Ka Makaainana, Volume VI, Number 12, 21 September 1896 — Page 8

Page PDF (932.48 KB)

This text was transcribed by:  Linda Cavis
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU , OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 21, 1896.

 

Lilo ke Eo i ka Hai Hoku.

 

            Pihaaui o wah@ o ke kahu kipipopu i na poe mak@ik@i i @ auwina la Poaon@ ne@, no ka nana ana i ka hookoku no ka oi pookela mawaena o na hui.  Hoku me Regimana Ekahi, me he la o ka oi loa aku keia o ka piha i ikeia i nei kau, no ka mea, ua uuku loa kahi kaawale i koe o loko o ka hale nui.  O lalo iho no hoi o ka pa, piha i na lio, na kaa a me na poo kuku aku.

 

            Na ka Regimana Ekahi ke komo mua a ua loaa elua-ai-puni, a hiki i ka pau ana o na komo eono ana a na aoao a elua, ua pai-a-pai, he ekolu ai-puni pakahi i loaa.  O kela keiki hapa-Pukiki momona ka apo popo mahope no ka Regimana Ekahi, a o kela hapa-paele no hoi ka nou popo.  A i ke komo ana a ka Hoku no ka wa ehiku, ua hoololi ae ka Regimana Ekahi i ka mea nou popo, mamuli o ka eha loa o ka lima e nou ai o keia hapa paele, a na W. K. Simerson i pani ae kona wehi.  Ia hana ana, poino ia aoao, loaa he eha puni a he ehiku iho i ke komo ewalu ana me ka ole i loaa hou ia lakou.  Nolaila, ua lilo ke eo i ka hui Hoku me 14 aipuni me ke koe o ke komo hope loa ana, a he 3 wale no hoi aipuni i loaa i ka hui Regimana Ekahi.  Eia iho ka hoike ina na komo ana:

 

                                    1          2          3          4          5          6          7          8          9

Regimana Ekahi          2          0          1          0          0          0          0          0          0 --- 3

Hoku                           0          1          0          0          2          0          4          7          * --- 14

 

            Minamina no ka lilo ana o ke eo i ka hui Hoku mamuli o ka eha ana o ka lima o Keoki Wude, he eha hoi i loaa iaia ma ka hoopapa inua ana no me ia hui a eo ai, a haawi makana ia ai oia.  Ia po iho hoi, mahope iho o ka lo a ana o kela makana, ua kui oia i ke poo o kekahi Pake a eha ke opuupuu o kona lima, paa i ka hopuia a hoopaiia mahope mai.  He mea maopopo loa ina aole oia i eha, ina no ua haele-haele no na ai.

 

            I ke komo elima ana o ka hui Hoku, ia.  Kirisi Wilisi e holo ana mai ka pahu elua no ka pahu ekolu, a no ke ano haahaa loa o kana holo ana, ua hookui oia me ke keiki inawaena o ia mau pahu, loaa pono o hope o kona kumu pepeiao akau i ke kuli a waihe ana oia i lalo, me he la no elima paha minute.  E ole e pi wai ia oia, pohala koke ai.  Ua hoomau aku no oia i ka paani a@a ma ia hope iho.  Ma ko ka Hoku aoao, o Laionela Ahiakalani Haka ka mea nou popo, a o Hale Waila ka mea apo mahope.  Nui ka uwwauwa a me ka hanakuli mahope iho o ke @o ana, a ua lawe hele haa heo ia ae ko lakou hae.  Oi loa aku ka hoi i ka po ana iho, nui loa ka lealea.

 

            Ua maopopo loa i nei wa na ka hui Hoku ka ai oi kelakeia o keia kau.  Hookahi no paani ana i koe a pau ae nei kau, mawaena o na hui Honolulu me Kamehameha i nei auwina la Poaone iho.

 

            Iloka o Novemaba ae ka Rev. V. H. Kitieata, kahunapule o ka Bihopa o Honolulu, e huli hoi mai ai mai kona hoomaha ana i Eueluni.

 

            Ua ku mai ka Mariposa @ hora 7 o ke ahiahi Poakolu nei mai na Panalaa@ Hema @ ua hala loa aku no Kapa@kik@ ke awakena Poaha ae.

 

Nalo ia Pouliana o ka Home.

 

            E like no me ka makou i hoike aku ai ma ka Heiu 10 nei no ka hoolewaia aku o ke kino wai lua o Misasa Mele Kuamoo Kanahu ia ia auwina la iho ona i make ai, pela no i hookoia ai.  Ua lawolaweia ke auaina hai pule hoolewa ma ka luakini o Kaumakapili e ka Rev. J. Waiau@, a mai laila aku i maneleia ai@a nalo mauka o Maemae, @ua ka pa ilina ma ka huli ma Ewa, malalo o na hooponopono hoelewa ana a E. A. Wiliama.  He kaoo nui ka i ukali aku i kana huakai hope loa.  Lihaliha wale !

