Ka Makaainana, Volume II, Number 21, 19 November 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

E kaia no i ioheia ae ai he mea ano nui ke puka ana iloko 0 ka nupepa Adavataisa (kela ohua paleuao alaula) no kekahi ohumu kipi nui, a i kakahiaka Poaouo nei i oi!i ae ai ua h.uaelo la a ahuwaie ana i ka malamaiama oka ia. Mai ka mua aka hope, ua hiki loa no ke iho he manao ,i hoopuniptfhiia aku i ka mea naua i kakau iho. a oia maoli io no ka pololei. Hu ka aka o ka poai inakee Alii 1 ka Poaono nei, a o makoii pu kahi iloko o ia haawuua.

O kela iiie» kakau, he kuewa ! mai oia, a maoiuli hoi o koua i ano maalea a paliele, ua puni | aku kekahi poe alakai u kakou malalo o kaua uaau mali leo aua a hoikeia aku la kekahi mau mea huua, i oluolu ole ai hoi ua poe alakai la e hoike mai i ko kakou poe kakau nupepa. Aia oo a he malihiui, alaila, hiliuaiia aku la. A uo kela ano hana j a ia poe i pau aku ai kekahi poe j oko \akou aoao ika hoohiki, j Aole keia o ka uiua o ka hiki I aua uaai o ia uiea kakau iauei, j iioaa ka iuoa o C H. Weteuioa, | afca, o ka elua iho la keia a uojio j haua ibo uei uo uupepa a na welo mikauele» I koua hiki j mua aua mai a hoi ai, pakele j oia mai paa i ka hopuia aia j kona kaa e aua aku iiuua o ka j mokukaua Amerika Mohikaua, | a maluua oua oia i hoi ai uu • 'koaawahi. i hele mai ai. No j ka ikeia uo hoi o kouaauo uuua, | ua hoowalewaleia oia e | poe puui kolohe a hoikeia aku la ī | keia mea huua. he ohuuiu *.ipi 110 ka hookahulihia aua i Le Aupuni oehaa e ku u<ii. ,

Ua loheia ae ua ukuia oia e ke Aupuni, ma o ka Ilamuku la.

no keia lorio ano niii i loaa, aole nae hoi i maopopo ia makou ka huina dala i nktiia ai iaia. 0 kehahi iho la kēia o ua ano hana a k?ia Anpunl elu wale nei i ko ka lati'ii dala i ka pu&hiohio. Ua hoi hou aku nei uo ua mea kakau !a, a pela 110 hoi me ke alakai koa o kn aoao e kipi akii ai i ke Aupnni. Heo aku la laua a elua, hoike ae nei hoi ka nupēpa a na welo mikanele. Mai ka mua a ka hope, āohe wahi oiuio iki. Ua hoikeia ae no h'oi he poe haole wale no ka ko loko o na ohumu la a he hookahi no ka Hi*#aii, uo ka makaiiia a hilinai ole ia hoi.o na oiwi uo lakou ka aiua. Ina paha he kahua kahi no ka oiaio a ua pau hoi ua inoa i ka ioaa ike Aupuni, 110 keaha ia i pau oui oie ai ia poe i ka faopuhopuijr? Hs iiiea oiaio loa no nae hoi,ua nui ko ke Aupuni makau, a no ka hilahila paha o halahu, no ia tnai paha ke kumu i hopuhopu ole ai. E oie nae hoi keia inea, loaa ka mea hoomakeaka o keia mau ia, Heaha la ke ano o ke Aupuui i hiki ole ai ke hiliuai maiuna iho o koua ikaika kaua? Ua ioheia mai uapiioa na poe kuleana o ua nupepa ia uo keia mea i hoolahaia ae ia.

Ke hoomaopopo iho kakou i ke ano-o.ka haua i mauaoia,

aohe pue noouoo miīikai a akahele i hiki ke a» e haiia aku pela. Peneia īho ke kahua o ka hami: Hora 9:45 o ka po, oia ka inauawa» oiai paha hoi ka Puali Puhiohe Lahui e hoolaulea ana ma ke kahua o ka Hotele Hawaii; 100 kanaka uie ua pu-pa apana; 136 kauaka me na pu raifela, he mau inahe'e o 15 a me 20 kanaka me na pupanapana; mahope aku o lakou ka lehulehu; ma ke kai iuai hoi he elua iuau mokukuua; alaila, e komo aku ana kekahi poe iloko o ka Pa Alii, ma Kiuau puka aku raa alanui Hikeke, i komo tne na :\ahu o na makai kaulio a e noi aku e haawi pio mai ko loko poe Eia keia mau lawelawe ana a pan malalo o kekahi alnkor> Aus*turia*

