Ka Makaainana, Volume I, Number 3, 15 January 1894 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Oiai *a Mouowai ianei iho la, ua kiai makala loa ia oia no kekahi poe holo mahuka aku. . Elua mau lala o ka bana Pi Gī i huli hoi aku no KapaiaMko ma ka Monowai o ka Poalima nei. Ua haawiia he laikini lawelawe kanawai imua o na Aha baahaa ia Bila Uanu, Hope Makai Nui o Ewa i hoopauia iho nei. Heleuluulu -ka hana ana o kc ko ma ka hale wili e Makaweli, Kauai, pau ka pe a me ke ao i ka hanaia, a ua heie a kupai wale. Ua hihipea na hale Aupuni me na kaula, i hoomakaukau e ia no na kukui hoohiwahiwa o ka po o ka la i_7 ae, no ka mea. ? hauoli nui ana ua poe u©i i ka iakou aihue ana i ka aina o na Hawaii. Hilahila ole! He wa ku wale aku no ka keia mau la iho la no ke Kamepiena i Rarot«nga, oia ua lono hope moi n«i, a i hao ihu nai hoi ma t muli' o ko kakon kulena ano opik]pikij9. Aohe i akaka kona wa ē holo atu ai.

No iia makana makaliiki hou i loaa aku ina haumana Kiila. Sabati o ka Panalauu Mai Lepera, ua hoouna'mai nei lakou ma 0 J T. Unea la, ko lak ou komite, 1 na mahalo palenaole 1 nā poe na lakou i hoouna aku ua mau ma-' katīa la.

Ua holo mahuka aku o Makua," he keiki hoehoe w&apa o ka awapo mhm, maluna oka eaokup«aPianteri ka Poaha iho la. Oia*kefeahi o ka waapa pailata, aka, i ka liuliu ana o ia waapa e huii hoi mai, ua huliia aku oia a be ole ka loaa.

Ua mgreia 0 6. F. Makalauka, raea malama b«ke 0 ka haU kuai bijii o G. J. Wala a aliikoa Pi Gi hoi, me MrsB Virginia Oililani, mauka o Maeinae, ma kahi noho o E F. Bihopa. Na ka Epikopo Katolika i naKii i ka hipuu i ke ahiahi Poakolu ihola.

Ma ka la 29 o Pekeiaaka, 1893, i ua haalele mai la 2 ke kino ka hanu ola o Da,vid Kahalewai ma ' Kaneohe, Koolaupoko, ~"~Oahu. Ua hauauia oia iloko o Maraki, i la 28, 1838, h ua piha iaia he 5 makah-iki, 8 raalama a me 28 la oka hanu ana i na ea §> keia : ao. Aloha wale ia pulapula ou , e Hawaii. • , I ka hora T ;30 o kakahiaka Poaliwia nei i ku inai ai ka Mo- i nowai iloko o 18 la mai Kikane, i oiai, i Dekf>maba 25 i haaleio < aku ai, a he 13 la mai Aukalana, Ku Kilani. Nui ka ino ame ka hoolauwili hoi a na makani ma keia holo ana ma' la i kamoana, a ua hole loa aku ioi no Kapa- ( lakiko i ka hora o o ia auwina la no. Na ka hana Pi (li oia i kipaku aku sa.

' * Ua iwia ae ke alo iho o ka Hote!e Hawaii i ka po ilio nei e na pofe aiakahehi i na M oheueonak&iki oka Fuali Puhiohe Lahui, aka hele la a "ie : i Kahala, ika naku. nā kātiaka. ,, He nani .a maikar ua leo mele i puhiia mai cka lakōu mau hokeo, a pela ao hoi me ka lakou mau mele, a hawi ia no ka hoohiwahiwa ana i ka hoa'ioha o na Hawaii, Mr. T. 11. Kewiki. ,

Ua aku nei ka Monowai he oiau mea hoik«ike hou ?io ka Hoikeike Hooiio. Iwaena ona ukana i laweia aku la he eiua pukuuialii Auseturia o ke Aupuni, oia na pu i kiia ai hoala hoohaunaele ana a R! W. Wiiikoki i lulai 30, 1889, a he honu Kahiki hoi kekahi na ka Pake o uka o Aala aenei.

I ka Poaouo nei i hookolokolo ia ai o Keoka, imua o ka Aha Apana, no ke kuai wai awaawa mauka o Niolepa i ka ia 1 nei. Ma ka nauaia ana o ke kulana oua o u» wai la, ua ikeia he 10 6-10 pa-keneta o Va alekohola iloko. Ua ahewaia om a hoopai ia e uku i |100 a me na koina.

Ia Kinau i pilī īnai ai i koua uwapo i kakahiaka Poaooo nei, ua ninau ae kekahi mea no ka nu hoa, a ia wa no i kukala leo nui ae kekahi mea iwaena o na poe majui uwapo ua kukala ms*\ nei ka o Hawaii i aupuni Repabaiika kuokoa a ® Keoni Peka ka ka Peresidena. Ua puui no kahi poe, * a ua hu hoi ka aka o leahi poo. ■ —— ———— Nui ke k'opaa O na hale wili a pau o Kauai. Ika Poaono nei i huli hoi mai ai ka Mikihala no ka hoi koke aku no i keia ahiahi, a i k®ia Poaliina ae e hoea mai

ai me kā piha ko. Ke pau ika hueia, alaila, kau aleu oia iiunao ke Alahukimoku no ka hoomaemae hou ae i koua iwakael#, a holo hou aku no ma kona la a manawa maa mau.