 

            Mamuli o kona hala aua i ka make, ua mehameha ka hale o ke aloha, oiai, ua hala aku la he wahine ana i elelo ai he wahine maikai, he makuahine nona, he hookuonoono a he malama pono i ka oluolu a me ka maikai o ka noho ana.  A pela io no paha hoi, ua nalo oia a ua nalo pu aku la he momi makamae mai ka poli aku o ke kane, Misita W. H. Chung Hoon, he oiwi no ka aina nei a he hoa’loha no hoi no makou.  Minamina wale !

 

            Ua hanauia oia ma Keawanui, Molokai, i Augate 11, 1860, a ma Ohia i hanaiia ai.  Hookahi n@ ana keiki, he keikikane o 14 makahiki, i waiho iho mahope nei e u pu aku ai nona me ka makuakane a me Kuamoo, kona makuakane kahu hanai aoo ana i malama pono ai, a me na kini lehulehu.  I keia wa hoi, aia ke keiki i ke kula noho paa o Punahou.  Ma o kona hala ana aku la, ua hooneleia ka luakini o Kaumakapili me kekahi hoahana a kokua ikaika.  Luuluu wale !  A hoomaha aku la oia iloko o ka maluhia, a me he mea la na ka la mahope aku nei e hoike mai i ka hua o kana mau hooikaika ana.  E hauoli nae hoi kakou ua nae hoi kakou ua hala aku oia, aele hoi e paiuma me ka luuluu, a ua loaa he maha i kona kine ma keia ao no ka olioli oi aku paha hoi o ka uhane ma kela ao, o ka manaolana ia, e like me ka makemake o kona Akua, a me ko kakou Haku.

 

            Ua paniia ka halekuai o E. O. Holo & Keiki i ka auwina la o ka hoolewa no ka manewanewa i na nona, ka wahine hoi a kekahi o na limahana eleu a makau kau oia halekuai.

 

Mau Olelo Hoalohaloha na ke Kula Sabati o Kaumakapili Nona.

 

            Ia WILLAM CHUNG HOON, i hooneleia i ka hoapili he wahine, ke keiki i hooneleia i ka mama ole a me ka makuakane i hoone eia i ke keiki ole, waiohia wale: --

 

            NO KA MEA, ma ka wanaao Poakahi, Sepatemaba 7, 1896, ae eluolu i ke Akua Mana Loa ka lawe ana aku i ke ola makamae o Mrs. Mary Chung Hoon mai keia ao ehaeha aku a i kela ao maha mau loa maluna; a mai ke Kula Sabati o Kaumakapili nei a i ke Kula Sabati Nui maluna ma Kanaaua nani e hoo maluia ana e ke Kahukula Satati Nui, ka Haku o na Haku, ke Aii o na Alii.

 

            O Mrs. Mary Chung Hoon i hai@ aku he wainue i aloha nui ia.  @i hoopihaia kona puuwai me ka ol@lu@ he makuahine no ke Kula Sabati, a he alakai no na wahine no ke ola nau loa; nolail@, E HOOHOLOIA e makou o na h@ma@a o ke Kula Sabati o Kaumakapili ma o ko makou komite la, ke komo pu aku nei makou e uwe pu a e kanikau pu me oukou no ka hala ana aku o Mrs Mary Chung Hoon iloko o ka @awina a me ke alona @ou@.

 

HOOHOLOIA, O ka haawina kaumaha i kau iho maluna o oukou, ua kau pu iho ia maluna o kakou a ua hoouele pu ia mai kakou i ka ike ana iaia a me ka lohe ana i kona leo, a me ka manaolana hauoli, ua loaa iaia ka hopena maikai mau loa ma o.

 

HOOHOLOIA, ke uwalo haahaa aku nei ka makou leo pule imua o ka Makua Nui Lokomaikai, e hoomama mai i ko oukou mau luuluu, na ehaeha a me na kaumaha, a ke pule pu nei no hoi makou e haawi mai ka Haku ia oukou in a manao lana maikai.

 

            “Aole oia i nalowale, aka, ua hala e mamua i ka home kuoneono ma o me ka hauoli;” e nolaila,

 

E HOOHOLIA, e hoopaaia keia mau olelo hoalohaloha ma ka buke moolelo o keia Kula Sabati, a e hoounaia kekahi kope i ke kana a me kekahi mau nupepa olelo Hawaii.

 

            O makou iho no o na haumana o ke Kula Sabati o Kaumakapili ma o ko makou komite la hoi:

            W. H. KAILIMAI,

            S. H. KAUILAOKALANI,

            W. K. NAHALAU,

            CHAS. MAHOE,

            MRS ANNIE ONI,

            MRS. NAAI KAAUA

            MRS POIPE WAIAMAU,

            MRS EMMA DILLINGHAM,

            MRS. N. KELIIPIO,

            MRS. KAMAKANI,

            MRS RACHEL KAUILAOKALANI.

Kula Sabati o Kaumakapili, Sepatemaba 14, 1896

 

            O ka la hoano keia o Sana Mataio, ka Aposetole, Euanelia a Maturo, a e hoomanaoia ana ma na luakini o Sana Anaru a me Marie ikamalu me na anaina haipule kupon@.

