Ka Makaainana, Volume I, Number 20, 14 May 1894 — Page 2

Page PDF (811.13 KB)

This text was transcribed by:  Iasona Ellinwood
This work is dedicated to:  Nā hanauna e hiki mai ana

Ka Makaainana.

 

LAUOMIDIHAE

KA

UI I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.

Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.

A O KE

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki.

MOKUNA IX.

Na Mea Ekolu i ke Alahele—Ka aina iloko o ka pouli, aole he mea i ike i ke alahele—Ka hooili kaua iluna o ka aina o Basana—Ka olelo a na poo Ewalu—Ka Pilikua no ka aina o ke Ao Olino.

            I ka manawa i puka mai ai o ka olelo a ua mau poo la, oia pu no ka manawa a Numaredina i lele hou aku ai imua me ka manao e oki hou ae i ke poo o ua pilikua la, aka, ua loaa mua mai la oia i ke peku oolea a ua kupua la a lele ae la oia i ka lewa, a kauaheahe ae la oia me ka ike ole ae i kekahi lima kokua e paa mai la mahope ona.

            A no kekahi manawa ua hookuu malie ia iho la oia ilalo a ku kona mau kapuai wawae i ka honua. A iloko o ia manawa i pa mai ai kekahi kikiao makani me ka ikaika, me ka hoonaueue pu ana hoi i na kumulaau kuku o Puehuehu. Aloha no paha ia mau la. A i ke aheahe malie ana o ua makani la, i pa-e mai ai kekahi leo hawanawana e i ana:

            "Owai mao?"

            "He kanaka opiopio," wahi a ka pane a Numaredina i lohe aku ai mai na poo ehiku aku o ua pilikua la.

            "Okiokiia mai," wahi hou a kekahi leo i pane ai.

            Ia manawa no i lele aku ai o Numaredina me ka awiwi a oki hou aku la i ke poo o ua pilikua la a moku ae la, a lewalewa iho la maluna o na poo mua.

            Iloko o ia wa i kokolo mai ai ka ohu i na kuahiwi, a i ka welau mua o ka ohu i hawanawana mai ai kekahi leo i ka i ana mai:

            "Aia ihea?"

            Ua panai pu ia aku keia mau olelo me na leo uwauwa mai ua mau poo la ewalu, a no kekahi manawa pokole ua meha pu iho la, a nalo ae la na mea a pau.

            Pa-e koke iho la he leo i ko Numaredina pepeiao, e olelo ana:

            "E alualu aku mahope ona. Aia oia ke holo la iluna—i ke aouli la, o luna aku. E wiki, e Numaredina, o komo koke aku auanei oia iloko o ke kihapai pua o Numere."

            I ka nana ana aku a Numaredina ma, aia ua pilikua la ke holo la me ka mama nui. Nolaila, kau koke ae la lakou a pau maluna o ka lio ulaula Huneta a alualu aku la mahope o ua pilikua la, a ke nana aku i ka lio o ua poe kamahele imi wahine nei

"Ani ka makani i Kulaokahua,

Me he hau la i ka luna o Mana,

Ka moe kokolo i ko kahawai o Puehuehu,

Ka home kaupoku ole hoi a ke aloha."

            Iloko o keia manawa a lakou e paukiki nei i ke alualu mahope o ua pilikua la, oia no ka manawa i pa hou mai ai kekahi makani me ka ikaika, a i ke kuu ana iho i ke aheahe malie, lohe aku la o Numaredina i kekahi leo i ka pane ana mai:

            "Ke holo nei ke kalohe aole oia e pakele."

            Huli ae la o Numaredina i hope e nana ai, aole nae ona ike mamua aku o lakou he wahi ao keokeo.

            Aole i liuliu iho, pa-e hou ana no he leo, e i ana:

            "E wehe i kau pahikaua e Namaredina, a e pepehi iho i kou enemi. Mai hookuu lanakila aku oe iaia, o nui aku auanei ka hana mamua aku o kou alahele."

            Uhi koke mai la ka ohu ia lakou ia manawa, a i ka mao ana ae, e ku ana imua o lakou ua pilikua la me kona mau lima ua paa i na kaulahao. A ma kona aoao e ku ana he wahine me ka aahu keokeo.

            Alaila, kaikai ae la ua keikialii imi wahine la i kana pahikaua iluna a uhau aku la maluna o ua pilikua holo mahuka la, a make iho la oia. A o ka pau loa ana no hoi ia o na kupua o ua aina la o Basana i ka make, aohe kupua i koe.

            E haohao mai ana paha oe e ka mea heluhelu, i kela wahine me ka aahu keokeo e ku ana ma ka aoao o ke pio a Numaredina. O ka wahine holoholo waapa no ia o ka muliwai Muzine, ka mea nana e hookikina nei i ke keikialii e kii a kaili mai i ka hanai a ke Kupua Habakudera, o ka aina o ke Ao Olino, iloko o ke kihapai pua o Numere

            O kona hoi ana mai no ia mai ua aina la ana i hele ai e makaikai, a halawai pu iho la me kana mea i makemake ai e lilo iaia ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina, ka pua nani hookahi hoi iloko o ke kihapai pua o Numere.

            [A oili hou aku.]

 

HE MOOLELO KAAO

NO

MONE TIKERO

KA

HOLOLIO I KA WA HOOILO

KA

UI MAALO I KE KUPULAU

A O KE

KEIKIALII HARE MATINE

KE

KIAHA OPAKA O NINEWA

MOKUNA XI.

