Ka Makaainana, Volume II, Number 15, 8 October 1894 — Page 3

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 8, 1894.

 

pualikaua Pake i ka pae koke ana aku no ma kekahi kapa o ka muliwai Tatuna. 

 

Paakiki ka Loaa o na Lono Oiaio.

 

   Na kekahi mea kakau nupepa ma Kemalapo.  Korea, i hoike ae he mea paakiki loa ka loaa ana o na lono no ke kaua malaila e like la no me ia ma Sanahai a ma Iokohama paha.  Ua hoomalu loa ia ka puka ana o na lono telegarama e ke Aupuni o Iapana.  E like no me ke ano mai ka hoomaka ana mai o ke kaua, pela no ia i keia wa, me ka lalau loa no hoi o na lone pili aupuni a pau ma na aoao a i elua.  Ina ua poino na Pake, he lanakila ia no lakou ke hoike aku, a pela no hoi ma ka aoao o ua Kepani.  E like hoi me ka hoike a na Pake, aia na koa Manakulia ke halawai mau la me ka lanakila ma ko lakou ala a ke hakaka la hoi me ka hopoole loa e like la me na ilio hulu.  He mea hiki ole loa i kekahi mea kakau nupepa ke hele pu aku ma kahi o ke kaua, oiai, ua hoomaka ae ka eena loa ia o na haole, a ina e hele, e hoomaopopo iho no ia mea aia no kona ola iloko o kona mau lima ponoi iho.  Ua hooie loa ae hoi na Kepani, a ma ka lakou mau olelo ana hoi, me he la e hele loa aku ana lakou no Pekina a hoolilo aku ia Kina i aupuni panalaau malalo o Iapana.  Ina hoi e maumaua aku ka loaa ana o ka lanakila ia lakou, me he la e kaha loa aku ana lakou mawaho a kipaku aku i na poe Europa i ano kokua ole aku ia Iapana a i wahawaha paha me ka nema e na mea i lawelaweia. 

 

A mai Iokohama mai no hoi he palapala e olelo ana i ke ano olalau loa o na lono kaua i loaa aku malaila mai Amerika a me Europa aku.  Ua olelo pu ae nohoi aole loa ke Aupuni Iapana e hoopuka ae i kekahi lono aia a maopopo lea loa ka pololei.  Aole loa he mea e hoikeia ae ana no na hana ma Pini Iana.  Ina paha e loaa na poino koikoi loa i na Kepani, e like me ia e hoike mau ia ana ma Kina, he mea hiki ole loa paha ia ke hu oaia iho.  Ua hoolaha ae ke keena o ko na Aina F. o Iapana e hiki no i na poe kakau nupepa i hookuhu pono ia ke hele pu aku ma keia mua iho me ua pualikaua o ia Emepaea a e loaa no hoi ia lakou na hoomaopopo ia mai e like la me ka hiki mai na alakai aku.

 

Na Lono Pili Kaua o ke Komohana.

 

Ua emi iho malalo o 40 poe Amerika a me Europa e noho la ma Korea i keia wa, mawaho ae o na koa kiai ma na kahua o na aupuni a ae ma Seoula.  Mamua o ke kaua ua 7,000 na poe Kepani kalepa liilii a he 700 paha na Pake e noho ana ma na awa hamama.  I keia wa hoi ua ano pau loa aku na Pake i ka nalo a aia no hoi na Kepani ke kakali la no ka hopena o na hana. 

 

Nui ke noiia aku o ke Kuhina Iapana ma Wasinetona e na poe Amerika no ko lakou hele aku e komo i ke kaua. 

 

Ua hoea aku ma Kemalapo Kekahi Europa mai Pini Iana ae a ua hoike aku ua alahula ia okana me na Pake, a ua emi mai hoi na hana kaha wale no mawaho a ko lakou mau koa mamua ae o na Kepani.  Elua mau koa Pake i okiia na poo nono ka aihue a o ua Kepani hoi aohe hoomaopopoia aku e ka lako mau hana a oi loa aku hoi mamua ae o ka mea pono. 

