Ka Makaainana, Volume VI, Number 21, 23 November 1896 — Page 4
4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 23, 1896.
KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
F.J. TESTA (Hoke),
Ona Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi Noho, ma Honolulu.
KEENA. Helu 327, Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Alanui Konia.
-
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00
UKU O NA LUNA NUPEPA.
5 Inoa - - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - .25
Aia a elima inoa a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.
-
POAKAHI, NOVEMABA 23, 1896.
-
POAONO iho ko Hawaii nei La Kuokoa, a e hewa ole no kakou ke hoomanao ae. Oiai, o ka la koho alakai hou ia no ka Ahahui Aloha Aina, a e akoakoa pu mai ana no hoi paha na elele o ia ahahui a me ko ka Ahahui Kalaiaina Hawaii, he mea pono loa na ia mau ahahui e lawelawe na hana no ka hoomanao kupono ana i ka la. O ka makou nae hoi, e lawelaweia na hana me ka malie a me ke akahele, a aole loa hoi malalo o na hoohauwawa a hoohaunaele wale.
-
OIAI, ke aneane aku nei kakou i ka hopena o nei makahiki, he mea pono no hoi ia makou ke hoaiai aku no nei makahiki ae o KA MAKAAINANA nei, no ka hoomauia aku no hoi o ka rula i kauia ai, oia hoi, e hoolele mua ia mai no ko kapuahi. Aia ma ia ko makou makemake nui loa, no ka mea, he hana nui no hoi keia e auamo hookahi ia nei. O kekahi no hoi, ua makemake makou i ke kauoha pololei ia mai ia makou me ka ukali pu mai o ke dala me na kauoha. He apiki a he lalau makehewa loa ka waiho a mahope.
-
AOHE wa e ae i kupono no ko ke Aupuni hoike ae i ka makemake io e hoomaikai aku i ke Akua i ka Poaha iho, mamuli o ka "olelo kuahana" a ka Peresidena, e likeia me ia i nei wa ano, oiai, ua oluolu oia e hoike ae "mamuli o ka nele ana i na poino a me na ma'i ahulau, ka nele ana i ha haunaele kuloko a me na hoopilikia kuwaho mai iloko o ka makahiki i hala, na loaa mai la i ka aina he wa pono loa no ka hooulu ana ae i na keehina hana e kaulona aku ana no ka hooholomuaia ana aku o na pomaikai o ka lehulehu." Ina pela io ka iini, e huikala koe koena ole ae ka pono i na poe pio kalaiaina a pau loa e hele nei me ke kau no a ke alina, a e kono aku hoi i ka hoi mai i ka aina nei o na poe i kipakuia. O ka hoomaikai oi aku ia a ke Akua e oluolu ai mamua ae o ka hoopalaimaka wale iho no.
HOOMANO NO UA PAAKIKI.
-
Ua ike iho no makou i ko Ke Aloha Aina hoomau mai i ka paakiki ma ke ao lalau ana aole ka he pono iki e nonoi ka lahui i keia Aupuni e koho balota no ke kulana hooponopono a ka hapanui e makemake ai. Wahi a ko ka makamaka manao paakiki, e noi wale no kakou aohe e aeia mai. Ka i no hoi o ka makou ia e makemake nei i ko kakou noi aku, i loaa maopopo mai ai hoi paha ia hoole ana, aole o ko kakou olelo koho wale iho no. Aia a loaa mai ia hoole mai ko keia Aupuni aoao mai me ka maopopo loa, ma ka eleele o ka inika a maluna o ke aiai o ke kalana, alaila hoi paha, loaa ia kakou a i ka lahui he kahua maopopo e nai aku ai i ka pono, ole nae ma ka ikaika o na mea paahana kaua, aka, iloko wale no o ka mea malie ka maluhia. Ke ole keia hooleo loaa maopopo mai, ua makehewa ia kakou ke owaka ae na waha no ka loaa ole mai o ko kakou pono me ko kakou ike ole ia mai, a e noho mumule loa aku hoi ko kakou pono me ka eueu ole ae.