 

            Mamuli o ko A. St C. Piianaia hookohuia ana i kumu no ke Kula Anpuni o Pahoehoe, Kona Hema, Hawaii, ua nele ke anaina pule Hawaii o ka luakini o Sana Anaru me ka mea nana e lawe lawe.  Ua paniia nae hoi kona wahi e S. Meheula.

 

            He ulia ka i loaa i kekahi mea e hana nei ma ka hale kainana o ka Hui Mokumahu Waila makai o Ainahou, uoua ka inoa o James Harvey, i ka Poaha, la 11 nei.  Oiai oia e hana ana ma ka mikini kahi papa, ua loaa mai la he opuupuu lala iioko o ka papa i ke kahi, a mamuli o ia ua pau aku he eha m@uamana i ka moku a lele loa.  Nui ka eha, aka, ua loaa koke no i ka lapaauia a ua ana ol@iu mai.

 

            Augate 3 i ku aku ai ka moku mahu Miike Maru, ka mua loaa o ka hui mokumahu.  Iapana i holo no Seatele, Wasinetaua, mai Iokohama ma Honolulu aku nei.  He 20,000 poe i iho ae i ka uwapo e ike ai iaia i ka hookomo aku.  Ia ahiahi iho ua haawi ahaaiaa ae ke Kanikela Kepani.  Hiwahiwa ao ka hoi ka hookipaia ana aku.  I keia la e ku mai ai koua ukali, ka lamagusi Maru, a i ka la apopo e holo loa ai no kela awa hookahi ma Keomolewa.

 

KELA A ME KEIA.

 

            He 3¼ keneta o ke kopaa a he 3½ ka laiki, o ia mai nei ka hoike hope ioa mai waho mai.

 

            Lele paikau mau mai no na luina o ka mokukaua Adamu iuka nie.  Pela no i kakahiaka Poalua iho la.

 

            O ka Poaha iho la ka La Kalehala o na Iudaio.  Ua paniia na halekuai o na poe o ia lahui ma ia la a pau ka hookeai ana.

 

            Ua hookahakaha paikau ae he elima waapa a me ka waapamahu o ka Adamu i kakahiaka Poalima nei iloko o ke awa nei.

 

            Hora 10:30 a. m. o ka Poalua iho la i ku mai ai ka mokumahu Miowera mai ka Akau, a holo ioa no ia ahiahi iho no ka Hema.

 

            E noho ana ke kau o ka Aha Hookolokolo Kiekie i nei la no ka hoolohe ana in a hihia hoohalahala, he umikumamalima ka nui.

 

            Ua hala aku ka Bihopa o Honolulu ma ke Kinau no kana huakai kaahele mau i na kihapai ekelesia ma Hawaii.  O ka Peresidena a me ka ilamuku kona mau hoa hele kalaiaine.

 

            I keia po La Pule ae, la 27, e hooko ai ka lahui a puni ka Paeaina i ka helukanaka o nei makahiki, e like me ka makemake o ke Aupuni.  E hoomanao i ka la, o poino auanei.

 

            Ma ke Kinau, o ka Ilamuku kekahi i ukali aku i ka Peresidena, a no Maui ae n@ nae kana huakai.  Ua loheia mai i holo aku nei ka e hana i kekahi mau hoololiloli e pili ana kana oihana.

 

            Ua kai aku ke Komopani C malalo o Kapena Camara, o ia ka pualikoa Pukiki, uo lalo o Waianae i ka auwina la Poaono nei, a i ke ahiahi o nehihei i hoohiki hou mai ai no Honolulu nei.

 

            Ua lawe aku nei ka Mariposa no Kapalakiko mai Auseteralia loa mai no he $1,500,000 paha o ka “mole mai o ua hewa a pau.”  Auhea ka hoi ka ke Au Hou i mauliawa ae la ma o Pi Ki Ke oni la ?

 

            Ma ka home Makuahine Kapiolani i kakahiaka Poakahi, la 14 nei, i hanau mai ai na ka wahine a Joseph Morse, he keikikane.  O ka eha ia o ka laua mau keiki, a ma ia Home wale no a pau kahi o lakou i hauauia ai.

 

            No ka loaa ole o na hope o Waka & Sinikalea, na mea koho haahaa loa no ke kukulu ana i ko W. G. Iwini hale uinihepa hou ma Aienui aeuei, ua haawiia ka hana ia J. Oudeska, ka mea koho oi iki ae i ka na mea mua maluna ae.

 

            Hora 9 o ka po Poakahi i hala i hoea mai ai ka mokuahi Dorica iwaho o ka uuku o Mamala a hora 6 o kakahiaka ae i hookomo loa mai ai, iloko o 10 la holo mai lokohama me 218 eemoku Pake me o Kepani.  Ua hooleleia na eemoku paahaua no na mahiko a Kahakaaulaua e hoomalu ai.  Mahope iho o ka hora 3 o ka auwina ia Poalua i holo loa aku ai no Kapalakiko.  Ua hoea mai oia mamua ae o kona manawa e ku mai ai.  He 370 tona ukaua ana i lawe w@i ai u@ keia awa, ka huna we 70 tona no ke Galika mai.