Ka Makaainana, Volume I, Number 9, 26 February 1894 — Page 8

Page PDF (1001.20 KB)

This text was transcribed by:  Linda Kaholo
This work is dedicated to:  Terry Lau

8                HONOLULU,  OAHU,  POAKAHI,  FEBERUARI 26, 1894.

 

   La Hanau o Wasinetona.

   O ka poaha nei iho la ka piha aua o ua la hanau o ka mea nona ka oleloia, “ka mua iloko o ke kauam ka mua iloko o ka malu hia a me ka mua iloko o ka puuwai o kana poe hoalahui,” i ka 162.  Ua ohuohu ae na mokukaua a me na moku kalepa me na hae like ole, ke Aupuni a ine na luna a pau o na aina e, Awakea ae haawiia na ki pu aloha ana e na mokukaua, na ka Piladelepia i hoomaka, ukali aku ka Naniwa a kukai aku hoi ke Kamepiona, a na ka moa hope ka ai hoopau loa ana, a ua ukali hupinai ae no hoi na Pi Gi makai o Kakaako.  Hora 1 iho, pau na keena oihaua Aupuni a me kekahi mau hale kalepa i ke paniia, a hora 3 iho hoi, he mau haiolelo ma ke halepaikau hao ma Haimoeipo, a he keaka paele ko @@ po iho ma ka Hale Opera Hawaii, oia ka ao hookuo o ka la.  Olapa ke ahi a paapaaina ka @@ mai ua ao ia auwina la, aole nai paha hoi no ka mea nona ia la hoomanao, aka, he ahailono hoohele han@ mua no ko Hawaii nei ola na Kal vilana, e like la me ka Wasinetona ola i ua’i ai no kona mau hoalahui a lanakila ai no.

________________________

 

   Imi Loaa no me ka Epa pu.

   Aia ke hoikeikeia mai la ma ka Midiwini Fea, wahi a ka Holomua, na hana epa wale ia Hawaii nei ina ua Hoikeike Hooilo-ku waena la ma Kapalakiko.  Ua laweia mai hei aku he ewalu inau eke one, no ka hoikeike ana i ka papu laua o na Pi Gi, a i ka hoonohonoho ana ae hoi no ke kau mai i na pukuniahi Auseturia i laweia aku nei, ua ikeia aohe i lawa ia mau eke Nolaila, ua hahaoia he mau eke houme ko laila one, a hookahi ka oleloia ana no onei aku nei Ka epa no hoi.  Aole oia wale, aka, ua hoopunipuniia ma kekahi mau mea e ae.  Aia ilaila he moe koa, a ua oleloia no ke Alii ia moe, aole nae pela ka mea oiaio.  Ua hele no ka hoi ka epa ana a i na mea e pomaikai ai na pakeke.

   Ua huli hoi mai ma ka Auseteralia o Mrs. A. Leihulu Keohokalole, Oliva K. Kilimana, wahine me na keiki, no ke kumu, ua ana aku la lakou i kela hoikeike no ke ano hololea ole o na hana.  Heaha aku nei no la ko laila, o ka’aina no keia noho ia iho.

________________________

 

Kaka Olelo Kalaia@@a ma Hilo.

   I ka ua e loku ana i ka Poaha, ia 15 iho nei, ua akoakoa ae kekahi heluna kanaka ma ke alo iho o ka hale hana o J. A. Akina, kaale ana o Kale Nokeli, Luna Dute, a pa kahea mai kekahi mau makamaka aku.  Aole hoi i hu iho hoea ana ko makou Kiaaina, J. T. Beka, me kona mau helehelena minoaka, a pane mai la—Ke holoi nei ka lepo, ka eka, ka haukae, a maemae la.  “Pane koke mai la o C. Nokeli—Aole e hoi hou ana ka Moi ma ka Nohoalii o Hawaii.  Na ia mea i kono ia Keoni Beka e pane aku—Iloko o Maraki a me Aperila, alaila, pau na mea a pau i ka hana.  Pau ka hana a ma haole, a kau ka Moiwahine ma kona noho, a e ike ana kaua ina keia kaikuono e ula pu ana i na hae Hawaii maluna o na waa a @e na waapa, he hauoli no elua pule, a iole he malaina holookoa paha ma Hilo taona nei.  Hui ae la na leo ma na huro.