He kumuhana keia na makou e olelo ae ai aole loa kakou e heneheneia mai ana, aka, he mea ia no kakou e ikeia mai ai aole loa i pio iki ka manao makee lahui a aloha aina oiaio iloko o ko kakou mau umauma; aole hoi e lakou nei ma ae, no ka mea, ua maopopo no ke ka lahui kulana kupaa, aka, e hai aku a e ko waho, kahi a kekahi poe lehulehu loa o kakou e haliu aku nei i na manaolana ana. O ke kumuhana keia a makou e aa nei e ku a e hiolo, oiai, ua ike a ua hoomaopopo makou aia he puuhonua no kakou a pau ilaila, a he ole loa hoi ka mea e loaa mai ana i ka hoomano o ua paakiki ma ke ao lalau ana, o ke kapa hewa ana ae nae hoi - he "ao pololei." Kupaianaha no neia ao pololei a makou hoi i hiki ole ai ke ike iho he pololei io.
Mai ka mua a ka hopena o ka makou pane, ua hoao ae ka makamaka e alo ma na ano a pau, a ua hiki ole hoi ke panai mai i na paio kupono ana no ka makou i panai aku ai; aka, hala ae la paha hoi kahi ahua, hilikau aku ana he puu a he ahua okoa. No ka makou hoi i ao ai e pili ana i ke kanawai hapala, na ao makou ma ka aoao e hookoia ke kauawai, oiai, ua ike a ua hoomaopopo iho makou he mea makehewa ka peku aku i kekahi paia pohaku paa me ka nele a me ka nawaliwali. Pela pu no hoi me ka makamaka malalo o kona makua i hala. Aole loa hoi o na paio makapeni ana a ka makamaka ka mea i pio a hiolo ai o kela kanawai, aka, no ka nui kue maoli ia no, mai ka lahui aku a mai na haole, a oi loa aku paha hoi e ko waho. Ua manaoio makou ina aole na haole i ulupuni e kue, a o ka lahui wale no ka i kue, aole loa i a kanawai e pau iki ana, ina eia no ke paa nei. Aole paha hoi i maopopo i ka makamaka o makou ka i uiia mai no ka hoohoa aku imua o ka Aha Hookolokolo no ka manao ua kanawai la malalo o ke kumukanawai o ke Aupuni oehaa e ku nei, eia nae, o ka wa keia e lohe ai a hoomaopopo iho. Ma ia hana i uiia mai ai, ua aa a ua makaukau loa makou e hoohoa aku imua. A no ka maopopo hoi ia makou kahua e loaa mai ana ma neia kumuhana, e like me na hoakaka mamua ae a ma na helu mua i hala, i ao ai makou i ko ka lahui laulima like mai ma neia hana nui a koikoi a makou e hooikaika nei e hapaiia. Ina ua lalau makou ma ke koi ana e noi kakou i keia Aupuni, heaha la hoi ko ka makamaka ao ole aku i ka lahui mai no a hookaa i na auhau? O ia ukn ana o ka lahui i na auhau he ike maopopo ana ia i ke Aupuni e ku nei, eia nae, aole loa he ike ana me ka manao maikai a ku kaokoa loa. Aia no me kakou ko kakou manao, aole loa ia he mea hiki ke lilo aku, ina no e hoohiki ana a ma na ano ike e ae no paha a kakou e hooko nei malalo o na kanawai i kauia mai e ka hapauuku.
-
E KILO ME KA MAKAALA.
