Ka Makaainana, Volume IV, Number 20, 11 November 1895 — Page 1

Page PDF (886.96 KB)

Ka Makaainana.

BUKE IV---Ano Hou. Honolulu, Oahu, Novemaba 11, 1895 HELU 20

HE LEO UWALO.

I ka Papa Ola no ka Rev.
Makua Konoradi.
I ka Peresidena a me na lala hanohano o ka Papa Ola;

ALOHA OUKOU: E oluolu mai ko oukou hanohano e hookipa aku i keia mau uwalo ana aku a makou imua o oukou, a ina he mea kupono ole imua o ko oukou hanohano keia mahaoi wale ana aku o makou, e kala mai.
                Me ke kaumaha a luuluu makou e hoike aku nei i keia mau manao imua o oukou, oia hoi, ua lohe mai makou mai ko makou Makua uhane mai i na mea e pili ana iaia, o ia hoi ka hoopauia ana o kona noho ana maanei, a e hele aku ana i wahi okoa. Ua hoike mai oia i keia mea ia makou, na hoahanau, maloko o ka luakini i ke dominika i hala. Ua komo koke mai ka maeele o ke aloha makua iloko o ko makou puuwai i kela manawa, mamuli o ke kumu e kaawale aku ana oia mai o makou aku. Ua hoike mai kona mau helehelena a me kana mau olelo i ka hoailona kaumaha, me he mea la e i okoa mai ana no ia makou na hoahanau, penei: "Eia au ke hele nei, aka, e hoomanao, o kuu kino ka i kaawale mai o oukou aku, aka, o kuu aloha aia no ia me oukou." Na ia mea i hoomokumokuahua mai i ko makou naau a me he mea la e kono okoa mai ana no i ko makou mau waimaka e helelei iho.
                Nolaila, ke hookomo nei makou i keia wahi ninau, "Ma ke kumu hea la i hoopauia ai kona noho ana maanei?" O ia ka makou na hoahanau e haohao nei. Nolaila, o makou kana mau keiki iloko o ka Haku, na keiki hoi ana i hanai mai ai me ka olelo a ke Akua, ke noi aku nei makou i ko oukou hanohano, e kala ae oukou iaia. No ka mea, he mea ehaeha no makou, na keiki, ke kaawale aku ko makou makua aloha mai o makou aku, a pela no hoi me ka makua Nolaila, na kana mau hana aloha ia makou i hoopipili paa aku i ko makou aloha iaia, me he la, he makua ponoi maoli no no makou ma ke kino.
                A ke hoike aku nei makou i kekahi mau hana ku i ke aloha ana i hana ai iwaena o makou, i ole ai e ninau mai kekahi mea ---"heaha la kana mau hana aloha iwaena o lakou?" Ke hoike aku nei makou i kekahi mau hana ku i ke aloha ana i hana ai iwaena o makou, oia keia, mai kona wa i lilo ai i makua no makou, ua hoike mai oia i kona aloha ma kona launa kamailio maoli ana me na poe palahe ino loa, kupono ole i kekahi mea hanohano o ke kulana kiekie ke hookokoke aku, aka, aole i nana ka makua ma ia mea, ua hele oia a launa pu, kamailio pu, hoakaka aku ia lakou i ke alanui o ke ola me ka manao iini o ke aloha hoalauna. Me he mea la, ma ka hoohalike ana, he kiai maoli no oia no ke alanui o ke ahi pio ole e kipaku mai ana i na poe a pau e hele aku ana ilaila ma kana mau oleloao ana. Ua hiki no hoi i keia makua-uhane ke kokua i na poe o hiki aku ana imua o kona alo.
                Eia kekahi, e hele ana oia ma na kauhale o na poe ma'i lepera iloko o na pilikia he nui, iloko o ka ua a me ke anu, iloko o ka pouli aaki o ka po a me ka mahina, e manawalea ana i na poe iloko o na ehaeha a keia ma'i aai nui wale, a ua like na ma'i me he poe keiki ponoi la nana. O na poe nawaliwali loa, me he poe momi la imua o kona alo ke ike ole oia mamua o kona kaalo ana aku ma kela aoao mau o ke kanaka. He makua oluolu ma na ano a pau, he aloha i na ma'i me na mea a pau e maalo ana ma kona alo, a e lohe mau ia ana keia mau olelo mai kona waha mai, penei: "Aloha maikai oe. Pehea oe, maikai no, aole pilikia? Ina ua pilikia oe ma kekahi mau mea, hiki no ia'u ke kokua ia oe ma na mea i loaa ia'u." He nui aku no na mea i koe, aka, no ka haiki o ka manawa, ua hoopokole mai makou i ka helupapa ana aku i kana mau hana ku i ke aloha.
                Nolaila, ke nonoi hou aku nei makou i ko oukou oluolu, e ka Peresidena a me na lala hanohano o ka Papa Ola, e hooki loa i keia maanao hoopau i ko makou makua aloha, Father L L Conrady. A ke noi pu aku nei no hoi makou i ko oukou oluolu e kala mai ia makou no na huaolelo  i kupono ole paha i ko oukou manao maloko o keia leta.
                Me keia mau wahi manao o makou e hoomaikeike aku la, ua lawa paha ia no ko makou hoike ana aku i ko makou aloha nona, a ke hooki nei makou maanei me ka manaolana e hooko mai ana ko oukou lokomaikai i ka makou noi, me ka mahalo.
                O makou iho no me ka haahaa,
                Komite: Mikaele Keliikoa, James M. Keohokalole, Mikaele Ahoi, D. Keola, Antone A. Keumi.
                Kalawao, Molokai, Nov. 4. '95.

