Ka Makaainana, Volume I, Number 16, 16 April 1894 — Page 3

Page PDF (878.74 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 16, 1894. 3

NA MOKUPUNI.

            Malalo o keia poo ae la e hoopuka mau aku ai makou, mai keia manawa aku, i na mea hou mai kela a me keia pea o ko kakou aina nei, ma ke ano he mau lono pili kuloko iho ia no kakou nei.

He I’a Pae.

MR. LUNAHOOPONOPONO:
            Ua loaa ia Akoni me Kamaliikane kekahi i’a nui, he ahi, i ka po Poaha, Mar. 22, ma Kamilo, Kau, Hawaii. Ua hei keia i’a iloko o ka upena holoholo ma o ko laua kaee ana e like me ka ohua, a elua laua i hapai ai a hiki i kula. Nui ko laua hauoli me ka uwauwa leo nui ana, a na ia mea i kono aku i ka lehulehu e holo aku e nana i keia mea a laua e leo nui nei o ka po. He elima kapuai a keu kona loa, a he ekolu kapuai me ka hapa kona anawaena. O kona waiwai io i kuaiia ai ma Naalehu, he $3.25.
            Ma ia po no i hei ai he hookahi Kawelea me na i’a he lehulehu wale iloko o ka upena a keia mau kanaka ae la no, mamua nae o a loaa ana o kela i’a nui i hoike mua ia ae nei. A he mea hou loa keia maanei, aole mai kahiko mai, akahi no a ikeia. He kupaianaha loa keia hana.
S. L. KAHOALII Jr.
Kau, Hawaii

Hoike Kula Sabati ma Punaluu,
Kau, Hawaii.

MR. LUNAHOOPONOPONO:
            Ma ke Sabati, Maraki 25, 1894, hoike Kula Sabati ko ka apana o Kau me ka luakini o Punaluu, i ke kai Kauhaa, no lakou ka huina a pau me na makaikai i aneane aku i ka 400; he 7 ka nui o na Kula Sabati o Waiomao, Waiohinu, Naalehu, Honuapo, Ailea, Punaluu, Waikaolona.
            Ua hiki kino ae ke Kahukula Sabati-Nui D. Alawa, ua piha ka luakini a noho kahi hapa iwaho e hoopuni ana i ka hale, oia no oe la ke kumu lehua ke pikokoi ia e na manu. Ma ka nana ana a kou mea kakau i na Kula Sabati a pau, he nani wale no, he maemae na hana, a he oi wale aku no Puuanuhe, ke hele ala a “helelei na hoku o ka lani i ke awakea.” Heaha keia? Hehaa mai hoi kau. Ka i no hoi o ke Kula Sabati o Waikaolona, aole e hiki ana ia’u ke uumi iho, oiai, na kela kula i wehe mua i ka hanohano o na hana hoike. I ka nana ana i na mea a pau, o ka lakou mau haawina a me na himeni, he ku maoli no i ka nani a me ke eehia. Ina aole i hoomalu mua ke Kahukula Sabati, ina ua helelei io mai no na hoku o ka lani; a iwaena o kekahi himeni a lakou, oia keia, “Pahikaua kau ka weweli,” o keia ka himeni nana i hooni ae i ke anaina, oia no oe la ka holoke a ke kue o ke alahao. Owau no nae ka’u i manao e holo iwaho e hoikeike i ko’u mau niho’ o ka paa hoi o ka puka i na makaikai. Hookahi haumana a’u i mahalo loa ai oia o Iona Kauhi, he ku i ka eleu maoli no.

PAPAAINA AWAKEA.

            Akoakoa na mea a pau ma ka hale waiho ukana, na ke Kula Sabati o Waikaolona i hoolako i ka ai, na Jno. K. Kekaula 2 bipi; ua hoonuu iho makou a puu na nuku, inu i ke kope a kiki ka hou, oi noke iho a haalel ei na mea ai, a haalele aku no makou e noke nui ana no i ka hoonuu.
            Ua hai hou ia ae ka lohe, iloko o Sepatemaba ae nei, he hoike Kula Sabati ma Waiohinu. E hele mai ana ke Kula Sabati ma Waiohinu. E hele mai ana ke Kula Sabati o Napoopoo e hooni i na kula o Kau nei. Pehea oe e “kuu haku i ka Uahoa?” E i aku ko make la a hiki mai, aka, aole pela; i ka olu iho no kaua i ka wai o Ka-ha.
J. K. MANU.
            Moaula, Kau, Hawaii, Maraki 31, 1894.