-
Ma ka helu i hala, he mau olelo ao ka makou i panai aku ai imua o na Ahahui Aloha Aina a me Kalaiaina; a oiai hoi, ua kokoke loa mai i na la o na elele o ia mai ahahui kalaiaina e akoa koa ai, e hewa ole no paha hoi ia makou ke panai aku i ua ao hou ana. E haalele loa i na manao paee, aka, e hoolilo i na hana a pau i mea lokahi like ia. A maluna hoi o na mea a pau, - e kilo aku me ka makaala loa!
O ke kumu o keia uwalo, eia lakou nei ma ae ke hoeheu hou nei i ke aia hou ae o ka Ahahui Hoohuiaina i make a i polopolona, mamuli paha hoi o ko Makinile kohoia ana mai nei i Peresidena no Amerika Huipuiia no keia kau ae mahope aku o Peresidena Kalivilana, ke hiki aku i Maraki 4, 1897. Ua hilinai lakou nei ma ae ma o ko Makinile kohoia ana mai la, a makou hoi e koho ae nei he hilinai palaualelo loa ia me ko ka lahui ae ole aku, a i ole ia, lawe lima nui maoli aku paha ia Hawaii nei. A o kekahi no hoi, ua hoomaopopo lakou nei ma ae eia no i o kakou nei e hana a e hooikaika nui ai, i pono a i ko ai paha hoi ko lakou manao hehena.
No neia hoomaopopo hoi o makou ke kumu o keia uwalo aku - e kilo me ka makaala! E hoomau aku i ke kupaa ana iloko o ka lokahi, a ma na ano a pau, e hana a e laulima like iloko o ka lokahi o ka manao. He leo keia imua o na ahahui kalaiaina oiwi a elua o kakou a imua lilo loa aku no hoi o ka lahui. Aia no a mau ko kakou lokahi, mau ko kakou ikaika, me ko kakou ike iho no nae hoi i ko kakou nawaliwali ma kekahi mau ano hana e ae; a aole no hoi oia, aka, aia no iloko o ko kakou kulana nawaliwali kekahi ikaika o kakou kahi i waiho lolii ai. Nolaila, e kinai loa iho no i na manao kuekue o na ano a pau, a e hooi mau ae no hoi ka pono loa i ka lokahi a me ka iliwai like o ka manao a kohu "wai ua lana malie."
-
"HAEHAE KA MANU!"
-
E like no ka hoi me ko Keoni Poka hoea ana mai io kakou nei me ka ike mua ole ia no nei kana huakai, pela no ka hoi oia i huli hoi aku nei me ka haawi ole iho i ke aloha ia hope nei. He keu no hoi a ka makona.
-
O ka hua nae paha hoi keia o ka hoka ana iho nei o kana huakai noi hooloihi pono kaokoa uweaolelo moana no ka pomaikai o Polena a no kona iho no hoi kahi ma ke ano loio. Pela io no ka hoi paha.
-
Poakahi i hala i hoouna palapala aku ai ke Kuhina o ko na Aina E no ka manawa ia Loio Poka, e hoole aku ana oia ma ko ke Aupuni aoao i kela mea ana i kii mai nei no Polena. Ua loaa keia olelo hooholo mahope iho nei o ka haha ana ae a kue loa ai na poe kalepa alakai o kakou nei, e like me na hoakaka ma ka helu i hala.
-
Ma ko Polena aoao paha hoi, ua hilinai oia e loaa wale aku ana no iaia i nei wa ma ke noi wale ana mai no, e like la paha hoi me ka loaa wale ana iaia mamua mai ke kau Ahaolelo kuikawa. Aohe no he wini aku a koe mai. O ko nei aku kana i makemake ai, aole nae ana wahi mea haawi mai.
-
Ke waiho nei ma ko ua o Polena inoa he $20,000 ma na bona Aupuni iloko o ka Waihona, a ke ulu nei ka ukupanee, eia nae, ua hiki ole ia mau dala ke lawe wale ia ae no o ke Aupuni. He mau dala ia ana i waiho ai mahope iho o ka loaa wale ana aku o ka pono uweaolelo kaokoa ana