E ke kupaa, auhea kou lanakila ana—E ka Hoowalewale e, e hooki i kau hana—Ahai ke akule i ke kolohe—Ke alahele iloko o na mauna—Ka hololio o ke aumoe.

            Ia laua no i kau aku ai ma kela aoao o ke kahawai, ua hoomau aku la ka lio keokeo i kona alahele imua, a ke mau ala no ka lohe koliuliu o Mone Tikero i ka leo pahaohao o ka o-le iloko o ia po.

            Hala hope ae la na kahawai, na kula pohopoho, na puu, na lae laau a me na kula panoa, a iloko o ke aheahe malie i hoea aku ai ua hololio la me kana ukana makamae i kona home, a e noho mai ana no hoi kona kahu hanai ma kae o ke kapuahi hoopumehana.

            Lele awiwi iho la oia mai luna iho o ka lio, a kokua aku la i ka lele ana mai o ka Pua Lilia o Zubieda mai luna mai o ka lio keokeo.

            Ia manawa no i pane aku ai o Mone Tikero i kona kahu hanai, me keia mau olelo:

            "E kuu makua, ua loihi ae nei na la o ko kaua noho pu ana, aole loa oe i ike ia'u e lawe mai ana i kekahi malihini imua ma ko kaua home nei, a noho pu iho me kaua. Aka, i keia po, e ae mai oe ia'u e hoolauna aku i mua o ka wahine opio i haule iloko o na lima o ke kolohe a e ole na alakai ana a ka mea i ike ole ia ia'u, halawai pu au me ia iloko o keia mau hora o ka po, maloko o na ululaau."

            Ku koke ae la kona kahu hanai iluna, a me na helehelena i piha i ka hauoli i hopu mai ai oia i na lima o ka wahine opio, a pane mai la:

            "E hoomaikaiia o Alahe, ua hoea mai ka nani o ua pua lilia i ko maua home ululaau. Nani, ko Alahe aloha ia olua mai ke komo ana iloko o na lima o na kanaka puuwai eleele."

            Alaila, namunamu ae la ua elemakule la he mau huaolelo, a i ka pau ana, hoihoi aku la oia i ka Pua Lilia o Zubieda iloko o ko laua wahi pupupu hale, kahi i maa ole i ka noho ia e keia kaikamahine.

            Hookuu iho la o Mone Tikero i kona lio keokeo e ai weuweu, a hoi aku la iloko o ka hale me kona makua. Aia iloko o keia wa i huai pau aku ai ua keiki la i ka moolelo o kona hele ana a halawai pu ai oia me ka ui o Zubieda, a me kona paio pu ana me ke Keikialii Hare Matine.

            A i ka panina loa o kana kamailio ana i olelo aku ai oia, aia ua keiki la ke hiamoe la iluna o na mauu uliuli o loko o na ululaau, a o na lala laau kona mea nana e kiai la."

            "Ke halialia e wale mai la no ia'u, ua ala ae la ka hiamoe o ua keiki la, a ke imi ia mai la olua e ia a me kona mau kanaka. Ea, nani ke keiki a ka paakiki nui wale o kela Hare. He oiaio, na ka nani o kou mau helehelena e ka Pua Lilia o Zubieda i kaualako aku i kela keiki opio i ke aloha nou," wahi a kahi kahu hanai i pane mai ai.

            "He mea pono paha ia kakou e hooluolu i keia wa, oiai, ke hookokoke aku la i na hora o ke ao, a he mea pono e loaa ona manawa e hooluolu ai i ka kaua malihini, mamua o ka hoi ana aku i ka la apopo no kona home, e kuu makua," wahi a Mone Tikero.

            "Ae, ua pono kela," wahi a ka makua.

            Alaila, eleu mai la oia i ka hoomakaukau ana i wahi e hiolani ai ua Pua Lilia la a makou e kaunu pu nei, hoi aku la ua ui la e hiolani me ko makou komodoa a puiwa i ke kapalulu o ka bele.

[A oili hou aku.]

 

            Ma ke alo o ko makou keena i kakahiaka Poaha nei, i kaalo iho ai na iwa o Kawaiahao, ma ko lakou alahele no ka Ka Iahamauleo. Hoomahie na pua o ke kula.

            O kela hihia nali pepeiao o Beni Galega, i hooloheia ai imua o ka Aha Apana i ka Poaha Mei 3, ua waihoia aku la no ka hookolokoloia imua o ka Aha Kaapuni ma ke kiure. He $1,000 kona bona. A o ko K le Wilisina a me J. Balaunu hihia hoi no ke kokua hewa, i ka Poalua iho la i hooloheia ai, a ua hookuuia lau a elua no ka oiaio ole o na olelo ike.

 

J. K. KAHOOKANO.

LOIO a he Notari no ka Lehulehu.

            KEENA HANA: Alanui Kaahumanu.

Honolulu. ian. 8-@

 

F. J. TESTA (Hoke),

NOTARI LEHULEHU.

            KEENA HANA: Helu 15. Alanui Kaahumanu, me ka Mea Hanohano A. Rosa. @

 

PAHU OLELO KAMAHAO

            UA MAKAUKAU na mea no laua na inoa malalo iho, e lawe aku i ka laua mau pahu olelo ponogarapa kamahao ma na home ohana, ke makemakeia e hana pela. O ka auhau no ka hoolohe ana i na leo me'e ai n@ like ana ma ke kuka pu ana. @ no n@ kauoha me ka eleu. E loaa no ma ke kahua o na kaa @niu

            J. A. VICTOR,

            SA@ K@

            mei 7, @