Ka Makaainana, Volume II, Number 15, 8 October 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Ua īke mai mi ke Aupuni Moi o Kalia i ka Repubalika o Hawaii nei, Ke nei ka ia uwiawi i keia in&u la ma na kai o kakou nei. Ua hoopanee ka Aha Kiekie i ka Poaono nei no ka manawa mai' ka noho ana ma ka hanaku Ua hoopau wale ia ka hihia o umi mau Pake piiiwaiwai imua cka Aha Apana i ka Poalima nei. ; He aha ike ka Kuhiua a me Mrs. Wilisi i ka auwina 'la o ka Poaha iho la mc ko laua wahi noho hou. Iluna iho nei ka lTValani o ke Alahukimoku kahi i hoomaemaeia ai o kona iwikaele i na la a hala iho la. Elua mau makai kaulio Olelo E i hoopauia iho rjei a pani hou la aku no na makalua e elua'lnau Olelo E okoa ae.

Oka Poaouo nei ka la hope loa no na poe a pau e makemake aoa e lawe i ka houhik'i kakoe i 'ke Aupuni Repubaiika.

Eia o. J. F. Hakafila ke lawelawe hpu nei i ke kulana Hope Kanikela uo ke Imepenala o (xeremāhia maanei. Apopo e ku mai ai ka mokumahu Kulanakauhale o Pekina, mai Kma a me lapana mai, a holo loa aku no Kapalakiko. Hora 9 oke kakahiaka Poa ono nei i ku mai ai ka Auseteralia mai Kapalakiko mai a keia Poaono iho no hoi e pelu hou aku ai. He wahine Kepani ka i hoopaiia e ka Lunakanawai Apana i ka Poaha iho'la, no 15 la hoopaahao ma Kawa, uo ka haalele i kana kane.

Ua niakeia kekahi ohua 1 ike o iuoa oka Osiaoika 1111 ..eia hoio ana mai nei aua, a'ua haki ia hoi ka wawae o kekahi Ke pani mamuli o ka ulia.

Ua hala aku oei o Kapena H. Wolters (Wolota) o ke kiapa Geremania ili Keoki Wilikoki ma Ka Arawa tio Beremena, Geremania, ma ke ala aku o Vanegouvā. E ole oo ko Keoni Maipinemne hoohiki ana (oia maoli io 30 paha ka luea o ka laakua «iiue i makeai), loaa ai- kahi hana «v* ii. kaikoek-6 oua, me Biia K i)ikn, he iuua no na kaa Aupiun. He 16 poe Moremoaa Ha-waii *> kakou nei i .holo uuī ai i Mauna Pohaku i pau nui i ka hoi luai īiia ka Auiseteralia i ka Poaono iho la 0 Keulakuihooua Kek.uhi, a e hoi liou aku ana no oia no Loko Paakai.

Ua wanaua ae ka Luna Makai o Ewa imua o kekahi poe, ke uoho keia kau Ahaolelo o ke Aupuni o'ke paa no ia o ke Aupuui aohe mea' nana e hoonioai hou. Nui no ka hoi ka ike o ua kahuua.

1 ka Poakolu iho la i hooloheia ai kela hihia a ka Moiw&hine Kaneinake Kapiolnai kue ia S W Maheloua, o Pauio Numana kti i aoho i luuakanawai ma ka hanako, uie na Luuakauawai Kokua Pekeknoa me Palia, uaa ko Lunakanawai Kiekie Kauka wahi, oiai # naua no i hoike m kona kupono ole © noh* a e hoolohe ia hoopii hoohalahela»

O Aoi, Pake, h'e makai kiui paa, ua hoopaiia imua o ka Aha Apaua i ka Poaliina iho la-no olua mahiua hoopaahao no ka iiewa aea wale. Ua hoohalahala hou kona )oio ; C. W. Akepoka, i ka Āha maluoa ae.

Ua lawe aenei o Kale Hapakini, he llamukn a he Alii Aha olelo mamua, a me Kami Ruaika 5 o ka Papa Alanui o Honolulu nei, i ka hoohiki malalo o ka Eepuhalika. Auwe no ka hoi e. pau aku la elua mau hapahaole. i Ua make i ka Poalua iho la ka makuahioe aoo o Lunakanawai Kaapuni Kupa. Oiai, ua hala aku oia i ka aina he mea e ke aloha no keia popilikia. Auwiua la Poakolu <nai 1 hoolewaia aku ai mai ka Luakini aku o Sana Anaru. . ona luna haale i hoouna pu ia aku nei me puulu paahao no Hilo, he ideu inea laua i īkeia ko laua lapuwale a me ka pakelokelo o na limai ka hai dala. E akahele mai ko Hiio poe ia laua, o loaa auanei hoi i ka poino e uwe ai. Ua pae mai nei i o kakou nei ma ka Arawamai nei o A.-Hofa-nuna (HoffauDg),ka luna Aupuni mua o Hawaii nei ma Ladana,

Enelaiii, a ēia ma ka Hotele Hawaii e uoho itei, oia a me kaua wahine. E aua he uiau la lehulehu ia laua inaaoei.