 

He mokupea Pake ka i hoopiholoia i Sepatemaba 5 mamuli o ke hu a pai@ ana o kekahi topido a ua pau na poe o luna i ka poino. 

 

Hookahi o elua mau mokumahu hoioholo pili-aina i hoopaaia e ke Kanikela-Kenerala o Amerika Huipuia mamuli o ke kaua ana i na palapala no ka mea, mahope iho o ke laua hooliloia ana, ua hoolimalimaia ae kekahi i kekahi hui Beritania a hoohanaia ma ka hoopiha ana me na lako kaua ma kahi hoahu lako kaua ma Fomosa. 

 

Ua ku maalahi aku ka mokumahu Beritania Irene, mai Hamabuga mai, Germania, me kekahi piha nui o na lako kaua, ma Taku a ua hoopae aku no.

 

He eiwa mau mokukaua Iapana aia i ka Mokupuni o latanatana kahi i ku ai me ke kiai aku hoi i ka nuku o ke Kaiku ono o Pekili. 

 

Ua halawai ka pualikaua Kepani, ma ka hele ana mai Kemalapo aku no ka muliwai.  Tatuua, me na popilikia mai na alanui inoino a me ke kaumaha pu iho noi i na dala keleawe o Korea .

 

E hoomahuahuaia ae ana ka pualikaua Pake ma Fomosa mai ka 15,000 a i ke 35,000 kanaka.  Aia no hoi ua luna o ke Aupuni.  o Kina ke hooko la i na kanawai kuikawa no ke kaupale ana aku i ka hoopukaia o ka laiki.

 

Ua hoopoino loa ia ka mokukaua Iapana Iosino-Kana e na poka a na Pake ma ka hono ana e komo a e wawahi i ke panikuia o ke awa o Kemalapo.

 

Nui ka popilikia o na haole e noho la ma Kemalapo, Korea.  O ke kumu o keia popilikia . he hookahi no wahi punawai iloko o ka apana holookoa o na haole.

 

He kono ka i loaa aku ia Generala Sekofila (Schofield), Kuhina Kaua kuikawa no Amerika Huipuia, no ka hoounaia o kekahi mau aliikoa paha e hele pu me na pualikoa Iapana a e ike maka hoi i na lawelawe a hoohana ana.  Ua manao ke Generala he kono maikai loa hoi keia a he mea kapono hoi e apoia aku. 

 

Ua oleloia ua koi aku ke Aupuni o Kina no 250,000 kanaka mai ka okana-aina o Sana Tuna (Shang Tung), he apana i ae ole e haawi aku i na kokua ana mamua aku nei ma ka ke Aupuni kai.

 

Nui ka popilikia o na moku ke hoea aku ma na kowa e komo aku ai ia Sauahai mamuli o ka hoomoeia ana o 500 topido iloko o ke kai, no ke pale aku hoi i ko na moku Iapana hoea aku ilaila.  Aia no ke pahu ae o keia mau topido a hookuiia aku na mea mou@.

 

Ua lilo pio mai i na Kepani ka helealii o ka Moi o Korea mahope iho o ka hakaka ana no elima minute me na koa Korea.  Lehulehu na kanaka i make ma na aoao a elua.

 

Aole hoi o Ispana i hoomaka aku e lawelawe i na hana ano limanui a ano hana oolea e ae paha i wahi e leaa mai ai o ke dala, no ka hoomau ana aku i ke kaua.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

Ua ahulan hou ka mai hebera (samola-poki,) ma Kikako.

 

Ma Belegiuma, he 45 la e hoomaluia ai e na bipi mai Amerika aku.

 

Ua hoopau mai nei o Berazila i kona kukahi pahailike me Amerika Huipuia.

 

Ke powa a ke wehewehe akea ia mai la na aahu o na poe Iudaio ma Moroco.

 

Aia no ke hoopioloke hou ia mai la ko Helene poe e na hoonaueue ana a ke olai.