Ma kakahiaka nui Poalima ua a'e ia iho la e kekahi kaa o Kiona, he wahi eiemakule MM ke alanui Moi, a ua eha oia rm ka lim» ame ka wawae. Ua bolo aku ke kaa me koua mea hookele a aalowale m% ka maopoj>o ole o ka hdu. He hiamoe paha no ke kaUiwa kaa i ike ofc ai oia i ke>a elemakule e hele ana ma Ke «lanui.

Ua kipaikeae o Kuhina Amemerika A. S. Wilisi e ike ia S. B. Dole i ke awakea Po.'.limn uei, ahe naan minute mamua iho o ka hora 12, ua hookuuia na launa kamakamaiho ana. Ua olelo wale ia no kekahi mau palapala i hoounaia aku ma ka Monowai ia Haki a me 'Kakina, a i ole ia, no ua olelo kue paha na nupepa Pi Gi e noke nei i ke kue pilikino iaia. He aha hoelaulea ka ka Puali Puhiohe Lahui i muuao ai e haaw .:o Mr. T. H. Kewiki, ma ke kah uao ka Holele Hawaii, i ke ahiahi Poalua i hala iho la, aka, mainuli o ka manaoia ana e make ana kekahi malihiMi o ka holo ana iwai e hoona a e imi wahi kanaaho nona, Ua hookauluaia. Ua make io ivo ua mal'ihiui la mahope o ka hora 7 o ia ahiahi noua ka inoa o H. F. Waka, o Deteroita, MUieana, A. H.

•; ■; ».!;• >■, . 1 <j — 1 _ v lleī oma l*?atea 46afa%iki hou: ka 1 malamaia mi Wa i~ koioa. Hau« r M»m f aua nui-oik poe i uaue aka e uaakaikai i na haioa o lala, alie pa£«ait)a oui kekahi i paholaia mai iaiua o ua poe a pau. i. naue aku malaiia. Ua malamaia oa hana me ka uialuliia. Ma ke kula o Wana? oalua i inalamaia ai na lealea heihei lio.

Imua o ka Aha Apana i ka * Poalua i liala ihola ihookolokoīo ia ai he ekolu poe uo ke komohewa a ki pu wale i na.holohoiona «oa ko M.P.Lopikana aina ma Ewa, ma ka la 22 o Dekemaba. Elua i hookuuia a hookahi i hoor>aiia T oia o Eoofi A. Fortes, he hapa Pukiki eieele, e uku i $15 ame na koina. He ekolu puaa makanahele i loaa i keia poe ekolu me ke kokuaia e nailioeluaa lakou.

I ka U kapu, lanuari 7, ua kipa mai he elua mau mokukuua lawaia aila no ka wai a no kekahi maa pahonohono i tia pilikia e ae, a i kahi uaau la mai no i u holo loa akn ai no na aekai o īapana. Ua ku hou naai la n® i ka auwina la o nehinei ua inokukuna okoa aku, no ka hun® wai no ke kumu i kipa naai la, a i kakahiaka o neh i uei i kolo loa aku ai no kahi hookahi mo na mōku mua i oleleia mnluna ae..

Ua waihoia ae imua o ka Aha Kaapuni ik% Poalima nei he palapala noi na KeaioLa luko. ka wahiue kauemake a Jno luko, i make i Dekemaba ;>l, 1893, no uo kii huopukaia tnai o ka hookohu lunahooponepono waiwai iaii», »1 Feberuari 19 e hooloheia ai. Ua waiho pu ia aku ka paiapala kauoha hope loa. He $3.650 waiwai io o ka waiwai paa a. he $200 n® ka waiwai iewa. Ua waihoia ka waiwai a pau i. ka wahiue,malalo o ke kauoha, no koua wa ©la, a mahope i kana mwi keiki. Oka wahino kakemako no ka heoko-kauoha malalo o ua paUpala hooiliua ta.

He wahi ieeiki Pakiki o 10 paha makahiki ka i loaa i kakahiaka nui P'»alua i hala iht> lae aihue kelaawe ana mai ka Hale Hana Hao Honolulu aku. luaua oka Aha Apana ika Poakolu, he PaKe ka mea i hookolokoloia no ka lawe i ka waiwai i aihueia, a oua wahi keiki la ka hoike ti« ke Aupuni. Ua hoopaiia ka Pake e uku i *50 a «e na koiaa. 1 ka noiiia ana aku o kahi uoho, ua loaa aku he heluna hao a me keieawe kahlko e muu ana.

(Ja hookoia ke apo gu)a inaewae oka ware, elik' .e ka ma. kou i hoaiai mua aku ai, mawaena o W. M. Gerehama a m# Miss Augusta H. Bega, kaikamahine a H. Bega, i ka h«ra 6:30 o ke ahiahi Poahia i hala iho la. Pau ke anaina mare iua ka luakini, ua hoi aku a kahi aoho o ke kupiinawahine o ka wahine» Mrs. A. Long, mauka o Pauoa, a ilaila kahi i hoolaulea ai. Ua holo na mea i uoia a paa inahope aku o ka hora 10 o ia po raa ke kaamahu uo Ewa. a aia i KaKuku kahi i hoohaia ai i na la kiuohi o ka noho niare