Ka Makaainana, Volume I, Number 20, 14 May 1894 — Page 6

Page PDF (816.45 KB)

This text was transcribed by:  Reid Del Rosario
This work is dedicated to:  Uncle Clarence "Sonny" Lehua Kaopuiki Richardson

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 14, 1894

NA HOHONO BALOTA.

 

Mehameha Puuloa i ka Heleʻna a Kaahupahau.

 

Laukanaka ka Ulu o Lele i na Ilio.

            O ka nui o na kanaka i paa no ke koho balota he 51, o na poe hoi i hiki ma ia la no ke koho ana he 48, eia hoi, kanaka Hawaii maoli 20, Amerika 18, Pelekane 1, Farani a Italia paha 1, Geremania 3, Pukiki 4, Paniolo 1, huina 48. He ekolu poe aole i hiki mai i ke koho balota, no lakou ka huina i piha pono ai ke 51 ma ka papainoa koho. He mehameha maoli no hoi ke kahua hana ma ia mau la. Ua ano makehiamoe na makai o ke Aupuni i kaʻu nana aku. O makou hoi, o na poe makaikai ke huiia, he 8 ia, i kokoke hoi ma kahi o ke koho balota.

            Ia makou e kuku ana iluna, hoea mai la kakahi keiki puipui momona, eia ka o Pilipo Pali ia. Ua hele mai la oia ma kahi a makou e kuku ana me kana wahi ilio eleele kohu "greyhound"  a ku pu iho la me ia. A mahope iho o ia manawa, ua hoea mai la kuu hoaʻloha o ke kapitala o Honolulu, oia o Daniel H a S. S. Espinda me kana poe ilio kalakoa keokeo ekolu, a hoea pu mai la no hoi me kekahi Pake momona, o Mr. Holu kona inoa, me kana mau ilio elua.

            O ka keia Pake mea i hele mai ai malaila, he makemake oia e hoohakaka ilio, nolaila, ua kahea aku o Pilipo Pali i kana ilio ma ka inoa o Ha-ti-to a holo mai la kana ilio. O Holu (Pake) hoi, kahea aku la oia i kana ilio hoohakaka o Pi Gi. O ka manao paha o ia inoa ana i kapa ai, oia no paha keia Aupuni e oleloia nei. I ka hakaka ana i keia mau ilio, ua kaa ka lanakila i ka Pilipo Pali ilio, a oia ka moho ma ia ulele ana a laua. Ua alala ka waha o Pi Gi ia Hatito, a ua nui mai la na ilio ia manawa no ka lohe ana i keia leo alala o lakou ilio iho.

            Mahope iho o ia manawa, ua holo aku la keia Pi Gi iloko o ka rumi koho balota, kahi o na luna o ka papa nana e noho mai ana. Aole o keia ilio wale no ka i komo aku iloko, aka, o na ilio no a pau ka i komo pu lakou iloko ma ke alakai ana a ka ilio a ka Pake, oia o Pi Gi. O ka nui o na ilio i hahai a komo iloko, he 8 paha ma kaʻu hoomaopopo aku. Ua nui ko makou akaaka i ka hana kolohe a keia poe ilio. Aka, aole oia wale, ua akaaka pu no hoi i na ona ilio, i ka nui o na leo i ke kahea i na inoa o na ilio, eia naʻe, aole he hoolohe mai o na ilio i ko laua mau inoa. O ke kumu paha i hookuli ai na ilio, mamuli no ia o ke kapaia ana o ka inoa o ka ilio a ka Pake o Pi Gi, e like me ka na nupepa e hoolaha nei. Oiai no hoi, no ke Aupuni Pi Gi keia koho balota, no ka ike paha o na ilio i ka mehameha o ko lakou la, nolaila, hoopiha nui i mea e laukanaka ai.

            I ka ike ana mai o na makai i keia mau mea, ua hili a pekuia mai na ilio e hele iwaho. Ma kaʻu hoomaopopo ua hewa loa na makai, i ko lakou kipaku ana i na ilio; oiai, ua ike no ilio, aole i ae na makai e koho balota, a no ka maopopo ana ia lakou ko lakou ano, nolaila, kokua na ilio ma keia hana.

