Ka Makaainana, Volume IV, Number 20, 11 November 1895 — Page 3
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NO VEMABA 11, 1895. 3
NA PALAPALA
[Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka aia no maluna o na poe na lakou i kakau mai.]
Ua Kapaeia ka Oiaio.
[Hoomauia.]
Ma keia mau huahelu maluna ae ke hooiaio mai nei ia i ke ano nui maoli o ke kupono o ko'u hoopuka ana i keia moolelo a i hoowaiwaiia e na papa hoike helu e hoomaopopo ana i ka oiaio o nei manao, o ka emi a me ka make o ka lahuikanaka Hawaii. Ua hoomaopopo lea ia ke hele nei me ka holokiki e hiki koke aku ai i kona pahu hopu, i ka wa a kakou i manao ole ai e hiki mai ana ia manawa. Nolaila, he mea kupono ia kakou ke ike iho i ka kakou mau hana kupono e hana ai me ke kuoo, aole hoi me ke ano hoonanea e like me ko na wa i hala aku.
Aole o ke dala ka mea e noonoo nui ai i keia, aka, o ka hoopakele ae i ka lahuikanaka. E hoihoi i ko kakou ike a me ko kakou mau noonoo ana no ka hiki ia kakou ke lawe a hoohana iho i ka manawa i mea e paa ai ka lahui mai kona nalowale ana. E hooliloia o ke ola o ka lahui o ia ka kakou kumuhana mua e hana ai mamua ae o na hana e ae a pau. A i mea e hiki ai i na poe heluhelu ke ike iho, he mea nui, he mea hohonu, a he mea e ao mai ana ia kakou e hoopau ae i ko kakou noho hamau ana a e laulima pu ma na hana e hooulu hou ae ai i ka lahui mai kona lumaiia ana e na poe e ake nei e hiki koke mai ka hopena, e like me ka hoike a ka huahelu makahiki o 1952 i hoike mua ia.
Ua pono loa ka hoomaopopoia ana ae ua hiki loa i ko'u pulima ke kuhikuhi hou aku i na poe e hoonanea nei i na hana hooulu a hoeueu hou ae i ka lahui mai kona nalowale loa ana mai ka honua aku, i mea e alakai mau aku ai i ko kakou mau noonoo hoohana no na ouli o keia mua aku. He mea pono i ka mea heluhelu ke alawa hou aku i na mea i hala mahope, ma ka papa hoike helu makahiki a hoopili iho me na hana hou o keia mua aku, e like me ka hiki i ka noonoo hoohana o ka lolo o ko kakou mau poo iho no ka hoohana hou ana aku e kukulu i ko kakou hale, mamua o ka noho palaka ana a hiolo ko kakou hale aupuni.
E nana aku, aia ma ka M.H. 1836, ua hoikeia ka nui o ka lahui Hawaii ia wa, he 108,579. A mawaena o ke kowa o ia makahiki a hiki i ka 1848, ua hiki aku ka nui o na make i ka 21,734. O ka huina nui o ka lahui e ola ana i ka 1853, he 73,238, a o ka nui o na make ia wa, he 25,704. A mai ka 1836 a hiki i ka 1853, ua like ia me 47,438. O keia na makahiki lele oi loa o na make o ka lahui Hawaii mamua o na makahiki e ae, a ua like ia me 31 hapa-haneri o na make iloko o na makahiki pokole lea. Ua lawe ia mai keia i mea e hoomaopopo iho ai na poe heluhelu i keia moolelo a hiki ke ike i na hana pukalua a na mikanele i na alii a me ka lahui Mai laila mai ka hoohana maoli ia ana e imi i na kumu e pau koke ai keia lahui a me na alii i ka make, oiai e noho ana na mikanele ma ke poo o ka mana hooko no ke aupuni.
Ke hui pu me na make mamua aku a mahope mai a hiki i keia wa, ua like me akahi hapa lima wale no koe o ka lahui Hawaii oiaio. Ina kakou e lawe mai ana i ka hapa-haneri o ka makahiki 1878, i 7/8 ma ke ano averige no keia mua aku no na kanaka Hawaii e ola nei, he 40,000, ua hiki wale no ke kohoia ka hopeia e nalowale aku ai keia lahui no na makahiki he 20 i koe, aole hookahi mea i koe e ola ana. Anoai o hoopuka ae kekahi mea heluhelu, ua hoopukaia keia ma ke ano wanana a hoike paha mai ka lani mai. Ke hoole a ke hoohiki nei ka mea kakau, aole loa ma ia ano, aka, ma ka imi ana no e loaa mai ka mea hu a na Parisaio hookamani.
