hanaia o ka pono, o ka pono holookoa, a aohe mea e ae a o ka pono wale no ke hanaia raai i ka lahui Hawaii. Aohe mau poholalo ana e hiki ai ke hoololi a3 ika mea i hooholoia. Nolaila, hookahi no hana a ka lahui, o ka noho no me ka manaolana a me ka poina ole hoi i ka ' leō Alii—"e malama i ka maluhia," oiai, aia ka noho ma> luhia maluna o na mea a pau, a o ia kekahi ouli oiaio 16a no ko kakou lanakila.

He lanakila oi aku o ke kamahao loa ke halawai mai ana me ka lahni Hawaii, a ma ka hoomaopopo ana aku boi ■ i na kahoaka, aohe no ia e nele ana. He oiaio, he oiaio loa, a he oiaio wale no ka makou i hoomaopopo aku no ia mea, a e lilo auanei ka moeuhane ake mana o ua poe kipi nei o ka poai Hoomaemae i mea ole. Ua kuhihewa lakou i ka olelo ao aohe kuleana o ka Peresidena o Amerika Huipuia ma ia mea, aia wale 110 ka n o ka Ahaolelo o ia Aupuni, me ka ike nui iho no nae o na maka keleawe o lakou aohe hnua imua o ia Ahaolelo, oiai, ua unuhiia ke kuikahi aihue aina a Kakina ma. Aia ko makou hilinai nui ana no ka hookoia mai o ko ka lahui iini maluna o Peresidena Kalivilana a me kona Kuhina Nui, a malunahoio ka.Elele Kuhina i o kakou nei. Aohe nana ana aku ma kahi e. A eia no nae hoi makou ke manaoio nei he hookahi wale no kulana hooponopono aupuni a Amerika Huipuia e kokua mai ai, a oia ka mea i hololea i ka iini nui o ka lahui holookoa. Mamuli o na oiiiili ana ae o na kahoaka e ikeia aku nei, he ole wale no na olelo ana'aohe o Amerika Huipuia kaleana e keakea mai i ka lakou ruau hoo«

ponopouo. kuloko ana. No keaha mai hoi? Ua ikeia i ko Kiwiui hui pu ana me na kipi; ūa ikeia i ka hooleleia ana mai o nā kanaka o ka Bosetona e Kapena Wilize me ka nana ole ia ae o ke kue aku a ke Aupuni Kumukanawai; ua ikeia i ko Kiwini a huki ana ae i ka hae Amei-ika iluna o ka oioioa o Aliiolaoi Hale, ua ike ia i ko Balauna huki hou ana iho i ua hae la ilalo; a ua ikeia no hoi i ko Numana apoia ana mai ma ke ano he Elele 110 ko Hawaii Aliiaimoku.

Nolaila, ua hu ae fta aka i na paka iho. paka aku a paka ae a ua poe la no kahi e loaa ai o ke kanaaho, a he ole nae ka mea loaa. Hoomaka m»i na -w ahaolelo namu o lakou ike okalakala7 a okaikai, a hiki i ke olanalana ana, a ano haawi pio mai la, me he la e i okoa mai

ana no—o ka mea e pono ana, ua pono no. īna aia ke kalele nui o ua poe kipi la-inamuli o ko lakou manao ana aohe e hiki a Amerika Huipuia ke hana mai ia lakou, a aohe no e hana mni, e loaa ana no ia lakou he inea e kanahai mai ai ia "liole Waimea i ka ihe a ka makani." A ke panai aku nei hoi makou i na olelo a Komisina Balauna i pane ai iaia i o kakou nei, e i ana "ua hiki ia Amenka ĪEīuipuia ke hana i na mea a pau i ku i ke kaulike, a e laookp aku no hoi i r.a mea a pau i ku i ka pouo." A hoea wale mai no nae hoi i keia la a makou e oili aku nei, eia no ko kakou aoao inaluna, oiai, aohe mau -mea 1 knia ae e hiki ai ke hookapeke aku i ka haka pono ana mai ona kahoaka. 0 na ouli uo ia e kau pono nei, a ke manaelana aei no makou e mau aku aaa 110 ke kau mai pela a hiki i ka manawa e lu-liilii nui ia aku ai o ua poe pakaha la i ka makani a lilo, i mau inea i ike ole ia. Oiai no nae e nee ana ka manawa imua, mai hoopoina iho kakou i ka malama a hiipoi mau ana i ka maluhia. Nana aku 110 i na mea e hanaia mai aua, aka, rae ka hoemanao no nae hoi—"e malama i ka maluhial"