Ka Makaainana, Volume V, Number 9, 2 March 1896 — Page 1
Ka Makaainana.
BUKE V - Ano Hou Honolulu, Oahu, Maraki 2, 1896. HELU 9
NIAU PALANEHE
-
Aku la Ia Mau Opio Oiwi Aloha
Ou e Hawaii.
PALMER KUIHELANI PARKER.
Ua komo hou ae la no ma ka home o Misita a me Misasa Samuela Paka ka elele ana ole o ka make i ka Poalua iho la, hora 9 p.m., a lawe palanehe aku la i ka hanu ola makamae o Pama Kuihelani Paka, kekahi o ka laua mau keikikane. He fiva ka ma'i o ka hoomaka mua ana mai a loli ae mahope mai a he numonia. Ua lawelawe iho na kauka a hiki ole a lanakila aku la no ka luakupapau. O ka ekolu iho la keia o ka lana mau keiki i laweia aku o ka make iloko o elua makahiki. Aia no hoi a nunui, hao mai ka make. Lihaliha wale!
Ma ka hora 4 p.m. o ka Poaha nei i malamaia ai ke anaina pule kupapau maluna o kona kino wailua ma ka home o na makua ma alanui Moi, e ka Rev. H.H. Paleka. Malaila aohe lehulehu o na makamaka a me na hoa'loha o na makua, a me ka ohana no hoi o ka mea i hala, a me na haumana kula o Kapunahou, oiai, oia kekahi o na haumana o ia kula i mahalo nul ia no ka holomua ma na mea i aoia. A i ke ahiahi Poalima nei hoi i hoihoiia aku ai kona kino puanuanu maluna o ka Likelike no ka luapao o ka ohana ma Mana i ka Ua Kipuupuu o Waimea, a hookahi ka waiho pu ana me kona mau mua i hala e aku, a me na kupuna. Walohia wale!
Oia kekahi o na haumana i mahalo nui ia o na kumu o ke kula o Kapunahou, a pela pu no hoi me na makua, a ua manao hoi na makua e hoouna aku iaia no na aina e e imi hou ai i ka ike ke puka mai oia mai ke kula o Kapunahou, aka, ako e ae la hoi ka make iaia. Aloha no na makua i ka ako opiopio ia o keia keikia laua. O ka luaui ka i ukali aku i ke kino make o ke peiki, a noho iho la no ka makuahine mahope nei me kekahi kaikamahine no e waiho ma'i nei, me Eva. Luuluu wale!
ROYALIST MADELINE LAKAPU
CAMPBELL.
No kahi mau la loihi i hala ae ka hoomailo ana a ka ma'i fiva maluna o ka mea nona ka inoa maluna ae, kekahi kaikamahine a Kimo a me Misasa Kuaihelani Kamabela. Auwina la Poaono nei, he 11 minute i koe a kani ae ka hora 2, ua aili loa ae la kona aho makamae, mahope iho o ka hanu ana i na ea e keia ao no 2 makahiki me 8 malama, i kahi noho o ua makua iwaho o Waikiki. Aloha no ia pua o ke au i ikeia ai o ke aloha aina" o ka ako koke ia ana, a hoi aku la i ka poli o Kane Luuluu wale!
Ia ahiahi iho, hora 6, i hoihoiia mai ai ke kino o ka lei a kahi noho kulanakauhale o na makua ma Alanui Ema. Lehulehu na poe i hele aku e uwe, e kumakena, e u a e naauaua pu me na makua. Hora 2 o keia auwina e malamaia ai ke anaina pule maluna ona e ka Haku Bihopa o Honolulu, a hora 3, kai ka huakai hoolewa no ka ilina o Maemae. Walohia wale!
-
Na Hana a ke Kolohe.
He lili, keeo, a i ole ia, he manao kolohe no paha hoi ma ke ano puni loelea a wahapaa, no ka mea, i KA MAKAAINANA nei i puka aku ai i ka pule i hala iho la, e hoike aku aua no ko Wile Kaimana apo ana mai i ka makou inoa i hea aku no kona halekuai, ua lilo aku ka lole kapaolena i paiia ai o - KA HALE OIWI. E kau ana no i ka La Pule, a me he la i ka po ana iho i okiia ai e kekahi a lawe loa ia me ka ike hou ole ia, a i ke ao ana ae hoi o ka Poakahi, aole ia ma kahi i kauia ai. Ua kohoia mai luna aku o na kaa hali ohua nunui ke okiia ana o ke kaula a moku.
Eia nae, aole ia he mea no Wile Kaimana o kuemi hope ai, aka, ua kauoha oia e hana hou ia, a o ka mea i hana hou ia ka mea e kau kehakeha nei i keia wa, a ua kiekie iki e hoi ke kauia ana mamua o ka mua. Haohao no paha hoi ka lilo ana o ka mea mua, oiai, aohe no hoi i mamao loa ia wahi mai ka Halewai mai. Ua kauohaia, pela mai ko makou lohe, e kiai na makai i keia wa.
Ua maopopo loa i keia wa he inoa ume kela i ka lehulehu o kipa aku ilaila e ike ai i kahi oiwi o ka aina nei, a ua pono no, oiai, aole ia he mea hewa. O ka hana pono maoli no ia ia kakou, "e ike ia kakou hoakanaka, o kipa hewa auanei hoi ke aloha i ka ilio."