[Aole i pau.]
Pane ia Namakawewehi Opio.
M R. LUNAHOOPONOPONO:
Aia ma kekahi o kou mau kolamu e KA MAKAAINANA O Augate 12, 1895, aoao 7, i ike iho ai au i na manao o Namakawewehi opio, e pili ana i ka ninau ana i hookolo mai nei i ka nui manu. Ninau, "ua bapetizoia anei o Ioane Bapetite?" O kau haina, "Ae," i hoikeia no e oe ma KA MAKAAINANA o ka Poakahi, Iulai 15, 1895.
E ka hoa, Namakawewehi opio -----Aloha oe. Ua halawai iho nei au me kau mau wahi kauna nioi, ua kilohi a ha-lo maloko a mawaho, a ano puiwa no au, me ko'u manao o na nioi la a Laukaieie me Makanikeoe, i kanu ai i Pakaalana, Waipio, Hawaii. I hoao iho ko'u hana, aole i mikomiko iho, hoomanao ae la au, aole ka paha no laila. Na ka wai hu o ka uwila i hai mai i ka puana a ka moe, no Nakapauku, Kau, keia mau nioi. U hoi.
E ke hoa, i mai nei oe, o ka piha ana o Ioane i ka Uhane Hemolele mai ka opu mai o kona makuahine, e like me ka misiona a Gaberiela i o Makaria la ma ke kauoha a ke Akua, ma Luka 1:15---19, he mea okoa ia. A ke ninau mai nei oe, pehea kou bapetizoia ana, iloko paha o ka opu o kou makuahine, a i ole, iloko paha o ka wai nui? Iloko o ka wai nui, Mataio 3:16. E ke hoa, aole au ninau no ka bapetizo i ka wai, o kau ninau i kukuluia ma kou poomanao, o ia no keia: "Ua bapetizoia anei o Ioane Bapetite?" O ia wale no kau ninau, a ina paha penei kau ninau, "Ua bapetizoia anei o Ioane iloko o ka wai nui?" alaila, ua pili kau hoohalike e like me ko'u bapetizoia ana iloko o ka wai nui.
Hoakaka mai nei oe i ka Kamika olelo maloko o kana buke Hoakaka Huaolelo Baibala, he elua bapetizo i hoikeia mai ma ka berita hou, he bapeti zo i ka wai a he bapeti zo i ka Uhane Hemolele. Hai mai nei oe o ke ano maoli o ka huaolelo bapetizo, he lumai ana. Pololei oe, e lumai iloko o ka wai i ka mea i manaoio imua o ka mea i loaa iaia ka mana no luna mai e like no me ka'u i hoakaka aku ai ia oe, Ioane 3:27. Aka hoi, no ka bapetizo i ka Uhane Hemolele, he like ole ia me ka lumai ana iloko o ka wai.
Penei e maopopo ai kona mau ano maoli: Ua bapetizoia o Ioane me ka Uhane Hemolele iloko o ka opu o kona makuahine, oia no ka misiona a ka anela Gaberiela imua o Zakaria, ma ka olelo a ke Akua ma ka waha o Gaberiela, Luka 1:13. "I mai la ka anela iaia, mai makau oe e Zakaria, no ka mea, ua loheia kau pule a e hanau ana kau wahine o Elisabeta i keikikane nau a e kapa aku oe i kona inoa o Ioane, (pauku 15) i piha no hoi ia i ka Uhane mai ka opu mai o kona makuahine," hapa hope.
Ua bapetizoia o Iesu me ka Uhane Hemolele ma o ka iho ana mai o ka Uhane Hemolele mai ka lani mai me he manu nunu la a kau maluna iho ona, a pa-e mai he leo mai ka lani mai e i mai ana, "o ka'u keiki punahele keia, ka mea a'u i olioli loa ai." Mataio 3:16----17.