 

Ke liuliu la no na poe kipi o Peru, me ka nana ole ae hei i na hooia a ka Peresidena ua pau.

 

He hui Pelekane ka i manao e kuai i ka banako o Agenetine a ua haawi ae he $5,000,000 ma ke gula.

 

Augate 31 i kukalaia ae ai o Honokona ua noa a ua maalahi oia mai na holapu ana a kela mai ahulau, oia kela "make elele."

 

Aia o Gaberiala Dumona, ka lutanela o kipi Riela pepehiia o Kauada, ke hoao la e hoeueu i ua Ilikini o ka Nowese (Northwest-Akau-komohana) e ala kipi ae.

 

Ke liuliu la ua koa Beritania e haalele iho ia Kupero, aole no na manao pili oihana koa no, oia ka ke kumu. 

 

No kahi wa i hala ae ka hopohopoia o ke ola o ka Emeperoa o Rusia, a ua oleloia o ka mai o ka Moi Kalakaua i make ai, he mai ma ka puu-paa, oia no hoi kona mai.

 

Aole ka Moi o Siama i make, e like me ka makou i hoike ai mamua aku nei, aka aia oia ke waiho la iloko o ke omaimai loa mamuli o ka ai nui loa i kekahi ano laau.

 

Ua kipikipi ae he puali o na koa kaualio Kosaka ma Tereke, he aupuni kuloko no Rusia iloko o na Mauna Kokasa.  Ua hoopuniia ae lakou e na koa kupaa a ae a hoopioia he kanakolu o na alakai.  O ke alakai o keia kipikipi ana, ua hiliia oia a make loa.

 

Ua hoka kela hui aila nui o Amerika Huipuia e hoouna mai nei i ka aila-mahu honua i Hawaii nei mai ka loaa o ka hoomalu ana aku i na kahua aila honua o Rusia.  Aia ko Emeperoa Uilama hooikaika ana ma ka aoao kue i keia monopole i manaoia.

 

Ua hookuuia o Generala Anatonia Ezeta mai kona hoopa@ia ana ma Kapalakiko, mamuli hoi  o na hooikaika ana a kona mau loio, a ua haalele iho ialaila i Sepatemaba 23 no Mekiko, kahi hoi ona e hookipaia aku ai e Peresidena Diaza o ia repubalika.

 

Ma ke kauoha a Peresidena Diaza o Mekiko, ua hopuia he eiwa poe anakisa i hoikeia aku iaia ua pae ae ma Vera Karuza mai Baselona, Sepania.  Ke kahea la ka Ahahui Malu Masona i na lala a pau e kokua pu aku i ke Aupuni ma ke kipaku loa ana aku i keia poe ino mai ka aina aku.

 

Ua pepehi powa ia mai nei e na poe Pake hoohaunaele ka Luna Dute Farani ma Tonakina, a pepehiia no hoi kana wahine a me ua keiki a pau loa i ka make.  Ua uhaiia aku ua poe powa la e na koa a hiki i ka loaa ole ana aku.  Ua koi ae ke Aupuni o Farani i uku pauai mai ke Aupuni aku o Kina.

 

Mahope o ke kea mai loihi ana ua make mai nei ke Kouna o Parisa, Ka hooilina hoi o na alii o Borebona no ka nohoalii o Farani.  Ma Parisa no oia i make mai nei.  No kona make aina aku la hoi, o ke Duke o Oleana aku la ke pani ma kona wahi, ina paha e lilo hou ana o Farani i Aupuni Moi ma eia mua aku.

 

O na lono palapala i loaa ae ma Holani, Sepatemaba 24, mai Batavia, Iava, e hoike ana ua aneane e pau loa o Matarima, kapitala o ka Mokupuni o Lomoboko, i ka hoopoinoia mamuli o na hoolele poka ia aku e na mokukaua Holani.  Ke hoomaka mai la na poe Balinese e uwe no ka pololi, a ua manaoia e haawi pio nui ana i ka la maluna ae.