Ka Makaainana, Volume I, Number 3, 15 January 1894 — HE HOOPII KIVILA. Noi e Maheleia ka Waiwai Paa imua o ka Aha Kaapuni ma ke Kaulike [ARTICLE]

HE HOOPII KIVILA.

Noi e Maheleia ka Waiwai Paa imua o ka Aha Kaapuni ma ke Kaulike

Ka bibia a .Maria C. Racnos a me kekahi poe e ae kue ia Nicholas a rae Enob imua o laeKauiike e noi ana e ka waiwai paa. Penei ke ano o 11 a hihia la: 0 Maria C. Ranios, 'oia Ka wahine kanemake a Aurelio Fortes Ramos (Uielu) o }Vaimano, Ewa, i niake raa ka la 4 o Maraki, 1890; a o Amia, Rosa a me Antone, na keiki a ua Maria nei me Aurelio ae la, o lako'i na poe hoopii ma keia iiihia, ae la. A o Nioholas (Pakalau) a me Enos (īiiaki) na inea e hoopiiia nei, ō laua na keiki a Aurelio me Kaneiakama, he waliine na ua o Aiirelio i mare ai mamua aku o ka mar« ana me Maria. a ua make mua o Kaneiakama. 0 lanuari kekahi keiki a Maria me Aurelio, a ua mah oia i kona wa he iiookahi makahiki, he ewalu hoi mahina mahope iho e ka make ana o Aurelio. Ua hoole na poe hoopii, aohe o Nicholas a me Enos he msu keiki na £ufelio, nolaila, aohe o laua kuleana i ka waiwai o Aurelio. Mamua o ka make ana ō Aurelio, ua hoolilo aku oia i kekahi apana aina ia Nicholas. Ua hooiaio o Nicholas a me Etios i ka mare ana o k.o laua makuahine ine Aurelio, ma o na hoike waha a ine hoi ke palapalā v ī ka haaa ana o ka Luuakanawai i na olelo hoike, hooholo oia, ua mareia o Aurelio me Kaneiakama i kahi manawa 0 ka makahiki 1870; a he mau keiki o Nicholas a me Enos na laua—i hanau i ka wa mare ole; mahope iho o ka make ana o Kaneiakama. ua mare hou o Aureīio ia Maria, a me ua o Maria, ua loaa he elm keiki, oia ae la n® hoi keīa poe keiki i hoike ia na inoa maluna. Ua noi ng *poe hoopii, ina e īke ka Aha he mau keiki o m® Enos na Aurelio, •aiaila, e mahele like ia ka waiwai o Aurelio iwaena o na keiki eono; a i ka make ana o lanuari, (kQ|cahi o na keiki a Aurelio me M'srij|) i ka wa oo ole, e hoio aku iloko o ka waiwai 1 $iau hoahanau a mau ksiiku&hm« pouoi me ka nele 6 NlilfoM*Vjne Encs; a ua H ng īa AK*holas koua ka waiwai QtamKilii#ikelikl«4pai*a aina i hoolilo uftfa fa B \ niakuakane, alaila, e manaoia ia wahi, oia kahi hapa o kona kuleana iloko o ka waiwai. Malalo o ka Pauku 1448 o ke

Kaiiawai iua i oo ,o i lauuari i ,keWa manaWa i make | ai, nie ka waiho ole itio- he wa- ] hine ahe keiki paha, alaila, e liio ana kona kuleaoa iloko o ka waiwai o Aureli(. ia Maria, kona makuahine, a aele kona mau hoahanau a me na kaikuahine ponoi. Aka, ua make oia i kona wa oo ole, alaila, e hoopouopono Haana ka ili ana aku o kona 1 maKele e ka Pauku 1449, a ua ' manaVka Lunakanawai malalo oka pauku iiope ae la, aole e i hoopoiolei wale ia no ka ili ana j aku o ko nmuaii mahele i kona I mau hoahauau a me ua kaikua- | hine koko piha- nolaila, ua.ku- : leana iike no o Nicholas a uie | Enos iko lanuari mahele, oiai, | he niau keiki no laua na ka mea | nona ka waiwai e koiia nei. Aole j no hoi ia he mea e kue ai i ka s Pauku 1448, aka, e hoomaopopo 1 pono ana ika manao no ka ili j ana aku o ka waiwai ina he mea | 00 ole ka inea i make. He iuea oiaio, u * hooueleia ka i makua e ola ana mai ke komo pu ana aku iioko o ,ka waiwai o kana keiki oo oie, aka, oiaiho la nae ka maoli o ke kanawai. Ikawa i raare ai o kekahi mau mua, 4ua lilo ka lau» ma« hanau ka wa mare ole, 1 mau keiki u i ke kaUawai. Nolaila, ua paleia ae ia kumu keakea ī ko Nicholss a me ko Enos komo ana iloko oka waiwai o Aurelio. Ua hooholo no ka Luuakanawai, o kela palapaia kuai ia Nicholas, aole ia i hauaia me ka manaō o Aurelio he hana hoowaiwai mua ia ia Nicholas, aka, mamuli no ia o ko Nicliolas hāna ana no ka makuakane ika wa e ma'i ana oia. 0 J. A, Makuua ka loio no ka* aoao hoopii, a o Enoka Johnson t ma ka . Ika hora 4 oka auwina -la Poalua i hala iho la i hookuuia mai ai na eemoku Pake ame j lapana nmi ka noho hoomalu j ia ana ma Kahakaaulana. Ona ! eemoku keia i hoea mai ma ke ; Kulanakauhale o Peklna. ; Malalo o ke Kanawai e h#o- ! ponopono hou ai i ka Oihaua | Hookolokolh, i hooholoia eka Ahaolelo o 1892, ua hoakakai* j ke hiki ole i kekahi Lunakana-' wai o ka Aha Kiekie a Aha Kna-! puni paha ke uoho a hoolohe i i kekahi hihia mamuli o kekahi kumu akeakea, ua hi.k'i uo ika f Aha ke kikoo aku i kekahi lala o ka Papa Loio e noho mai ma : ke ano Lunakanawai no ka maaawa. Elua hanaia ana iho uei pela. o Loio Hakawela ka mua a o Loio Kikila BalaUnu ih» ka lua. ]