Na Lunakauawai Akina o Kohala i mare mai nei i kekahi mau paa mare liia Kohala, m;»muli paha o k.a hoohiki olē o na kahunapule, Aua lono lauahea walē īa ae nae e hoohiki ana o Kev. S. W. Kekuewa malalo o ke Aupuni Kepuhalika. Aūwe/ paee ka hoi ka mak.ou kuhikuhi ana ma ka heiu i hala. Eia ka hoi fea pololei i keia pule e weheia ai ke kau kiure o Kohala,Hawaii. Ua hiala aku nei o Loio Kuhina Kuauau me kona Hope kamaiii a me kekahi mau loio ma .ke Kinau 6 ka Poālimā iho la. .. . l/ v

| Ua loaa mai lono mai ka [ aiua niakani Apaapaa mai, ua | waeia ka hapanui o |na xmre no | ko iaila kau kiure mai ua poe i i hoohiki e kakoo i ke Aupuui j Repubahka, a he uuku loa na ! poe maw «ho ae. Me he la aole | uo paUa lakou e ue ai\ i e hooj hiki aku j | Ika po •_ Bepaijemaba 27 i | hauoli ae ai kekahi poe Kepani ! koikoi no ka laoukila i ioaa m'ai | nei i ko īakou hoalahui | uialuna ae o na Pakie, me kekahi . ma kekahi | hale mauka ; aku uei o alauui ls«juanu, a hele | aka hora 3o ka \vauaao pau 1 no hoi oa kaleu. ; Ua mahuka aku mai ka makai j he Poke i hoopaim e uku i $85. Hak> o Ewa no ka opiuma, I kona l(?aa hou s u 1 ,ua liiliia oia. Et, pehea h hoi keia, ; uo keal-a keia haua hookiekie a ; hookano ? Ma kah|i o ka hooj piiia o ka makai, uu ao walo ia j aku !a no ka, Kup|iianaha no ! Ua loaa aku he kauaka, ua onaia, e ana ma ke alahele aoao o ke Moi mi j ika po Poakahi i hala, iac ke ? kahi waki keiki iiuna o koua j mau lit.ua. Ua kweia aku oia j «u ka Halewai a Ua | huhia kona . kiuo a loaa uku la | he |5I ma ke eke f> kona lole. 1 Laki loa ka loaa e aua ika uiaj Jtai, iua ua oalowalp keia m&u 1 , j . i

Ua loaaia ,T. Kamala ma kana hoopii koi poho ia J. Soozā, ke Pukiki aana oia i pepeln a eba raa Kalihi-kai, he $100 ma kahi o 'kana koi no $300, no na palapn i loaa knkonnkonu iaia

■Me ka hookikiiia oko.a ia i pau nui ai kekahi poe paahana oiwi o ka Ilale Hana Hao o Houolulu ika lawe ika hoohiki kakoo i ka Repubalika i ka 'Poaouo nei Hilahila ole no hoi na haole. Ua hoopaneeia ka aha puhiohe hoolaulea a ka Puali Puhiohe Lahui, e niiawi ana no ke Komisiaa Beritauia mai ka po Poalima nei mamuli o ka ukeiekele loa ona alapui i JJ keia po, hoia 7:30. Nolaila, e hele nui ae, e na poe puui mele, e hoopiha ae i ke kuea o ka Hotele"Hawaii.

Q kela Kepani pepeii)kanaka i kweia mai ai m«i Kouu m&i maiiiua koke aku nei, ua lawoia aku oia np ka hooknlokoloia iiva ke kau kiure o Kot)«la ma ke

Kioau oka auwina 1 a Poalima nei. Eha poe hoike> Hioopaa pu |a me ia ma Kawa, J iawe pu ia ak u no, oiai, ina u ike an o uui ka ininm

Ahiahi Poaha iho la i malamaia ai he mau halawai kalaiaiua ma na mahele koho a pau, 00 ka wae a koho ana i na elele 1 kekahi aha wae moiio holo balcta, E noho ana ua aha wae moho nei a wae ae hoi i na moho holo ba!ota, no ko lakou la koho i ka la 29 ,ie, i ke ahiahi o keia Poaouo iho, la 13.

Hora 9 o ke aumoe Poaha iho la i ku mai ai ka Arawa a mahope iki iho o ke awakea Poalima nei i holo loa &ku ai no !sa Akau. I ulolohi oia a hala la mahope o kona manawa, mamuli o ka nui o ka ino ma kona ala moana holookoa mai nei. Aohe nui o na ukana a he eono no mau ohua no onei.

Ua ae o Kahaoanui i kona

hewa imua o ka Aha Apaua i ka Poaono nei 110 ka aihae aua he $5, ka waiwai 10 o ka Hui Alahao Hawaii, a ua hoopaiia 110 eono naalama hana oolea ma Kawa. Ua pakui |iou ia aku no ua hoopai hou nona e like ae la no me kela ae, no ia hewa hke no ma ke degere elua.

