Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 9, 15 June 1898 — He pono e loaa o na Akena a Comisina Kalepa No na kanaha Hawaii [ARTICLE]

He pono e loaa o na Akena a Comisina Kalepa No na kanaha Hawaii

I ka Lei Rose o Hawaii. E oluolu mai e Mr. Lunahooponopono e hoike aku i ko makou manao hoakaka x ma kau pepa ka Lei Rose o Hawaii o keia malalo iho uei, He manao hoike aku keia imua o oukou e na makamaka Hapaii oiaio a pau. A na oukou a pau o kaana mai i keia manao, a eia ua manao lā« I keia la, eia ma ke kulanakauhale o Honolulu- nei' he mau akena (agent) a Comisina kalepa iwaena o na haole, na pake ,ua Japana a me na Pukiki, o na kanaka Hawaii hoi, aohe o lakou Akena a mau Comisina kalepa. Oia ka makou e makemake nei e ninau imua o kakou na kanaka Hawaii, auhea la ko kakou Mamua o ka pane ana aku i keia ninau, lxe mea pono ia makou ke hoakaka aku i mua o kakou i ke ano oiamea he Akena (agent) a u6misina kalepa. 0 ka Akena a Comisina kalepa, oia no ke kiko waena o na waiwai kalepa a pau o k«la keia ano, & kela keia kanaka o makemake ana o hoouna mai, a i 010 ia kauoha mai paha ma o keia mau Akena a _Comisina la. e hoouna aku ina waiwai a lakou a pau e kauoha mai ai ma o keia Akona a Comisina la paha, o like me ka n.ui a lakou e makemake ai e kauoha mai, penei makou e hoakaka aku ai, eia kekahi poe o kakou ma na apana kuaaina a puni na mokupuni, ua noho lako a kuonoono, ua malii ai a ua nui ke kalo, ka uala. ke ko. ka halakahiki, ke kulina, kope, akaakai, kaipu-pu ipu haole, a me ,ina ano hua-ai e ae i

inahi ia o ka poo mahiai o ka aina, pela lioi na liololiolona, manu palahu, puaa, na })ua-raoa. a mo na moa ūlu ē ae paha a mau liua-ai o ao no o ka aina e.ulu noi. īna pela; eia ka kakou, e po'no ko ninau ia kakou. ilio. Auhoa la ka maioko o keia mau mon kuai a ko kanaka HaA\aii e kuoi aku ni, imoa o loaa mai ai ke elala? Eia ka līīākou panōlhieieō - makou aoao, aohe makeke; a wahi lioi e maooopo ai e kuai aku ai ka poo mahiai i ka lakou mau moa kuai, a oka hopena, e polio ana keia mau waiwai a poho pu me ka luhi o ke kanaka mahiai, mamuli o ka nelo ana o na apana kuaaina o kakou i na niakeke ole kalii e .inaopopo ai ka lo,aa īuai o ke (lala no keia mau waiwai a ke k&naka mahiai. Ina aole he makeke 110 keia mau waiwai e kuai aku ai, i mea e ioaa irai ai ke dala, alaila, heāha ka hopena o keia mau waiwai a me ka lulii o ka mea mahiai. Ea ka makou pano me ka moakaka o ka manao. I—Ua1 —Ua poho wale ka luhi o ka mea mahiai. 2 —Ua poho na aaiwai. 3 — Ua poho pu m.o na holoholona a ko kanalea i manao ai e loaa mai ona mau elala malaila, mamuli o ka nole ana i ka makeke ole. 4—Ua make ka īnanaolana haim iioko oke kanaka mahiai, a ua kaukai walo no a ma na wahi moa kupono e lawu ao ai no a ai iho, Nolaila, o keia na haawina elua o loaa an,a i na kanaka mahiai. a puni na apana o ua mokupuni, (koe paha hookalii o Honolulu nei,) mamuli oka loaa ole ana he makeke u kiko waona hoi no ka kaleon mau mea kuai a pau o kola a mo koia ano e hoouna aku ai e kuai, a pela no hoi, nui kela ame koia walii, aka, aole paha i keia manawa, oiai, <iole i hooulu nui ia mai koia ano kalopa i keia wa. Aka, e olelo ana makou no keia au o neo nei o ka aina imua, alaila, ua liiki iho la kakou maluna o na hoakaka ana e pili ana i ka hana a ia mea he Akena» [agenk] a (Jomisina kalopa Hawaii, mamuli oko kakou heinahema no ka nolo 1 ka makeko ole o ua apana kuaaina a, puhi ua mokupujii.