                                                             MALULELULE.

 

   Muu Mokaka ma Kahakai.

   Mai kekahi makamaka, mai Hana Maui, mai o ka la 16 nei, i loaa inai ai keia malao iho:  He nui loa ka na a me ka waina Hana nei i keia mau ia iho nei.  Ua laweia ka hale o kekahi Pake e ka wai nui hewahewa i ike ole ia kahi i hele ai, i ikeia nae i ka makaki o na apana i kahakai a me na puaa nunui momona, a he ku i ka manaonao, na hana a ka wai nui.  A ua malia nae hoi i keia la a’u e kakau nei.

_________________________

 

KELA A ME KEIA

__________

 

   Aohe i halawai iki ae ka Papa Hoona uao hou.

   A hiki mai i keia la, aohe i loaa mai ka pane a na Pi Gi i ka olelo hooholo a na Pake.

   I ka waikahe ana iho nei, ua poino ke alahaka o uka o Waipiuia, a eia ke hana hou ia nei.

   E huli hoi hou aku ana o Mr. T. H. Kewiki no Enelani ma keia mu@ kokw iho aole no i loihi loa na ia.

   I keia la e hoomakaia ai ke kuai ana i na pooleta hou o ke Aupuni Kuikawa.  Ma ka Monowai i loaa mai nei.

   O kakahiaka Poaono iho la i hoomaemae ae ai na paahao i kaho alanui e moe la a hoea i kai o Kawa.  E hewa ia!

   Ua hoolaulea, hou ae no ka Puali Puhiohe Lahui mauka o kahi noho o Mr. T. H. Kewiki i ka auwina la Poaouo nei.

   Ma ka Poahiku, la 18 nei ua kaalo ae ne kaoo nui o na kohola, e puho ana mawaho ae mawae@a o Koloa me Makaweli, Kauai.

   Ua piha ae no ka aha hoolaulea paele a na keiki aukai o ka Piladelepia, i ka po.  Poaha nei no ka pomaikai o ka Home Luina.

   Ua pau ae ka mea malama buke o ka Hale Leta, @ia o J. G. Rothwell (Rotewele), a he mea okoa ke lawelawe nei i na hana o ia kulana.

   I ka auwina la Poakahi i hala i hookuuia mai ai na ohua Iapana i hoea mai ai ina ka Osianika mai ka noo hoomaluia ana ma Kahakaaulana.

   I ikakahiaka Poalima nei i pau loa ai na pooleta 10 keneta eleele o Kalakaua i ke kuaiia, a Hanale Walakahauki ka mea nana i kuai he $465 a pau loa.

   Pihakui o Kaumakapili i ka po Poalua i hala iho la, aohe nana ia ae o ka ujeke ua o ia po, no ka hoolohe ana i ka puukani Mele Kuke a mw kana kane.  Ua nui ka mahaloia.

   O na momi kalaunu i loaa aku nei i Akanesasa, Amerika Huipuia, malalo o ka malu o ke kaikuahine o ka hoale nana i aihue, ua hoihoi hou ia mai nei ma ka Monowai.  Oia paha, aole poha.

   I ke awakea Poalimanei i kuai kudala hou ia ae ai na pooleta Hawaii i kuni Pi Gi ia, a ua poo na kumukuai i loaa.  Ua oi aku ka puka ona poe piepiele @oa ia mea mamua ae o kahi mau hana.

   Ekolu poe Pake i ae nui ae i ko lakou hewa no ka piliwaiwai imua o ka Aha Apana i ka Poalua i hala iho la, a ua kopi nui @a he $10 pakahi.  A i ka Poaha nei hoi he kanakolu i hookunia no ka maopopo ole o ka hewa poliwaiwai.

