Ka Makaainana, Volume III, Number 13, 3 June 1895 — Page 6
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 3, 1895.
HOOMANA KATOLIKA.
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na Hoahanau o ka Ekalesia Anagalikana.
APANA MUA ---- MAHELE III.
KA OIHANA KAHUNAPULE O KA EKALESIA.
III. NA APOSETOLE A ME NA BIHOPA.
[Hoomauia mai ka Helu 12 mai.]
"O ka panina loa, e like me ka Sana Kelemenete o Roma hahai ana mai ia kakou, e ake ana e pale ae i ka ulu ana ae o na hoopaapaa ana a lakou i ike mua ai, ua poni aku na Aposetole i kekahi poe kanaka, ke hiki mai i ko lakou wa e moe hiolani aku ai iloko o ka make, e pani aku no hoi kahi poe i aponoia ko lakou ano i ka lakou oihana ku kaokoa ke koea aku i ka hopena. Ma ia ano o Timoteo a me Tito; aole hoi i hea kao koa ia ae i neia wa he mau Bihopa, aka, he mau Bihopa maopopo loa no ma ka manao ana o ke au hapa Aposetole a me ko kakou au ponoi nei; he poe kanaka hoi, mawaho ae hoi o ka piha ana o ka makaukau lawelawe kahuna, ua loaa pu no hoi ka mana e hooili aku ai. I Kerete, ua loaa ia Tito mai ia Sana Paulo aku ka mana moakaka loa e poni i poe kahuna; ma Epeso, ua loaa aka na kuhikuhi maopopo ana a Sana Paulo ia Timoteo e pili ana i ke ano o ka lawe ana mai i na kumu hoopii kue i na kahuna. Pela kakou e ike ao ai iloko o Timoteo a me Tite i ka hooko ana i ka mea i maopopo lea iloko o na oihana Epicopala a me ka mana hooponopono Epicopala; a aia hoi a lilo ole na palapala (episetole) pili ekalesia i mau mea i hoea, ae mai na Aposetole mai, e mau ana no ia mau oihana a ekolu me ko lakou lawa pono loa malalo iho o na maka ponoi o Sana Paulo. Aia maloko mai o ka pohai o ke Kauoha Hou he elua ia mau kumu oiaio e kuhi ana no ka hookumuia ana ae o ka Epicopate iloko o na au o na Aposetole. Hookahi, oia no ke kulana o Sana Iakoba ka Uuku ma Ierusalema, me he mea la he Aposetole oia i loaa e no ke kulana kuloko a i kaupalena oi loa ia aku o hoi kahi Bihopa. Ua ikeia keia ma ke kulana i haawiia aku iaia ma ka Ahakuka o Ierusalema, a i ke kipa ike ana aku a Sana Paulo iaia o ka mea maa i kahi wa mahope mai, a oi loa aku nae hoi i ka hoike lokahi o ke Keneturia elua, i olelo ae ai hoi nona ma ke ano Bihopa no Ierusalema. O kekahi kumu hooiaio e ae, oia no ka hoomaikeikeia ana iloko o ka Apokalipa o 'na anela' o na Ekalesia Ehiku. Heaha la keia poe anela? Aole loa paha lakou a he mau uhane kiai no na Ekalesia, oiai hoi, ua ku no ka hewa i kahi o lakou no kekahi mau kina koikoi loa. Aole loa no paha hoi o lakou na anela ponoi o na Ekalesia, oiai hoi, ua hoomaopopo ae o Sana Ioane i na anela a me na Ekalesia ma o ka loaa aua o na hoailona maopopo loa o na hoku a me na ipukukui (ku-ihoiho). He kahoaka kela a me keia anela pakahi no kekahi Ekalesia, a maluna hoi ona ke koikoi no ka manaoio a me na lawelawe hoohana ana; a ne mea pohihihi hoi ka hoakaka maopopo loa ana ae i ke kulana o kekahi Bihopa mua loa."
I V. KA EPICOPATE, I KUMU MAI KE AKUA.