Ko Hookena Mau Anoai.

MR. LUNAHOOPONOPONO:
            Ma ka la 25 o ka mahina i hala, ua malamaia ka hoike hapaha o ke Kula Sabati o Pukaana, nona na papa kula he 12, a ua akoakoa ae ma ia hoike he aneane 200 na kane, wahine a me na keiki. Iwaena o na hana hoike i malamia, hookahi wai o ka like, nani a maikai ua mea i hoikeia mai e lakou. Ua heluheluia mai e kekahi opio wahine i hoohuoiia, he kumu manao no “Ka Lili.” Iwaena o kana mau mea i heluhelu mai ai, aia hoi, ua loaa pono aku la no ia i ka ihe a Umiamaka. Nani kela, he mauu hilo.
            Ua hele ae kekahi o ko makou poe lawaia kaulana ma kekahi lokowai e lawaia ai i ka po, me ka manao paha e loaa ana kahi ola o ka hoi ana, eia nae ka mea apiki, iaia e makaukau ana e kuu aku i kana upena, aia hoi, ua loaa pono mai la oia i ka ona nana ka makaha, a i ke kuakolu o na leo, manao a eke ola. Ua ike no paha he mau kuia ma ke ala, hele no keia, me he mea la, he waiwai na ka oiwi.
            Hele ole mai nei hoi kekahi o ua poe wahine komo kauhale nei! Heaha mai nei la hoi keia? Mimino e no ka hua o ka palaai, no ka ike e ia ana ka hewa.
            Ua malama ae ka Hui Hoohui aina o Kona Hema nei he halawai makaainana ma ka hale hookolokolo ma Hookena, a ua koho lokah ia o Wm. J. Wright i moho holo elele hana kumukanawai. O na kanaka, aole he ae e hoohiki malalo o keia aupuni, o ka lakou no e hoi ana ka Moi ma ke Kalaunu.
            A oia kahi: Eia no ken oho mai nei o J. M. Davis, ka luna hoohanohano o ka hui kanu kope o Kalahiki ma ke kahua o kana hana, a me he mea la, e lilo mai ana kela aina i kumu waiwai nui no kela hui.
            Ua hoopau ae ka Hope Makai Nui S. Lazaro ia elua o kana mau makai, no ke kumu, hoohemahem i ka hana a ke Aupuni, oia hoi keia: Hopu iho nei laua i kekahi ilio metala ole hoopaa aku nei i ke kaula, aka nae, kii mai nei o Paele ka mea nana ka ilio, a wehe ae nei i ka ilio, a hele aku nei me ka ilio. Aohe i kii koke aku kela mau makai i ka ilio i ka wa a Paele e wehe ana, aka, ia Paele e hele ana me ka ilio ana, ia wa wiliwili aku nei kekahi makai i ke kaula, a o ka lua, ku nana aku nei. Ia manawa, pii ae nei ke kai o ka Makai Nui, a moku koke no na poo oihana i kela wa. Mahalo piha i kela oki ana i ko laua poo, oiai, ua hoohemahema io no i ka hana.
            Ma na lono ua hoike aku ka Makai Nui i kela mea i kona poo ma ka oihana, a ua hoihoi hou ia ka makai i wiliwili i ke kaula oia ke kaikoeke ponoi o S. Lazaro ma ke kulana kiekie ae, oia hoi, i Kapena Makai, e ka lua, ua moku loa.
            Ma ka la i hoikeia ae la maluna, ma ka home o Mr. Limahana, ma ka home o Mr. Limahana Yamashita, ua haawi ae na Kepani he anaina hoolaulea a ike ia Ioshita, keiki a Yamashita, oiai o Yamashita he agena oia no na Kepani ma Hawaii nei, a ma na lono, e huli hoi an aoia i ke home oiwi. Hewa i ka wai o Mrs. Yamashita. Guru hanahana!
KAI MALINO.
            Kealia, Kona, Hema, Apr. 2, 1894.