Ua bapetizoia na haumana he 12 a Ie su me ka Uhane Hemolele, penei, "emoole pa-e mai la ka leo mai ka lani mai, me he makani nui ikaika la, a hoopiha loa iho la i ka hale a pau kahi a lakou i noho ai.
(Aole i pau.)
Ua ku aku i Hilo ka Beninetona i ka auwina la Poalima, la 1 nei.
Imua o ka Aha Apana i ka Poalua nei, ua hoopaiia o Pohano, he eono mahina e noho ai i Kawa no ka ohi ana mai i kekahi heluna dala mai kekahi mau wahine mai ma ke ano kolohe.
He palapala ka S. K. Enoka ia makou, e hoike mai ana no kekahi paio hahana i ulu ae mawaena ona a me ka luna nui o ka Kalaupapa, no ke kumu ua manao kuhihewa ka luna nui ua kiiia kana kaikamahine e hana kolohe e Enoka. A ua lilo i mea no laua e kuee ai a kamailio ole aku kahi i kahi.
Ohuohu i ka Lei Lehua.
Ma ka la 31 o Okatoba iho nei, he halawai hui manawalea ka i malamaia e na wahine ma ka luakini o I Hemolele i ka Haku, ma Auwaiolimu, i noho lunahoomalu ia e Miss Pakaha. Ua hoomaikai na hana ma ka himeni a me ka pule. Heluheluiaka moolelo o ka halawai i hala a aponoia. Heluheluia ka papainoa o na lala o ka hui o ke kakauolelo me ka maopopo pono. Nui ka mahalo i keia kakauolelo lede opio.
Na hoike a ka papa komite, he poe hapauea wale no lakou, a o lakou na luaui o keia hui, na poe na lakou i kukulu ma ko Hawaii Paeaina iloko o na makahiki he 16 i hala aenei. Ma ka lakou hoike, "maemae Puna i ka hala me ka lehua."
O ka hoike a ke kakauolelo a me ka puuku, no na loaa a me na lilo e hoomaka ana mai ka malama mai o Augate, 1894, a hiki i Augate, 1895. O na loaa, a he $75, na hoolilo he $40, koena ma ka waihona, $35.
He mau haiolelo mai na lala a me na alakai o ka hui ka i haawiia mai, a ua puka mai kekahi mau olelo hoolana maikai loa a waiwai no hoi.
KEKAHI HOAHANAU.
Ua Makemakeia
Ma Ka
HALE INU RAMA LUVERA
(o ka Hale Meli mamua,)
Helu 91, Alanui Nuuanu, 5,000 Kanaka i na La a pau, no ka inu
ana i ka
BIA KAULANA O KEOMOLEWA, Ua Hele a Huihui i ka Hau.
EDUADA & HARE.
Telepona 589. Pahu Leta 475.
okt 28-tf
Kuai Emi Loa! Kuai Hoopau!!
Aia ma ka Halekuai o
KU KIMA.
Helu 411, alanui Nuuanu. Helu 59 maluna.
E hoomaka ana mai keia la aku no eha pule wale no.
Na Kalakoa o na waihooluu like ole, he emi loa.
Na Papa-mu nani, he 40 keneta no ka i-a.
Pela me ko na kane mau lole maikai. Emi loa ke kumukuai.
Na paa lole kamalii, oluolu ka auhau.
E hele mai i ikemaka, aole lohe pepeiao.
ok 14-2mh
E. M. NAKUINA.
KOMI SINA O NA ALA LIILII A ME
NA PONO WAI.
Notari Lehulehu, a he Agena Haawi
Palapala Ae Mare no Honolulu nei.
KEENA HANA: Helu 308, Alanui
Kalepa. dk 3---1mk
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI.
Helu 405, Alanui Moi, ma Waikiki aku o
Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke
keena mua o ka "Hawaii Holomua."
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a
me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokoe,
Na Makalena, Na Kinamu,
Na Huluhulu, Na Lihilihi,
Na Kamaa o na Kane, Wahine me Keiki a pela aku.
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke kipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunukunuia no ka hoikeike ana i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui.
ok 14-tf
W. H. DANIELS,
[BILA DANIELA]
A gena Kuai a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie, a pela aku.
O na hana a apu e haawiia aku ana iaia, e lawelawe no ia me ka eleu a me ka emoole. Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.
mei 6-mk.