Ka Makaainana, Volume II, Number 19, 5 November 1894 — Page 2

Page PDF (840.63 KB)

This text was transcribed by:  Kalaunani Kuikahi-gaspar
This work is dedicated to:  Kaikela Hanauhope Medeiros-Dancel

1st Column

Ka Makaainana.

HE MOOLELO KAAO

NO

MONE TIKERO

KA

HOLOLIO I KA WA HOOILO

KA


UI MAALO I KE KUPULAU

A O KE

KEIKIALII HARE MATINE

KE

KIAHA OPAKA O NINEWA

MOKUNA XII.

Ke aloha o ka Ipo i ka Ipo-

Hanini ka waimaka elo ka

laau-- Ka Ui Maalo i ka wa

Kupulau iluna o Hagara--

Ke kaoo o na poe me na

medala kila no Arabia--Ka

hoohui mare i ka wa Hoo-

ilo--Ike kumaka i ka nani

o Mokuleia, alohe laula a

koe aku.

   E ka makamaka heluhelu, e

waiho kaua i ke kamailio ana

no na poe a ae e hooili la i ke

kaua, a e nana aku kaua maluna

o Mone Tikero e waele la i kona

alahele e hoea aku ai imua o

kena enemi kahiko, ka mea hoi

nana i hookikina i keia poe ka-

naka e hele mai e hoopoino

wale i ke ola o na poe hala ole.

   I ua hololio la i ike aku ai i

kooa hoa paio kahiko e nee mai

ana me ke alii powa, me ka leo

nui o ka hookekena i na kanaka

e nee imua, ua kau ae la ia i kana

o-le m kona waha a puhi aku

la no elua manawa, e hoike aku

ana hoi ia i na keiki o Hagara e

hookaawale i ke alahele nona.

A o ia no ka manawa i mahele

lua ae ai ua naita puuwai hopo

ole a hele aku la ua kaeaea la

iwaena o lakou me kana pahi

kaua punahele e paa ana ma

kona lima akau, a o ka hiehie o

kona kulana he o ia no ia i ke

alo pali. Ua like pu no ia me

na puu haele lua o Pili a me

Kalahikiola.

   Iloko e ia manawa no i haawi

aku ai a Mone Tiekro i na haa-

wina o ka ehaeha mau loa i na

enemi, a hiki wale no i kona

halawai pu ana he alo a he alo

me knoa hoa paio, ke Keikialii

Hare Matine.

   Iaia i ike mai ai ia Mone

Tikero, pane mai la ia e like no

hoi me na olelo a ke kanaka

koa.

   "E neenee mai, e ka ilio holo

nahele o loko o na ululuau, i

haawi aku ai o Hare ia oe, i laau

hahau no kau mau hana hoo

kiekie."

 

2nd Column

   Mino aka iho la ua keiki la

no keia mau olelo a Hare, a i

ako la:

   "E akahele, e Hare Matine i

kau mau olelo o hoi iho no

auanei e nahu ia oe, e ka moo-

puna a Sahazia."

   Me keia mau olelo oia i kama-

ilio aku ai a hoolele pololei aku

'a i kona lio imua a Hare, a me

ka eleu nui i pahu ai oia i kana

pahikaua malalo ae o ka poaeae

hema o Hare, aole nae i ko ia

manao ona, no ka mea, ua pale

mai la o Hare me ka eleu nui a

hala ae la ia puu make.

   A no ka ikaika loa o ka holo

e kona lio ua hala aku la ia no

ka aoao komohana a e Hare no

ka aoao hikina, a ia laua i huli

like hou ae ai no ka halawai pu

ana, poha mai ka leo o ke keiki-

alii i ka i ana:

   "E makaala nou iho, e kahi

keiki hookano, ua heluia kou

mau la ma keia ao a e pau ana

kou ike ana i ka mea au i kaili

kuhihewa ai."