Ua kupono loa anei ka Epicopate, a oihana paha o na Bihopa i ke ola o ka Ekalesia, a aole paha? He kokua wale no anei na bihopa no ka pomaikai o ka Ekalesia, a i ole ia, ua kupono nei lakou no kona hoomau loa ia ana aku?
He hookahi wale no haina no keia mau ninau ano nui ae la, a o ia hoi keia iho:--"He oihana ka Epicopate i hookumuia mai e ke Akua iloko o ka Ekalesia, a nolaila he mea io no e ku ai i ka pono." O ka olelo kahiko "Aohe Ekalesia me ka bihopa ole," aole wale no hoi ia i hoike ae i kekahi kumu moolelo oiaio, aka, i kekahi oiaio nui no hoi. Aole loa he ekalesia i ku ae me kekahi bihopa ole, a aole loa no hoi e hoea mai ana.
Ke lawe mai hoi i na olelo a Sanedesona (Sanderson), ka Bihopa naauao o Linekona (M.H. 1660): "O ko'u manao aole wale no i loaa mai ka hooponopono Epicopala ana mai na lawelawe hana a oihana paha a na Aposetole, aka, ua hookumu mua loa ia mai no ia ma ke Kino a me ka oihana la a ka Mesia, ko kakou Haku Iesu Karisto i hoomaikaiia, ka mea hoi i hoounaia mai e Kona Makua Lani i Aposetole, aka, ua hookumu mua loa ia mai no ia ma ke Kino a me ka oihana la a ka Mesia, ko kakou Haku Iesu Karisto i hoomaikaiia, ka mea hoi i hoounaia mai e Kona Makua Lani i Aposetole, Kahu-hipa, a i Bihopa nui no Kona Ekalesia, a poni mai la iaia ia oihana mahope koke iho o Kona bapatemaia ana e Ioane, me ka Mana a me ka Uhane Hemolelel i iho koke mai a kau maluna Ona ma kekahi mea ano kino, a ma ia hope mai mamua ae o Kona Piiana iloko o ka lani, ua hoouna a hoomana mai la i Kona poe Aposetole hemolele, e haawi mai ana no ho9i ia lakou i ka Uhane Hemolele, e like me Kona Makua i haawi ai Isia, ma ke ano no hoi e like la me ka ko Kona Makua hoouna ana mai Isia mamua e hooko aku ia oihana Aposetole, Epicopala, a me Pasetorala like, no ka hookahuna a hoomalu ana i Kona Ekalesia, a hiki i Kona hoea hou ana mai; a pela no hoi e hoomauia aku ai ia ano oihana like ma o lakou a me ko lakou mau hope a hiki i ka hopena o ke ao nei."
(Aole i pau.)
LAUOMI DAHAE.
KA
UI I MOHAIIA I KE KOKO
---KA---
NANI I ALANA IA I KA OI
O KA PAHIKAUA.
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha Waina;
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
---A O KE---
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA XVII.
Ke alahele oo ke Kihapai pua o Numere----Ke aloha welAwela, aole i nalohia aku---Owai ke kupua, o oe?---Hehihehi kulana i ka nani o ke Ao Olino----Huhuhui na opua i Awalau.
I ka wa a ke kai lokoino e popoi nei maluna o kahi waapa ua ikeia aku la oia e iho aku ana ilalo o ka hohonu a oili mai la no me ka hele o luna a piha i ke kai, aka, he mea olo ia i keia poe aukai hoomanawanui. E noho aua no mahope me ka uneune malie ana i kana hoeuli kamahao, a hiki wale no i ka pae ana ma na lae kahakai o ka aina weliweli o ke Ao Olino, a o kana mau ilio hoi kona mau hoa alo o ia mau kai ehuehu hoi, aia laua ke holo la io a ianei me ke ano hookiekie, me he la ua ona waiwai ia aina.
Iloko o na minute pokole wale no loheia aku la na leo nunulu o na pipi a me na kamelo kuapuu e hookokoe e mai ana imua o lakou a o ia hoi ka wa o na ilio i holo aku ai me ka mama a nalowale aku la iloko o na haoaoa pohaku a me na ululaau, a iloko o ka manawa pokole ua hoi hou mai la laua imua o ko laua haku, me ka huaolelo hookahi wale iho no,----
"Eia na kiai ke hele mai nei e paio me kakou."
