Ka Makaainana, Volume VI, Number 20, 16 November 1896 — Page 6

Page PDF (869.87 KB)

This text was transcribed by:  Kate Motoyama
This work is dedicated to:  in memory of my dearest friend bo yoshimura

Ka Makaainana.

6          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 16, 1896.

 

IOSEPINE

-KA-

EMEPERESE PUU OLU

O FARANI.

MOKUNA VI.

IOSEPINE MA ITALIA.

[Mai ka Helu 19.]

 

            Ua hio ia i mea hauoli loa ia Iosepine, a ua lilo kela lokowai i wahi puuahele loa iaia, e holoholo ai maluna o ka waapa i kapiliia me he manu neue la me ka a-i loihi, a he kilakila maoli no hoi ke nana aku.  He poe wae wale no he umikumamalua, i ao maoli ia no ia hana, na poe na lakou e hoehoe.  Ua kukuluia o luna me ka anini i uhiia me ke silika maemae i hana maiau ia e kona mau haiawahine, me na hae lipine e kowelo ana maluna, a iloko o laila o Iosepine me kona mau hoa e naue ai, e hanai ana i ko lakou mau onohi ike me ka nani o na kuahiwi e hii ana i ka Lokowai Komo me kona mau kapa i po i ka nahele, a e hoohialaai ana hoi ko lakou mau pepeiao i na leo himeni a me ke kani o na pila a ke Glee Club.

            O kahi mokupuni o Isola Bela (Mokupuni Nani) nona na malapua, me he mea la, e lana mai ana iluna o ka wai, e hoopuni ana i ke kakela o na moeka, o ia kahi punahele loa ia Napoliona a malaila mau lakou e pae ai.

            Malaila lakou e hooluana mau ai a me ka hooluolu ana ia lakou iho me na mea-ai mama.  Ma kekahi o keia mau hooluana ana, oiai o Iosepine me kekahi o keia mau hooluana ana, oiai o Iosepine me kekahi o kona mau haiawahine e ku ana malalo o kekahi kumulaau alani i hele a luluu i na hua pala, e nanea ana i ka nana i ka maikai o ka aina e hoopuniia ana e na kuahiwi, ua nihi malie ae la o Napoliona mahope o lakou me ko lakou ike ole a pii ae la iluna o ke kumu alani; hoolulu ino ae la i na lala e kau pono ana maluna o Iosepine ma, a helelei iho la na hua maluna o lakou me he ua la.  Ua puiwa ko Iosepine mau hoa a holo aku la laua me ua leo uwa o ka hikilele.  No Iosepine nae, ua maa oia ia mau ano paani, a no kona noonoo koke ana ae no hoi i ka mea nana ia hana, aole oia i puiwa a holo aku me kona mau hoa, aka, ku maile iho la no ia.  "E Iosepine," wahi a Napoliona, "he k@ nei oe iwaena o na poka e like me kekahi o ko'u poe aliikoa!"

            "A no keaha no la hoi auanei au e ku ole ai pela?" ahi a Iosepine.  "Aole anei hoi owau ka wahine a ko lakou alihikaua?"

            Iloko o keia mau holoholo lealea ana a pau, aole wa i nalowale aku ai o kona manao kuko o ke ake hanohano.  E ala mau ana kona noonoo, e hoolala mau ana i kana mau papa hana no ka loaa ana o ka mea a kona puuwai e lia mau ai.  Oiai o Iosepine iloko o kona ohohiaia e ka lahui, he hookahi mea nana i hookaumaha i kona noonoo, e oia hoi ka lanakoi palena ole o kana kane, a ma ona 'la nae i pili mai ai na kanaka nana i hookiekie ae a i hooko hoi i kona iini.

            He mea kanalua ole nae, iloko o na lanakila ana o Napoliona iloko o na la pokole on a ma Italia, he mea i ike mua ole ia, a aole no hoi he mea i like me ia mahope mai.