   Hahau koke aku la oia i kana

pahikaua maluna o ke poo o

Mone Tikero, aka, ua hala ae la

ia me ka pale eleu ana a ua

olohe ia a iloko o ka manawa

pokole, aole ka Hare pahi ma

kona lima.

   No ia mea i pane aku ai o

Mone Tikero: "E kii hou i

pahi nau, eiai, ua nele oe me

ka pahi ole e pale ai nou iho. A

o kau mau olelo e hoi mai ana

ia e nahu ia oe."

   Ia manawa i lawe mai ai ke-

kekahi o na kauwa i pahi nana,

a i hakalia no a paa ma kona

lima, o kona manawa no ia i

hou koke ake ai ma ko Mone

Tikero umauma, a ina paha he

wahi keiki hawawa kela, kala

kahiko i komo puanuanu ai ka

maka o ka Hare pahi i kona

puuwai. Aka, no ka lehia ma-

oli no ma ia hana, ua pokopoko

liilii aku la ka ua keikialii la

pahikaua a kau olohelohe iho

la oia me ka pahi ole.

   "E aho paha me na laau ihe

kaua, e Hare, oiai, ke ike nei au

aole oe i lawa ma ka hakaka

pahikaua ana," i kamailio mai

ai o Mone Tikero.

   Aole i pau.

 

   Ma ka Pele i hoihoiia aku ai

no Makaweli, Kauai, i ka au-

wina la Poakolu, Okatoba 24, he

Kepani i mahuka no umi mala-

ma i hale ae mai ka mahiko mai.

   E ilio ana ka Hui Waapa

Healani i hui i hoohuiia ma

keia mua iho. Ua loaa he

$3,000 ia lakou i keia wa ma

muli o ka luluia a me ka laweia

e na kuleana mahele, a ke aeia

ka hoohuiia ana aku malalo o

na kanawai, e hoomaka koke ia

aku ana ke kukulu ana i hale

waapa hou no lakeu. O ka inoa

i keia wa i hoololiia ae, oia ka

Hui Mokupea a me Waapa

Healani.

 

3rd Column

LAUOMIDIHAE

KA

UI I MOHAI IA KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O
KA PAHIKAUA

Ka Mea Huna iloko o ke Kiana

Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke

Kuikele

A O KE

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki.

Mokuna XV.

Alo hou i ke ehuehu no ka

            aina o Hiureta--Ke kilo-

            kilo wahine iwaena o na

            enimi--Ka pahikaua a ka

            mea hookahi imua o na

            enemi

 

            Mahope o ka pau ana o keia

hooili kaua ana i hoomakaukau

hou ae ai lakou no ka nee ana

imua, a no ia mea i paina mua

iho ai lakou i ikaika ai hoi ka

hele ana aku o ke alaloa. I ha-

kili, no a pau ka lakou hoonuu

ana i na mea ai i hoomakaukau

ia mai e ke komo kupua, o ka

pai koke mai la no ia o kahi ki-

lokilo wahine ia lakou e hele,

oiai no oia me lakou iloko o

ia manawa.

            Aohe hoole ana a Numaredi-

na i na olelo a kona kokua, no

ka mea, aia ke aloha no ka mea

pohihihi i ka maka o ke kuikele

ke hana malie la iloko o kona

puuwai. I ka manawa i ike iho

ai o ua kilokilo la i kana mau

keiki e makaukau ana no ka

hele, haalele koke iho la oia ia

lakou me ka olelo ana iho,-

            "Mahope ae no oukou, owau o

kakou ke hele e ae mamua e

nana ai i ke ano o ka aina a ka-

kou e hele aku ai."