-
Ma ka halawai ana o ka Hui Hana Hao Honolulu i ka Poalua iho la, Feberuari 25, ua aeia ko Alekana Iana waiho ana aku i kona kulana luna nui no ia hui, a ua paniia aku o C. Hedemana, ke kokua luua nui, ma ia wahi, e hoomaka ana mai keia la aku.
MOKU PEPEHI SILA.
-
Ili ma Kekahi o na Moku Papapa a Imi ke Ola.
Mai kekahi makamaka a hoa'loha mai o makou ma Waimea, Kauai, i loaa mai ai ka lono palapala malalo iho, no ka Poaono nei ino ke kakauia ana, penei:
"Ua pae ae ma Niihau i ka Poaha iho la he elua mau waapa no kekahi moku kialua lawaia sila i ili maluna o kekahi mokupuni papapa malalo aku nei o kakou, ma ka Poaono, la 22 o Feberuari, no ke kapena a me ka malamamoku, he 12 ka nui o na poe a pau iluna o keia mau waapa. He elima la o lakou i holo mai ai me ka nele i ka ai a me ka wai ma ka moana, a ua ano nawaliwali lakou. Ua loaa aku nae hoi na kokua ana ia lakou mai ia Mr. Moore, Luna Nui o Niihau, me na mea e pono ai ke ola kino, a maluna mai o na waapa i hoihoiia mai ai no Waimea nei e kamalii o Niihau, a loaa o Keauhou ianei. He 23 ka nui o na kanaka a pau o luna o ka moku, a ma ka la i poino ai ua kau iho la na poe a pau ma na waapa eha ma ka mahelehele pono ana, elua nae i pae mai a he elua i koe. Ma ke ahiahi nei hoi i teleponaia mai ai, ua pae ae ma Mana he hookahi waapa me 5 kanaka o luna. Ua hoounaia aku o Keauhou e huli ia waapa ia ahiahi poeleele ana iho. He hookahi waapa i koe, a i kakahiaka Poaha iho la no ke kaawale ana o ka waapa i koe mai ka waapa i paepae ai ma Mana. Aohe i loheia ka inoa o ka moku, a ua piha i na ili sila a me na waiwai e ae. Ua oleloia ua ili ka moku ma kahi e nohaha koke ole ai, aole nae e hiki ke hemo."
Ma ke Keauhou mai o kakahiaka o nehinei i hoihoiia mai ai na olulo, he 23 ko lakou nui. O ka Moku Papapa i ili ai, ua kapaia o ka French Frigate Shoals.
I ka wa-i loaa ai ke kolu o ka waapa, ua hoounaia aku la o Keauhou e huli i ka eha o ka waapa a ua loaa aku no iwaena moana e kia pololei nai ana no ka Mokupuni o Kauai, ua hele no hoi a nawaliwali. O Mattie E Dyer ka inoa o ka moku o lakou i ili ai.
-
E haalele mai ana ke Kuhina Amerika Wilisi ia nei ma ka la 15 o Aperila no Wasinetona.
Wahi Hoolilo na na Hana Noeau.
Aia ma Alanui Moi nei, makai ae o Haleakala, Aigupita Pa, a mawaena o kahi noho o Kale Kulika a me ko Lui & Kuke pa kuai papa, kekahi keena o ka wehe koke ia ana iho nei no ia, he wahi hoi e kuaiia ai o na mea hana lima o na ano a pau a ko kakou poe wahine. Ua kapaia ia wahi o kahi Kukakuka Kalepa Wahine (Woman's Exchange).
Na kekahi poe wahine haole o kakou nei i hapai ae i keia hana, he mea hoi e kokua ai i na wahine nele a he mau keiki paha hoi ka lakou e malama ai. Ua noa i na wahine a pau, a penei iho ke ano nui o ka hoohana ana. O kela a me keia wahine nele maopopo loa i ike i kekahi hana lima, e laa ka ulana peahi, moena, ie papale, hana lihilihi, hoomoa palaoa a meaono, inamona, a pela aku, a nui wale loa aku paha hoi na mea e hiki ai ke hana noeau a maiau ia e na wahine, ua hiki ke laweia ae malaila e kuaiia ai, a ua kela a me keia no e kau iho i ke kumukuai kupono e manaoia ai. E like me ke kumukuai e kauia ai, pela no e hooliloia aku ai.
Mamua ae nae hoi o ka hiki ana i kela a me keia wahine ke waiho aku i ka lakou mau mea i hana ai malaila no ka hooliloia aku, e uku mua ia he uku-komo o $1.00, a ua loaa he kuleana no hookahi makahiki. A mawaho ae hoi o ia, no na waiwai e hooliloia ana, he uku kaulele hou iho o umi pakeneta, ma ke ano he uku komisina ia i hiki ai hoi ke ukuia na lilo o ka malama ana ia kahua hana. Nolaila, ano, ua loaa he wahi e hiki ai ke hooliloia na mea hana lima me ka hooluhi ole no ke kalewa hele ana. He puuhonua maopopo loa keia no na wahine Hawaii manao hana pono a pau.
-
Lehulehu na hoolaha paniku a hooko moraki o puka aku nei ma keia helu. E kilohi ae no paha hoi ka pono.
O ke sila o ke Aupuni Repubalika kekahi mea e noonoo nui ia nei e ka Ahaolelo. Iwaena o 26 poe i hoao e hana no ka uku makana o $50 ke aponoia, o ka Vigo Iakobasena ka ke komite Ahaolelo i hookohuia ai i ke kau kuikawa i makemake ai, a me he la o kana kii sila ke aponoia aku ana.