   No kahi wa loihi i hala ae aohe hoomapopoia o alanui Alapai, aka, eia ke hoomaemae ia nei i keia mau la iho la e na paahao.

   No no Kona o Hawaii mai nei ka lohe no ka nui o na poe noi  no ke kulana Lunakanawai Apana ma @o Haili waho.  Aia hoi he mau moku okohola ke maaloalo la mawaho ae.

   He elua mau keiki liilii haahele kula i lawe a mai e ke Kinau i ka Poaono nei, mai Kohala @@@, a aia laoa ma Keooeula kahi i noho ai.  He elua makahiki pakahi o @aoa e noho ai malaila.

   Ua kipe aku, aole ma ke ano pili oihaoa, o Kolekaaka a me Kuhina Wilisi ia luna o ka Piladelepia i ka Poakahi i hala.  He mau wa like ole ko laua holo ana i ka moku.  Aole mau pu aloha i kiia.

   Aia ma kekahi o na pukaaniani o ka halekuai o ka Hui Lako Hao Pakipika he mau kii he lehulehu o na ano hae like ole e waeia aku ai no ke Aupuni Repabalika a na poe hoohuiaina ku i ka ho@a.  E ula ana!

   I ka auwina la Poaha nei i holo aku ai ke kiapa Velosite no Honakona me 100 paha a oi poe ohua Pake.  Ekolu poe haole PI Gi ole wale i loaa aku iluna e manao nui ana e mahuka, a ua hoihoi nui ia mai no i kula.  He Pake mai lepe a kekahi i loaa aku, na hoihoi hou ia mai a aia i ka halemai lepera i Kalihi kaha i noho ai.

   Hora 2 o ka auwina la Poaono, la 17 nei, i haalele @@@ ai ka Auseteralia ia Kapalakiki, a pili mai la hoi i ka @@@po ma Kou, hei i ka hora 8 o kakahiaka Poaono nei.  Maikai ka moana me ke oolea e ka makaui a ka la 22 nei, ua kanaha@ mai la ka makani me ka haule ua eloelo mau.  A keia Poaono iho no huli hou aku no i o.

   He mau la i hala ae ua hoopii ia a hopuia o Lunapaahao Lo o Kawa no ka hoeha ia Keolanuihe kiai no Kawa.  Imua o ka Aha Apana i kakahiaka Poakolu Feb. 14, ua noi ae o Hope Ilamuku Balaunu e hoopau wale ia keia hoopii, aole @ae i ae ka Lunakanawai no ke akaka ole o na kumu kupono.  Eia nae i ka Poaono mai, mahope iho o ka hookolokolo ana ua hookuuia ka mea i hoopiiia.

   Eia ke ku ka liki nei ua lala o ka Ligi Amerika o keia ka la, a i ole ia , o keia iho ka poe ike ai na mikanele a me na ona mahiko i ka lakou hana no ka mea pi i i ka hoopae Pake, ke paakihoi lakou ma ia mea.  Ina no ma ka hakoko kiki pu e maopopo ai, ua hiki no, oiai, ua makaukau ka lakou i na wa a pau.  Ia lakou mai no ia, noho malia aku no kakou a nana aku i ko lakou luku iho no ia lakou iho.

   E holo hoomaha aku ana ke kupakako o kai o ka uwapo o ka Hui Hooholo Mokumahu Pili Aina, ma keia mua koke iho, no kona aina oiwi, oia o Sekotia.  Iaia ma ia huakai, e hoopihaia iho ana kona makalua e ke kupakako o ka Malulani, o ko ke Mihakahala kupakako hoi no ka Malulani a ua hala aku nei oia no ka hoowalea ana iaia iho, o ko ka Waialeale kupakako hoi ko ka Mikahala, a he mea okea aku ko ka Waialeale, a pela no meka Iwalani.