            He ae wale no ka Numaredi-

na i ka iala mau olelo, oiai, o

kona pomaikai ia e huliia la e

ka ikaika hoomanawanui o ke

kilokilo. A i oi pakela loa aku

hoi ka hoomanawanui o ua kilo-

kilo nei mamuli o kona ake nui

ana e make kona enemi iaia, ke

kanaka i hiki ke kukulu i aupu-

ni nona ma ka honua a ma ka

lewa no hoi, he hiki hoi ke hoo-

lilo i kona mau enemi i mea ole

imua ona a me kona mau kana-

ka, a e like me ka loihi o ke ku

ana o kona aupuni, pela no e

mau ai ke o ana o kana mau ole-

 

4th Column

lo- Na Kiai Naue Ole--maluna

o kona mau kanaka.

            No keia mau olelo wale no i

ukiuki ai kahi kilokilo, a imi ai

oia i mea nana e kokua iaia ma

kana kumuhana, no ka mea, ua

manao oia o ka ui a me ka nani

o na kelehelena o Numaredina,

i hui pu ia hoi me kona mau

manao koa a wiwo ole, oia au

anei ka mea nana o hoohaule i

keia mau olelo a ua kupua la a

lilo i mea ole, a e moe iho no

auanei kona mau kiai imua o

Numaredina me ka hoonani ana

iaia. A o ia auanei ka manawa

e haulehia ai o ia mau olelo ka-

ena ana a ia manawa e kani ai

ka aka a kahi luahine ma ke

ana hoohenehene. I ua wahi

kilokilo la i haalele iho ai i ua

poe kamahele la, ua awiwi koke

ae la lakou me ka manao e alu-

alu aku no mahope e ua wahi

luahine la, aka, ua nalowale i i-

kiwawe aku la oia iloko o na ao

polohiwa, aia ke hookokoke aku

la i na palena o ke aupuni o Li-

birato, ka aina o na mea ono he

nui.

            Aia maluna o keia aina na la-

au ulu a pau o ka honua, na lo-

kowai nunui, e holo ana hoi na

i'a o ke kai iloko o ia mau loko-

wai mai ke nui a ka liilii, mai

na manu o ka lewa a hiki i na

lauiki ai o Babulonia, na kumu

hua waina ono loa o Euegati, a

he nui wale. A ke nana aku ka

malihini iluna o ua aina la aohe

mea a ka maka a wae ai, he oluolu

ka nanaina ke nana aku. O na

holoholona like ole a pau o ka

honua, aia iluna o ua aina la.

            O keia mau mea a pau na na

kupua no ia i lawe iluna o ua

aina la mai na aupuni honua

aku, he mau mea hoonani hoi

no ke aupuni o ko lakou alii, ka

mea hookahi hoi a ko lakou ha-

ku e malama la imua o kona

alo, a a kapa mau ana hoi lakou

i na mea la--Ka Hoku o ke Ka-

kahiaka.

            No ka mea, i ka wa e oili mai

ai ua kaikamahine la mai loko

mai o kona halealii, he molale

maikai kona mau helehelena a e

kuuwelu mai ana no hoi kona

mau owili lauoho maluna o kona

mau poohiwi me he mau kuku-

na olinolino la no ka la ke oili

mai i ke kakahiaka. A no ua

Hoku la o ke Kakahiaka i mau-

na ai o Numaredina i kona ola

i ka maka o ka pahikaua, a e

ike io aku ana no ua keikialii la

i ma kea anu i makemake ai.

            Aole i pau

 

            Eia ke akule a me ka hahala-

la ke ku nei i keia mau la a ma

Ulakoheo no e ikeia ai.

            He Pake me kekahi kini opi-

uma a me na pono puhi ka i

hopuia e Kapena Sekota i ka au-

wina la Poaha, Okatoba 25.

            He kaikamahine Pukiki ka i

kau aku i kekahi kaa hapaumi

ma alanui Moi nei, i ka auwina

la Poalima, Okatoba 26, a me ke

alapii no kahi i ku ai. Iaia no

e nanea ana, ua pakika iho la

ola a kea ana malalo, a e ole e

lalauia iho e kahi ohua e ae, pa-

kele ai ola mai poino.