A o ia ka ua kanaka eleele la i pane aku ai----"Imua aku kakou a lanakila. E hooneoneo aku i keia alua me kona mau kiai, a e hoopakele ao ia Numaredina mai ka luakupapau."
Ia manawa i holo aku ai ua mau ilio la me ka mama nui a nalowale aku la, oiai hoi ke kanaka Eleele, e hele ana imua me ka makaukau nui e paio no ka make a me ke ola. Aka, honi e mai la ua poe kupua la o lalo ae nei i ka hohono o ka hulu popoki, a pane ae la,---
"O Boba no kela, ke hohono mai nei kona hulu. O Boba no keia, ka mea nana i hookauliilii na mokupuni liilii o Sisili a lilo i mea ole, oia no ka mea nana i hoohoka ka Palikua Anela Moleka o luna o Haledala a me kekahi mau aupuni e ae. E hoi kakou a hoike aku i ke kiai o ka Po no keia mea,"
Me keia mau olelo lakou i hoi aku ai a hoike i ko lakou luna nui, a o ia kana i pane mai ai me ka leo inaina,--
"Heaha ke kumu o ko oukou hookuu lanakila ana mai iaia e komo mai iloko nei o ko kakou aina? E hoolilo ana anei oukou i ka nani o ko kakou aina i mea ole imua o ka enemi? E hoi aku oukou iloko o ke apo o ke kauoha a kali no ka hookolokolo ia e ka haku o na haku."
Hoi aku la lakou iloko o ko apo o ke kauoha o like me ke kauoha e like me ke kauoha a ka luna nui a kali nui iho la no ka manawa e hele mai ai o ka lunakanawai nui e hookau i ka hoopai maluna o lakou no ko lakou hooko ole i ka makemake o ko lakou haku (e like paha me kekahi poe e hoao nei e hoopoino i kahi).
Aia nae iloko o ia manawa ua hoea aku la na ilio mawaho o na paia o ka halealii nani o Lauemidihae, a ke makaikai la laua ia waho o ua hale la me ka hoomaopopo ole ia mai, a ia laua e nanea ana pela ike aku laua i ke aka o kekahi mea kino wahine i ka maalo ana ae a nalo aku la ma kekahi aoao, a oia ka laua i nalu iho ai iloko o laua:
"O keia anei ka wahine nana i kono mai i ko kaua haku e mauna i kona ola i keia aina? Makepono ka mauna ana o ke kino, no ka mea, ke ike nei kaua i ke nani i oi aku mamua o na keiki o ka honua, a ua kupono loa oia na ko kaua haku. Nolaila, e hele kana e hoopakele iaia."
[Aole i pau.]
E pau nui ana ka Puali Hoola ilalo o Ewa e lealea ai i ka la 11 ae.
Ua hele aku o Sikua, kela haole Pelekane e piepiele nei i kana laau lapaau maanei, e haawi i kona mau hoomaikai ana i ke Komisina Beritania i ka Poalima Mei 24 nei, ma ka la hoomanao hanau o kona Moi, maluna o kona kaa nui nani, i hoowehiwehiia me na lau uliuli a me na pua, a me na hae no hoi o na aupuni like ole. He poe puhiohe kekahi o luna o ua kaa la a ua puhi aku i ke mele lahui Pelekane.
Dr. W.D. JONE,
[KAUKA IONE.]
Kauka Lapaau no na ano ma'i a pau o loko o ke kino, fiva taifoida, maka eha, niho eha, puu eha a me na ano e a pau e loaa ana i ke koko ino a me na palapu e ae. Aole ana mau okioki a kolikoli ana. Hiki loa iaia ke lapaau i na ano ma'i a pau loa, a ke loaa ole ka oluolu, aohe uku ana, ina nae hoi nana wale no e lawelawe ka mea i ma'i.
MANAWA HANA: Hora 9 a 11:30 A.M.; 1 a 6 P.M.
KEENA: Alanui Konia, ma na keena mauka loa o Birito Hale, ma ka huli ma Ewa mai alanui Moi aku.
mei 13-3ml