            Oiai, ua oi pakela loa ae ka ikaika o na koa Auseturia mamua o kona mau puali; aka, mamuli o kana mau hoonohonoho ana i kona mau koa, ua loaa iaia ke kulana e hiki ai iaia ke paio aku me ka heluna i papalua i ko kona enemi.  Ua okiia e ia eha puali AUseturia i hoounaia mai e kue iaia, a hawe pio ia e ia he 115,000 poe pio, 170 have, 1,140 pu-kuniahi, a kipaku aku la i na puali Auseturia mai na palena aku o Farani a komo iloko o na pa o Viena.  I kona hoi ana mai ua haawi aku na makaainana i na mahalo palena ole iaia, ka mea nana i hoopakele ae ia Italia mai na hookaumaha ana a ko Auseturia, e papahiia ana hoi me ua hoohanohano ana i maa mau ole i na moi.

            Mamuli o keia ohohia nui ia o keia alihikaua opio, ua lilo ia i mea na ka ahahui o Parisa e weliweli ai.  Nolaila, ua hoopuni ae la lakou iaia me na kiu e hoolohelohe i kana mau olelo, e hakilo i kana mau hana, a in a he mea hiki, i kana mau papa hana i hoolala ai.  Aka, ua hoopahu'aia lakou a pau loa; aole oia i hoike aku ma kona mau nanaina he mea huna kekahi ana; aole loa no hoi oia i hoike aku ia Iosepine i ka mea a kona noonoo i hoolala ai.

                        Aole i pau.

--

            Ua nema ae na lehelehe o ke kahi mau kamahele mai na aina e mai ma kakahiaka Poaha, Okatoba 26, e pili ana i ke kohu ole o ka pa hao e hoopuni nei i ka hale o ka Mana Hooko o ka Repubalika.  Aohe ka he hie o ka hale @i ano kohu kakela no ka pa kupapau. ) ka pa pohaku no ka ke kohu e like no me ka pa mua i luia ai e Kakina.  Ua ike mua no na kanaka i ke kohu ole o keia pa hao hakahaka ano ole.  O ka weliweli hoi i ka Wilikoki ma hana o kela wanaao anoano o Iulai 30, 1889, i muhee ai o hololua.

 

NA HOOKO MOEUHANE.

--

No ka Nane a ke Kanaka Loihi

Eiwa Kapuai.

            He moeuhano no Iulai, 1895, i weheweheia ma KA MAKAAINANA o ka la 30 o Sepatemaba o ia makahiki no.  Penei ka nane:

 

            Nane 1--He lani iluna, he kahua ilalo.

            Haina--Kalanikahua.  He kahua ia no na alii, he kahua maikai.  Eia ka puana a ka moe; ua pono oe o kaua, ua loaa kou aina, aole au ui ana'e, ua lako oe a ua kuonoono, he lani iluna a he honua ilalo.  He nane keia e kahoahoa e mai ana eia mai ka aina o na 'lii ua poao, a e kanaenae mai ana i ka lahui e leha aku na maka i ka lokomaikai o na Lani, ke kahua mau loa o ka uhane.

            Eia ka hooko ana:  I ka malama iho la o Okatoba, ua huikalaia ke Alii ka Moiwahine e ka Mana Hooko o ke Aupuni Repubalika me ke koi ole ia aku, a ua hoihoiia aku kona mau pono kivila a pau, (a ua hiki no ke manaoia aku o ke Aupuni a me ka nohoalii pu kekahi ma keia huikala ana, a me he la, ua ae paha ke Alii i keia, aole paha )  O keia ka hoike a ka nane, he "Lani iluna, he kahua ilalo," a i puanaia ma ka haina, Kalanikahua."  He nane hoihoi aupuni keia.    Aka, heaha la ko ke Alii hewa a hiki ai ke huikalaia?  Pahaohao no!

            Nane 2--Ke hoi ae la, ke pua aku la, he awa ka i'a, ke au ae la

            Haina--Hoikaopuaiawalau, aia i Maui.  He nane hoike keia i ka hoi ana ae o ke ao opua (Lani alii) i ke kulana mua, alaila, manao ae ke ola o ka aina-kaha, he ua hooulu aina ke hoea mai ana e ola ai ka mahiai.

            "Pua ka wiliwili, nanahu ka mano," "pua ke kanaka maikai, nanahu ke kanawai."

            Eia ka hooko ana:  Ua kakoo aku keia nane i kekahi hapa o ka nane mua, mai ka noho pio ana o ka Moiwahine malalo o na kauoha hoomalu a ke Aupuni, a hiki iho la i ka wa i hoihoiia ai kona mau pono kivila iaia me kona kulana mua o ka lanakila, he "hoi ana ae ia o ke ao opua i ke kulana mua," aole no ka e kala kahiko!

