Ka Lau Oliva, Volume IV, Number 7, 1 July 1874 — No ka Opiuma. [ARTICLE]

No ka Opiuma.

Ilookahi haneri makahiki i hala ae nei, mai ka hoomaka ana o ka Hui Inia Hikina ma ke kalepa opiuma me Kina. Mamua aku o ia manawa, hookahi wale no wahi e komo mai ai ka opiuma maloko o na palekai o Kina, oia ka na Pukiki e lawe mai ai, mai Tureke mai, a o ka huina nui aole i oi aku mamua o 200 pahu no ka makahiki. Iloko oke kapu 0 na kanawai ka oni ikaika ana o keia mea, a hiki mai i ki-ia manawi, ua ike lea ia kona lilo ana i mea puhi ia e na kanaka o ia aupuni. Ua liooikaika na luna aupuni e hoopau ia ke komo ana mai ma na palena o ka aina, a ua loaa aku he 20,000 pahu, 1 hiki aku ke kumukuai $5,000,000, a hoolei ia ma ka moana. Ma ia liana ana a na luna aupuni, ua loohia ka pilikia kaua ia aina. I inea e pau ai ke kaua, ua hana ia kekahi olelo kuikahi mawaena o Kina me na aupuni nana i kaua mai. Ma ka Lord Elgin olelo kuikahi, na hookuu akea ia ka opiuma a hiki mai i keia la. I na la i hala aku la, ua waihoia mai kekahi palapala hoopii i kakau ia e kekahi poe Pake he mau haneri ko lakou heluna, imua o ka Aliaolelo Kaukanawai, e noi ana " E hoopaa loaia ke komo ana mai o ka opiuma ma na kapakai o keia Paemoku." He ninau ano nui keia, a he haawina hoi no ka noonoo kuliohoiiu ana o na puuwal i komohia ia e ke aloha oiaio no keia lahui, a me na lahui e ae i loohia pu iloko o keia mea ino, e noho ana ma Hawaii nei. Ua maopopo no i ko makou mau makamaka heluhelu ke ano o ka pii ikaika ana o ke puhi o}<iuinn mawaena o na kanaka maoli, a me ke kulana oke ola kino ma' ia hana. Ua maopojx> iio, he kumu hoowiwi me ka mai, he kaili aku i ka ikaika o na aiui, a he hoopilaualelo ana me ka molowa. Ake waiho aku nei makou i ka ninau i ke akea mai Hawaii a Kauai.

" He ola anei a he j>omaikai paha no ka lahui ka ae ana i ka opiuma e koino nuii ma keia Paemoku ? A Ke lawe ae iiei makou maluna iho o ko makou hokua ka pane ana no keia ninau, me ka wiwo a kanalua ole i ka mea e luH>le mai ana, a me ka lana no lioi o ka manao e hooia lokahi mai ana na mea a pau i ike i keia mea no ka oiaio o ka makou. " He kumu }x)ino no kekalii lahui ka ae ana e puhiia ka opiuma e kona mau kanaka," • He mea kanuiaina loa i ka hajm nui o na kanaka Hawaii ka o}mtma iloko o na makahiki pokole i hala, a hiki mai i keia la. Ua pui ka manao ana i ka pono kino, aole ncK>mKk no ke olsv, a ua lilo loa i ka [Milaualelo maniuli o keia mea. Ina

e hoomaka ke kanaka e puhi, okona paa loa ana ia malalo o na kaala hao welar ō ka inea, a he mea paakiki loa ka hoao ana e hoolei ae ia ino.

Ua minamina makou i ka ike ana'ku i ke kino ui ikaika o kekahi mau kanaka opiopio me na helehelena maikai i hoopihaia e ke kalana o ka pomaikai, e ae ana e hoolapuwale ia kolakou kino iloko 0 ia hana lahea o keia mea he opiuma. 1 ke puhi ana, he ano pelapela kona uahi, a ona, o ka hiamoe aku la no ia, pau ka noonoo ana. A i ke ala ana ae hoomaka ka ono hou, a puhi hou no, pela mau keia mea, a o ka poe a pau e puhi mau ana i ka opiuma, aole loa e nalowale ko lakou helehelena, ua hele na kino a wiwi ano nanakea, me he mea la ua loohia i ka mai hokii ke nana aku. A heaha iho la ka pomaikai ? Heaha ke ola? Heaha ka hauoli? A heaha hoi ka waiwai ma ke puhi ana ? Nolaila, ke hoole loa nei makou, me ke keehi ana iho malalo o ko makou mau kapuai wawae i keia mea he opiuma. I hoike oiaio no kona ino, e lawe mai kakou i ka palapala hoopii i haiia maiuna. He lahui i hanau ia iloko o keia mea he

opiuma, a i maa mai na kupuna mai. Ke lawe mai nei i ka lakou noi, me ka i mai, " E ka Ahaolelo o ka Pae Aina Hawaii, ke noi aku nei makou i ko oukou aloha kanaka e paa aku i keia mea he opiuma ; oiai, o ka ae ia'na e komo mai, he kumu no ia e loaa ai ia makou, a o ka lilo ana ia o ko makou mau kino i mea lapuwale, ahe make hikiwawe ka hopena/' Oke ano nui iho la keia o ua palapala noi nei ina e nana ia ma kona ano maoli. Ua koho na makaainana i ko lakou mau luna, me ka hoornao{x>po i kona kulana, a me kana mau hana, no ka hooikaika ana no ke ola, ka pomaikai a me ka holomua oka lahui. Ua loheia ma na wahi a pau na huaolelo al6ha a ko kakou Moi e pili ana no kona ake nui no ia mau mea, a ua loheia no hoi ma Kona haiolelo ana imua oka Ahaolelo, no ka lana o kona manao e imi i ke ola o kona lahui.

I keia mau la, ke noho nei ka Ahaolelo, me ka noonoo ana no ka jk>uo, a me ke ola o ka lahui, a eia wale no ka ninau nui, " o ko lakou ae ana i ke komo ana mai o ka aole no anei ia o ke kiiniu e loaa ai i na kanaka Hawaii Ua ike ia, a ua hoomaojx»po ia n.o hoi e na Lunamakaainana ka make o keia mea, a o ka paa ana o ke komo ana mai ma na kapakai nei o kakou, o ka nalo ana no ia o kana mau hana. * Ke noi nei makou no ka pono o ka Lahui Hawaii, U E na Limamakaainana, mai minamiiia i ka puu dala o ka }x>ino, aka, e hoomanao i ke ola o ko oukou mau hoakanaka e noho kauwa nei na ka opiuina;'