Neo na alanui ika po Poalima nei me na makai kumau ole. He kakaikahi loa ka o lakou oia na alanui ia po, oia ko makou lohe ruai, a iloko o ku Halewai ka hapanui ia po kahi iku ai me ka inakaukau e kue mai paha 1 kekahi ala kipi aku o ka lahui, i iu ohuahualau wale ia paha nd ia po. Auwe, hoka nae ! Ua *»ii loa no p».ha ke kai o e o ka ii -.lt ,ttt } K v , u iai sa, ik> k uq ai t ! ei oi u 3 kn i ko Puuku uie ku iu lu nuii i k;» hoouuu i ku l'uu kiliiiiu, jh j Ui aku» ina ku Kuokou u īK^&oie L\ut ; hoiko ae i kuuu iuou ponoi, huua iho ia me hc pupoki huua iiio la, Ke auo no hoi o kamalii.

| No ka oluoiu i luaa iu C, 0. j Btga naa kaua liuakai faku utii 1 t keuH aiua oivri, uu hoi ui&i oia | » KHpalakiko iiK? uiaaaoia e ; hooUiki.loa ui&i uua it.iiii iLu Poaono nei. Aole om i lnki , nihi, uo ka UiCā, uu ]uau hou oiu j i ka āa\ a ke wuiho lu i liapaiau holo »ku hi k**. 11« Kuliuiikk*uhal« 1 o Pekmi

T ka Poakolu iho la, na hopuifl kekahi haole Farani malihini me kana wahine e Knpena Makaikiu Lasena a Kap&na Patesona o na Makai Awa no ke kuai i na waiwai o nft aina e me ka lai'kiniole,oia hoi, nalihilihi. 0 ko iaua ku ana mai nei no ia iiia ka Warimu aku mai Vanekouva mai. Elua mau Pake i hopuia i ke -awalceB Poalua iho la no kft hoahakaKa mna ma na hilina o na aianui Ht tele me Mauuakea. I ka Poakolu ae laua i hookol.okolo ia ai imua o ka Aha Apaaa a hoopaiia e uku i $1 a me na koina. oka hana uaau no ka ia a na Pake a akahi uo hana eua i loaa pono ai a noho ana i Kaiakaua. Hale.

Ua loaa iho aei ia G. QasonaKeniooa h© palapala hookupa uie ke kuleana e koho balota mai ka Aha Kuhina mai. Pela no ka mea i loaa iaia mamua malalo oke Aupuni Moi, ana ke kumukanawai hoi o i*a Repuhalika i hoolilo ae i m*a ole. A ua loaa pu mai uo hoi ia ano palapala hookuleana like ia F. Godefere, kahi mea kakau lima hema, He mau mea kakau nupepa laua a elua.

He ahaaina la hanau ka i haawiia ae e Mr. a me Mrs. K&imimoku i ke awakea Poakolu iho la, ma ko laua wahi noho makai o Twilei. no ka laua kaikamahine tanai. OSa lohe mai nae hoi ko makou ika lehulehu o na poe i hlki aku a i ka lawa pono me na ouo a ka puu e ono ai a pau, koe aku no nae hoi ko makou ikemaka. Ha hoomauia mai no i ka po ae.

| Mahope ibo o ka mamia ana I o kahi kupakako peke o ka Maj luhmi i ka po Poakahi i hala iho la iiie Miss Adelaide Bruns, ua boi aku laua no waho o l*Yaikiki a ilnila e hoohala m i nalp kino- ! hi o ko laua ai hookohukohu ! pouo ana iho. i kela ai ono loa o J ke ao nei. Mahalo ia laua, oiai, i he maikai ka mare no na inea a i p«u. O ua wahi peke la, William While, ke keikikape hiapo a ka ! luna nui mua iho nei o ka Oiha- ! na Wai, J. C. White. ! | Ua aku o S Naholo, he j makai i hoopauiaiho uei, a olelo i aku ia L. D. Keiiipio, Ki;kahi I lala o ka Papa Hoopaa Iuoa t i ka I auwina k Poakolu iho la ma 1 Aliiolani Ilale, e holoi ae i kona i inoa a uie ka unuhi pu mt*i uo ; lioi i kana hooliiki. I hoohiki : waie 110 ka oia no kalii hajia a j hoopau koke ia no mahope c &a .1 noho makai ana no' noukahi ; wale no muunim. No kona'ano j ona lx>i, ua ao inai o Keliipio : iaia e hookaawale koke a ua : hooko oia ia leo.

Ua hookaaw&le ae ke Aliiaimoku i kekahi aina oua aiuuka o Pawoa i kiliapai pu, ina kc auo kokua hoi i kekahi mau haua kn ike aloha. oka inoa oua kihap&i pua la o Uluhaimalama. E lawe kela ame keia wahiue i wahi uana e kauu pouoi ai a haua aku» ai& uo i ka pua e kauula aua. Poaha iho» la 11, e hoo* uiakaia ai ke kanu pua aua iuai ka hvra 9a, m, a ka hora 13 awakea. E hoea &<? ana ka Puali Puhiohe Lahui ilidla 4 a he mau papaaiua aua paha ka ke kahi pov\ Xui ka mahalo uo haua uiaikal