   Ma ka la 16 nei haalele aku ai ka Arawa ia Vanekouva, B. K,. a i ke ahiahi molehulehu o ka Poaono nei i hookoino mai ai i Kou nei.  Ua niau loa aku no na Panalaau ema i ka hora 8 A. M. o nehinei.

   Ua – lohe mai makou ua palapala papa ae o Mr. Bega, kumu puhiohe Pi Gi, aole ka Puali Puhiohe Lahui e houheno ma Ema Kuea i ka auwina la o ko Wasinetona la hanau.  Aole no hoi i ulele ae no Iiwi o Paliuli Ua manao no a ua manao ole no.

   Penei iho ka hoakaka no na hana a ka Aha Kaapuni imua o na kiure haole o keia pule iho la: 1  hoahewa, 1 hookuu, 1 hihia kivila a  2 i lokahi ole na manao Ma wahe ae oia ae la, he 1 i hoop@u wale ia, 1 i kapaeia ke kiure a me 4 oki mare.  Huina Tilo na ka pule he $340.

   A hoea mai i keia la , aoje ka Ahao elo Pi Gi , koho ae i hoa hana e pani i ko F.M. Haki hakahaka,  Aole o Kamika kuai kamaa e hookoliukohu ana ma ia wahi oiai nae hoi, ua loapono loa ia kona inoa e ka Ligi Amerika i ka halawai malu ana i ka po Poaha iho la.

   Ua oleloia oia o Kale Axi ke makemake nei e hoala ia ahahui malu ma ka aoao o na Hawaii Ke kuhihewa ole makou, aole e biliviia aku ana e kala no i ino mua ai kana maunu kapulu ekaeka,  Kupono loa no oia me Uilama Kainaki laua me Wili Kakela, a pela wale aku.

   Ke a naina haipule hoomanao ka i malamaia ma ka Luakini o Malieokamalu i ka Poaha nei, la 22, no Epikopo Halemano i make, oiai, oia kona la i make ai a o ka piha ana hoi o ka elua o na’makahiki.  Pau ka pule. ua moe kaoo aku o ka huakai a na hoahanau no ka pa ilina ma Koula no ka Hoonani ana i kona he kupapau.

   I ka auwina la Poalima nei i hookolokolo hou ia ai o W. F. Mokinaua no ke apuka he $50 mai ko Makawao hale leta aku.  O ka elua keia o na kumu hoopii iaia.  A i ke awakea Poaono nei, us hooholo lokahi ae na lala a pua o ke kiure e hookuu iaia.  Hala hou ia puu a na Pi Gi, a koe he hookahi i koe, ua manaoia nae e hoepau wale ia ana ia kumu hoopii.  E poohu ana paha ka lae o ke Aupuni.

   Eia no o Puahala ke hele hoopunipuni nei, a lolo ole no hoi i ka nolio mau ia Kawa.  O kana hana hope loa iho nei, oia ke noi hele ana i $1 e uku ai i ka ukumoku o kekahi mau pelehu nana, me ka hoopunipuni ua paaia e kekahi Pake aia a kaa aku ua dala la, no ka mea, na ka Pake ka i kokua iaia.  Ua puni ia mai no a ua loaa ke dala, eia nae hoi kahi mea hilu, ua poina lia i ka hoihoi hou aku, oiai, aohe no ana pelehu.

_________________

 

KOHO ANA I NA LUNA.

________

   Ma kekahi halawai ana o na poe paa kuleana o ka HUI LAAU LAPAAU HOLLISTER, ( Kaupalenaia), i malama ia i Feberuari 23, 1894, ua kohoia na luna malalo iho no ka makahiki nee nei:

   H. R. HOLLISTER  .................................Peresidena;

                                  Hope Peresidena

   W. O. LACKLAND ...............         &

                                     Luna Nui;

   J. W. WINTER ................................Kakanolelo;

   WM. WOON ........................................  Puuku;

   H.A. PARMELEE............................Luna Hooi .

                                  J. W. WINTER,

   fby 26—3,mw.                      Kakauolelo.