Na Hunahuna Materia o ka
Paia Nu’a i ka Lehua.

MR. LUNAHOOPONOPONO:
            Ma ke kakahiaka poniponi o ka Poaono, Mar. 31, ua loaa mai la ka lono i ka lehulehu o Waiakea mai ia C. N. Kapahukula o “Panaewa Nui moku lehua” e hiki aku ma kahi e hoomanaoia ai o ka mare o kana mau keiki. Ua kauluwela ke kula i na poe i pii aku no ko laua home kuahiwi, main a makua a na keiki, a he mea ole ka loa o 3 mile i na poe helewawae, aole he olelo ana no na poe ma na lio. Owau pu kekahi ma ia huakai me ka makani kiu wai lehua o Hanakahi. Kuoe malie aku la i ke ala, a halawai aku la me na ala onaona like ole o ka wao, e laweia mai ana e ka hau kololio i ke kula, a ilaila au i hoomanao ae ai i kahi himeni a makou e walea ai-
“Onaona Panaewa i ka Hala me ka lehua,
Puia okoa no i ke ala o ka maile,
He nahele uluwehi i ka palai,
He ala ka hikina mai huihui.”
            A me ia ano makou i walea ai a hui wale no me kamaaina, a me na kini o,-
“Ohueohu Panaewa i ka na Lihau,
E hoopulu ana i ka liko lehua.”

NO KA MARE.

            Ma ka hora 9:25 a. m., ua malamaia iho la ke anaina mare e J. S. Kalana, a paa pono iho la laua iloko o ka hipuu polena o ka moateremonia, oia o Mr. Keohoma Nakahaina me Miss Luisa A. Kahalewi.

KA PAPAAINA.

            Ua paneeia mai he papaaina mahope iho o ke anaina mare, ua hele no hoi a hiolo lua na wainaoa a ke kehau. Ua noho iho ke anaina e haupa i na mea i hoomakaukauia. He mau mele hoonanea kekahi i panee pu ia mai mahope o ka paina ana.

HULI HOI NO KA HOME.

            Ua huli hoi kela a me keia me ka mahalo, a ke kuee hou la i ke ala loa no kauhale, aohe kuia. A luana hou no i Hanakahi me na kini, a nona au e hooheno ae nei,-
“Luana i Hanakahi ko’u aloha,
I ka wai liula lohi i ke kula,
Ke hooipo la me Liawahine,
Me ka opuu rose a ke onaona.”
HENRY KAUANOANO.
Waiakea, Hilo, Apr. 5 1894.

Na Mea Hou o Kapulena.

MR. LUNAHOOPONOPONO
            Ma kekahi mau la o ka pule ekolu o March aku nei ua lohe aku la au i ka hoopaapaa ana o kekahi wahine me kekahi mau kane elua. Ua inu keia poe i ka uala a ona, a olelo aku la keia mau kane e pepehi i kela wahine. Olelo mai ua wahine la, “Aole au e eha ia olua, o olua ke eha aku ia’u.” Pela ko lakou u nonoke ana a komo wale no iloko o ka ulu puawa- o kekahi nae o keia mau kanaka ka i hakaka mua me keia wahine, a ua loaa ka eha i ua kanaka la, a pela no i ka elua aku o ua kanaka me kona manao oia ke oolea, eia nae, ua like na haawina i loaa ia laua. Kani ae la ka aka a ua mau wahi kolohe nei. Ola aku la ia makapehu o ia uka, oiai, o ka i’a makemake loa ia a ko Kapulena nei poe, he puhi. I ke ala ana ae o ke kane mai kona hiamoe ona ana, ua heo ka wahine, nolaila, ku ae la oia a hoi no kona aina kulaiwi.
            Ma ke ahiahi Poaono, Mar. 31, ua pepehiia iho la he Kepani e kekahi poe a haoia ae la na wahi okeni o kona ekeeke a pau lea. Ua kahea ae oia i mau kokua, aole nae loheia. Aloha iho oia.
P. PAAHANA.
Kapulena, Hamakua.