Nana ke Kolohe.

Ma ke ahiahi Poaono i hala, la 2 nei, ua hoea aku la imua o ka Rev. A. Makinikoki o Elikapeka Waikulani, a hoike aku la no ka make o Lilia, wahine a Luke McShane, me kona olelo pu aku ---"He mea pono e loaa ona pahu kupapau nona (mea i make)." Hoike pu aku la oia, ua loaa iaia he $4 a noi aku la i mau dala hou e lawa ai no na lilo o ka pahu, ia wa i haawi mai ai o Makinikoki he $5. I Oia ke kahi waiwai o kela mau keiki oo ole. I ka loaa ana mai o ia mau dala ia Waikulani, puka ae la oia a hoi me ka hauoli. I ka La Pule ae, awakea ia manawa, ua kani aku la ke telepona o kahi o Makinikoki, a pa-e mai la ka ninau "Owai kela?" "O Kale McShane keia, ua nalo iho nei o mama, Hora 10 o ka po nei, hoea mai o mama (hoahanau) ua hele a pulu a anuanu no hoi. Ua hiki mai ka pahu me ka maikai a ua holopono na mea a pau." Hoike aku la nae o Makinikoki e hiki aku ana oia i Ewa ma ke kaa o ka hora 11 o ke kakahiaka Poakahi, aole nae oia i hiki, no ka mea, aole kaa holo o ia manawa. No ia mea hoike aku la oia ia Kauhi e pili ana no kona kuhihewa ma ke telepona, a hoike pu ia mai la no hoi iaia aole i make o Lilia, aia no ke ola la.
                No keia mea, ua haawi koke o Makinikoki i ka hana no ka hopu ana i keia wahine ma ka lima o ka Oihana Makai, a na D Kaapa i huli a loaa i kai o ka hale waapa o ke Alii. Ua laweia mai oia a imua o ka mea ana i hana kolohe aku ai, a aole nae ana mau olelo e pili ana no kona hewa. Aole he ae o Makinikoki e hoopilikia wale ia ua wahine la no kana mea i hana ai, nolaila, ua waihoia no pela me ke aoia mai nae aole e hana hou e like me keia.

Ma ke kakahiaka La Pule nei, ua hemo mai la kekahi ko'e o 6 iniha paha a oi aku ka loihi mai loko mai o ka waha o Moehonua makai o Kawa.

Kau Kiure o Novemaba.

O ka hihia mua loa imua o ke kiure i keia kau, o ia ka hihia kuai waiona me ka laikini ole o Keoki Hapakela i hooloheia ai imua o ka Aha Apana mamua aku nei a hoopaiia a hoohalahala loa i ke kiure. Ua hele no hoi a kani ka hora 7 o ka po, puka mai no hoi ke kiure me ka lakou olelo hooholo e hookuu ana i ka mea i hoopiiia, he 10 ma ka hookuu kue ia 2. O kekahi hihia okoa e iho ona a me na haole i hopu pu ia ai me ia no ka hoike wahahee, ua hoopau wale ia.
                O ka hihia apuka o Kale Buluka no kekahi kikoo dala ma na inoa o S. B. Rose a me W. C. Waila Opio, he $2999.29 ka waiwai io, a me kekahi kikoo hale leta ma ka inoa o Brash, he $68 56, ua kau mai ka Lunakanawai Kaapuni i ka hoopai he eono mahina hoopaahao me $50 hoopai a me na koina, oiai, ua ae no oia i kona hewa. A o ko kela wahi keiki hao e nona ka inoa o F. H. Mendenhall, no ia hana like no, he hookahi ona makahiki e noho ai i Kawa e hana ai.
                O Ilai Crawford no ka hoeha i ka Pake, oiai ke kau korela iho nei, he $75 kona hoopai; a o Lono, no ia ano hana like no, he $25.
                O ka hihia hoowalewale e moekolohe o E. Wudewada, i loaa ole ai ka olelo hooholo a ke kiure i kela kau aku nei, o ia ka hihia imua o ke kiure i ka auwina la Poalua iho la. Mai ia manawa mai ka noho ana o ua hihia la a hiki i ka Poaono nei, akahi no a pau ka lawe ana o na oleloike a na aoao elua a me ke kalekale ana a na loio, a i ka auwina la iho i komo aku ai ke kiure iloko o ka rumi a puka mai la me ka lakou olelo hooholo e ahewa ana i ka mea hoopiiia, he 10 ma ka hookuu kue ia 2. I keia kakahiaka e kau mai ai ke kahu o ka Aha i ka hoopai.

Ua hanau mai na ka wahine a ko makou makamaka W. Keiki, he keikikane i ka Poakahi i hala.
                Ua make ma ke kahawai o Waimalu he bebe o eha mahina wale no ka ma ka Poakolu iho la, a i ka Poaha mai ua ikeia aku la ua keiki la e lana hele mai ana a e laweia ana e ka wai no loko o ke kai.
                No ka huhu o ka Luna Wai no ka holoiia o na moku me ka wai mai na paipu wai aku me ka uku ole, ua kauoha ae ka Papa Ola aole e kii hou ia ka wai o na paipu no ka hoomaemae ana i na moku, a o ka wai kai ka lakou