            Pehea e maopopo ai au kokua no ilio i keia hana? I ka manawa i paniia ai o ka pahu balota, ua komo aku na makai (4) iloko o ka rumi no ka hoolohe helu balota ana, a owau hoi, ua pee ae mahope o ke kihi o ka hale, kokoke hoi i ka pukaaniani o ka rumi e heluia nei na balota, ma ka aoao mauka. A malalo iho hoi o ke alanui-pii o ua rumi nei, e kuku ana he mau ilio malaila, a e palu ana hoi i na mea hunahuna mea ai a na hoa o ka papa nana i hoolei ai malaila.

            Ua ku au ma ia wahi he 15 minute a hiki i koʻu lohe ana i ka leo o Hanale Dickenson i ke kena ana aku ia D. Kahaulelio e kukala aku iwaho o ka hale, oia hoi, imua o na kanaka, e hai aku i ka nui o na balota o na poe i kohoia e like me na inoa o na moho a me na balota o kela a me keia. Ia manawa, up puka mai la o D. Kahaulelio a mawaho o ka puka komo, aole oia i ike hookahi wahi kanaka malaila e ku ana mawaho. Aole loa! Ua kukala aku la no nae oia imua o na kumulaau e kuku mai ana a me na ilio e kuku ana malaila, e i ana, o Pokue, 4 balota, Hona Makua, 49 balota; Iosepa, 39 balota, Balauwina, 42 balota. I ka pau ana o na inoa i ke kukalaia, oia no ka manawa i aoa like ae ai na ilio a holo loa a nalowale mai kaʻu ike ana aku.

            Ua nui koʻu akaaka ia D. Kahaulelio i kona kukala ana imua o na kumulaau kiawe e hio ana i o a @a nei. O ka oi aku nae hoi, no ke aoa ana a na ilio, me he la, e hooho ana na ilio ua puka na moho. No keia aoa ana, au lohe aku au i kekahi leo aka maloko o ka rumi, me he la, e aka ana no ke aoa ana o na ilio hana eepa nui wale.

            Kupanaha no hoi na hana kupanaha o ke kupanaha. Aole i na kau mamua, aka, i keia wale no. Na ke au o ka manawa e hoike mai. O ka nui o na kanaka i komo ma ka hoolohe ana i na balota, eha makai Aupuni a me hookahi malihini, hui pu me na lala o ka Papa, ekolu, huina 8. Mau ro hoi ka nele i na poe pakaha. Nolaila, me keia mau balota, aole i huiia mai o Kahakuloa, Honokohau me Kaanapali.

            D. KANOHO. (Malihini. Kauaula, Lahaina Maui.

Koolauloa i ka Ai Ohua Palemo.

            Ma ka apana o Koolauloa nei, ua ikena na poe kakaikahi o na kanaka Hawaii ponoi, i hele ae e kakauinoa no ka hoohiki ana malalo o ke kauoha a ke Aupuni Pi, Gi mai ka Lae o Kaoio a ka wai o Laiewai, he 7 Hawaii ponoi, hookahi Pukaka Pukeke, a i ka la hoi o ke koho balota he mea kupanaha, he 3 wale no o na kanaka Hawaii noonoo maikai i hele ae e koho balota, a he mahalo nui ko ka apana o Koolauloa nei no keia poe oiai, he loio kakahi o ia mau heluna, a me na poe noonoo maikai e ae. Eia ka mea kupanaha, ua lawe ia aku nei he hookahi o na kanaka iwi maloo e koho balota, oiai, oia kekahi kanaka he mau makahiki loihi kona noho ana no kekahi mai lolo. Oehaa no hoi ke Aupuni Pi Gi, i lolo ka na poe nana e koho ka balota, a oehaa no hoi ke Aupuni kumu ole. Eia nae, i ka wehe ana ae o ka pahu balota, hookahi balota ua popopoia na wawae, a o na maka ua makapaaia, a hu ae la koʻu aka.

            MAKANIAHIU O KOOLAULOA.

            Kahana, Mei 5, 1894.

Pau na Lihilihi o na Kona i ke Akua.