            "Pua ka wiliwili, nanahu ka mano."  Ua hookoia keia ma ka loaa ana o ka lehulehu i ka ma'i kolera.  O ka "pua wiliwili," o na kanaka @ o ka @e nahu, o ka ma'i kolera ia.

            "Pua ke kanaka maikai, nanahu ke kanawai."  O ka Pua o kanaka maikai, o na poe ia i onaia e ka ma'i kolera; o ka nanahu ana o ke kanawai, o ka lima ia o ke Aupuni ma o ka hoomalu ana a ka Papa Ola, a me ka ohi hapuku ana.  Nolaila, ua nanahuia ka lahui e ka mano kolera a me ke kanawai, a ua halahoi ia, koe paha na hoohuoi o kekahi mau ano.

            O ke nahu a ka mano niuhi, koe me kana mau hana, me he la, eia oia i ka nuku o Mamala, i ka puka-ulua, o ke apu mai koe i kela a me keia mea e loaa ana.  Na ka nane 7 e hai mai i na hana a ka mano niuhi.

            Nane 3--He i'a ka'u he ulua, aia la i ka puka.

            Haina--Kapukaulua, aia i Maui.  He kahua kaua na Kamehameha, kahi i hookaheia ai ke koko i na iho laumeki me Oulu, ke koa maa-ala o Kahekili.  He heana no na kino make e waiho mai la i nei wa.

            He nane keia no ka eha o ka ili i ka ihe, he eha, he walania, in a iho ua kokoke i ka puka o ka hale ke kaalo iho la, ke maalo ae la, ke kiei mai la, ke hoaiki mai la in a aku.  Aia i Kapuka-a-Ki, ua uluia ae la ilaila, he heana make.

            Ua hookoia keia.  O ka ulua, o ia no ka ma'i kolera nana i ulupa i kekahi hapa o ka lahui, ua eha ke kino, ua lapuu na ami, welenia na manao o ka ohana i na hana pupuahulu a ka Papa Ola, a ua kanuia na kino make ma Kapukaki.

            Mamuli no o keia i'a he ulua e kaalo ana i ka puka, ua hoonoho mai la ke Aupuni he poe kiai ma na ipuka o kela hale keia hale, a o ia no na ulua i ka puka, e kiei ana, e hoaiki ana, e maalo mau ana mawaho o ka hale i ka po a me ke ao, no ka nana ana i na poe a pau i hoomaluia no ke kolera.

            A mamuli hoi o ka haina pili i ke kahua kaua, ua oili ae na koa a ku kiai ae la ma na kahawai no ka nana aua i na poe e hele ana e lawia a auau paha ma ia mau wahi.  A ua ku ae he pualikoa no ke kiai ana i na poe a pau o Kapuukolo, no k anana ana i na poe mahuka no ke kolera.

                        Aole i pau.

--

S. K. PUA,

He Agena no na Waiwai Paa

He Mea huli i na Kuleana Aina i mea e maopopo ai;

He Mea Ohi i na Aie i hiki ole ke Ohiia e na Poe no lakou na Aie, a

He Mea Hana i na Ano Palapala P Kanwai a pau.

KEENA HANA:--Ma ke keena o R. W. Wilikoki, Alanui Konia.     aug.31--1mk.

--

OLELO HOOLAHA.

I KA MEA E PILI ANA :--

            Ke hoolahaia aku nei ma keia ua haawi a hooilo aku ka Hui Kaawai Kina, Helu 5, i pau, i kona mau wawai a me na loaa a pau  i ka Ahahui Pake Lokahi ma ke ano kahu no ka pono a me ka pomaikai o ka Halemai Pake e kukuluia aku ana ma Honolulu nei.  Ua aelikeia nae hoi e loaa mau no ka pono i na lala o ka Hui Kaawai Helu 5 i oleloia e lapaauia i na wa a pau a lakou e makemake ai i na lawelawe lapaau ana maloko o ia Halemai me ka uku ole.

            HUI KAAWAI KINA HELU 5,

            AHAHUI PAKE LOKAHI

Hana a ma Honolulu, Okatoba 27, 1896.

nov 2--4mnw.