U& huikeia ae no hoi &ia aka u«i ka kekahi mea i Kap&i&kiko a kuai ai i ua lako kaua a me ua moku t a ua lulii d&I& iho uei ka hoi kekahi poe. k. iuu e ko nu ua€& i hoolalaia, e hopuia aa ua alakhi o ke Aupuni o keia wa, a e lawe pio mai hoi i k& H&le&lii. U k& ui&uho . uui k& m& kci& «i#&» o ke kukulu i Aupuui l>ou, aoie hoi i> k& hoihoi hou ue i k« Aiii&imoku» ei& u&e, o k& hoihoi AUi k& iii&uuu t? p&hele ai i k& l&hui, i loa& &i hoi ko l&kou k&kuo &ku i k&i& h&u&. llopu i u& mokuoi&hu Kiu&u &

«le Malulani, huki i ka hae ka- ! launu ma Hawaii a me Maui, a hoouna aku i na moku i Vitoria no na lako kaua hou. 0 kela'' Anseturia, he lala ibo nei ka oitt no na makai kaulio a ua hoi aku nei i Kapalakiko. ' Mai ka uaua a ka hope o keia manao i ae, ua ikeia ka eieu o ke paheleia ana o kela inea kakau, a loaa hoi ka mea hoomakeaka o keia mau k. Ua noho iho nei na akkai o ke Aupuni me ka pih-a mukau a. me ka hopohopo, a pau pu jio * Bae"tiā kolea a rae na ohakula'i inalaio o ia haawina like oka makau, Ua eleu no kela mea ua loaa kaaa dala a ua

heo aku nei oia nō o eai ai, a eia hoi ke Aupuni ke ui f ke imi a ke kali nei ne ka wa o ko lakou poe e pau nui ai i ka aimakaia. Me he la ua puka aku la no u«a uoanao ia iloko o ka nupepa Kkamina o Kapalakiko, ma ka helu no oka Poa4?no nei, oiai, ma ka Auseteraha o kela Poaono aku i u hoi aku m. ua mea kakau la a me kela aliikoa pu. Aia iloko o ka Hale Leta Nui

e haiiH uei.he .mea komo muu muu a me ka pnlf;krki (aole nae hoi keia o ka mna loa),*a iaia ku uuaiunia aua & kekahi o an pukaaniaui i ma!ama pono ia me ka maiau toe ka noeau no boi e kekahi opio oiwi ponoi. Ua oleloia he ;v«hi keia i hookaawaieia me ka lohe nui ole la, * no ia paha ke kumu i nui ole ai na poe noi. Nawai qo hoi e ole he. p'ilikana pot\oi loa no ka hunona (?) a ka Peresidena, a pela no hoi i ka Mea Mahaloia Samuela Paka, kekahi o na kubina o ke Alii ka Moi, 0 ka laaua a pje ka oni aua paha ia a ka pili la ! Eia na poe kiure i pekuia iho aei na elemu ke mimihi nui nei no ko lakou hoohiki ana, a o na pae hoi i peku ole ia, ke kani «ei ua aka i ka helu o ko lakou mau la hana. I o i aakou nei i leo mii m ai no ka hele aku e holoi i na hoohiki a lakou i kupee ai ia lakou iho. No keaha hoi ? Na oukou no ka hoi i hana i ko oukou wahi e Euoe ihu ai. He makehewa ka mihi ana, no ka mea, he hewa keia 110 lakou i hiki ole ke ka!a a huikalaia, Noho hoomau nui aku no hoi paha pela a ai ono nui aoa no h«i i ka oukhu mau loaa omilumilu pau koke walē i k.ft hamuia e ka popo t e ka mn, e ka naio a inr ka ilo. Poakolu iho Ih i hapa ae ai ka hae o lanā o īolani Hale, ke kahua poo-aupimi o keia au o&haa, e hoike mai ana ia ua iwake ka Pemmh'nu Eia ka

hoi aole, a i baj»a boi no ke Za ° &usia i maka mai nei, ke Aupuui mua loa hoi nana i ikB hewu mai i ka Repubalika p Ilawaii uei oiai lie Aupuni Kuikuwa wale iio ia wa. Hu no' paha ka aka 'i na hana ano e o keia au. I keia au no la hoi i hapa ai ua hae uo na koa, e laa na U puaa" a Koolau i hanai huaale itfti ai mar,a pali niho niho o Kalalau. Pehea hoi keia ? Malia he hoike oiaio paha np ka naake io aku ino o ko lakou Peresidena, a ī ole ia, no ko lakou aOpiini iho no.