            H. L. Holstein, mahele 1, 18; 2, 2; 3, 8; 4, 2; 5, 1; huina 31; William Horner, mahele 1, 5; 2. 1, 3, 7; 4, 2; 5, 3. huina 18. F. S. Lyman, mahele 1, 9; 2, 5; 3, 10; 4, 8; 5, 2; huina 34. J. Kauhane, mahele 1, 24; 2, 4; 3, 31; 4, 5; 5, 3; huina 67. D. H. Hitchcock, mahele 1, 9; 2, 1; 3, 10; 4, 35; 5, 36; huina 91. D. H. Kahaulelio, mahele 1, 20; 2, 86; 3, 64; 4, 47; 5, 22; huina 239. W. C. Aohi, mahele 2, 1; 3, 35; 4, 11; huina 47.

            O ka huina pau o ka mahele 1, he 20 mana koho; he 2 i haule, aole i hiki mai. O ka mahele 2, he 35 mana koho; he 15 i haule, aole i hiki mai. O ka mahele 3, he 51 mana koho; he 9 i kiolaia a he 9 i hiki ole mai. O ka mahele 4, he 37 mana koho, he 23 i haule, aole i hiki mai. Aole i loheia mai ko ka mahele 5. O ka huina pau o na mana koho mai kela huli o Kelakehe, ma Kona Akau, a hiki ma kela huli o Honokua, ma Kona Hema, he 143. Mai loko mai o keia huina, he 58 i hiki nui ole ae ma na wahi koho. O ka nui o na mana koho o ka mahele elima he 17, aole nae i maopopo iaʻu ehia la i hiki ole mai. Nolaila, o ka huina pau mai Kona Akau a me Kona Hema, he 160. O na hilinai ana a pau, aia no ia maluna o kela poe he 58. He kanaka maoli ka hapanui o kela poe i kakau ole.

            HONGIHONGI HOOMAUMAU

            Keauhou, Kona Akau, Mei 3, ʻ94.

E Ola na Owau, Ai Supa o Hana.

            Huliamahi na popoki e nana i ke koho ana a no iole ma ka la koho balota a ka apiki. Na poe i koho o Hana nei, ke huiia he 111 mau balota. Mau ka nele. Kiolaia he 26 a koe 85.

            HOLOLIO-I-KA-WA-HOOILO.

            Hana, Maui.

Makahiki Koloa i na Pokipoki.

            No ke koho balota, he mau wahi kauna kanaka, a o ke Puhikii ka nui. Paniia ka pahu balota i ka hora 2 auwina la. Pala no ka maia, lilio lua ka alualu. Na hoa o ka Papa Nana Koho Balota, Mr. Barkett, hoohuiaina; J. K. Farley, kuai aina; W. H. Neal, kailiaina. O Lui Aukele ka makai kiai i ka pahu balota, ina aole makai pau loa balota lele no.

            P. K. KEALAULA.

            Koloa, Kauai, Mei 4, 1984.

 

NA HUI HALI OHUA ELUA.

            Oiai e halawai mau ana ka ko Moanalua poe o kekahi hui hookuonoono ma na ahiahi Poakahi a pau, he mea pono e noonooia ka hoolokahi ana e kakoo i na kaa hali ohua o ka aoao e koo nei ia kakou, aole hoi i ko ka enemi. Ina paha e kuaiia aku ana kela mau kaa e ka Hui Alahao Hawaii, o ka pau no ia, aka, no na kaa iho o ka hui aloha aina a Moi, e noho paa ana ia no Hawaii nei. Aohe ia hui e hiki ke lele aku, ina e ekeeke ana, e like la me ko kahi aku. Ua hoalaia na kaa kue a hoohuiaina me ka manao hoopoino i ka mea i kamaaina, aole loa nae ia e hiki ana. O ke kuewa mai no ke poino, aole o ke kupa a kamaaina. A nolaila, e pupukahi ae ko oukou lokahi a e ike mai ia kakou iho.

 

            O ke kapena o ka Mikahala i make ai ma Nawiliwili, Kauai, oia o F. S. Chaney, ua hanauia ma Bath, Maine, A. H., iloko o ka makahiki 1855, a nolaila, ua 39 paha kona mau makahiki a hala aku la.

            Mahope o ke ku o i ana o kela hoopii koi poho a C. A. Balaunu no elua paha makahiki, kue i ka Hui Hoolaha Buletiua, no $10,000, ua unuhiia a pau wale ae la no i ka Poakahi i hala, mahope iho o ka weheia ana o keia kau kiure o ko Oahu nei Aha Kaapuni.