Ka Makaainana, Volume VI, Number 25, 21 December 1896 — Page 4
4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 21, 1896.
KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
F.J. TESTA (Hoke),
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
KEENA: Helu 327. Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Alanui Konia.
-
UKU O KA NUPEPA.
No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00
POAKAHI, DEKEMABA 21, 1896.
-
E LIKE no ka hoi me ko kakou hoohikileleia i ko ke Aliiaimoku holo ana aku nei, pela no ka hoi o Kapalakiko i kona hoea ana aku nei ilaila. Aia no oia me ke ola kino maikai.
-
MAKEHEWA loa na kauoha nupepa no nei makahiki hou ae ke ole e ukali pu ia mai me kahi mea e mau ai o ka hanu ana ma nei ola ana. He mea hooluhi wale no ia, no ka mea, aohe e hoomaopopoia aku ana ke ole me kela wahi mea iki.
-
OIAI, ua hooholo iho nei ka Aha Elele o ka Ahahui Aloha Aina o ka Paeaina nei o ka nupepa Ke Aloha Aina ka wahaolelo o ia ahahui, eia nae hoi, ua lilo i KA MAKAAINANA nei ke eo o ka hoopuka pau pono loa ana aku i ka moolelo o na hana o ia Aha Elele. "I ke alo iho la no ka ulu a o ka hala no ka hoi ia."
-
HOIKE KA HILINAIIA.
-
O ke komo mai o na kauoha nupepa no keia makahiki hou ae, he mau kahoaka ia no ka hilinaiia o KA MAKAAINANA nei, a ua hooi loa ia mai hoi ia hiohiona o ka hilinaiia me ka ukali pu mai o ke dala me ka hapanui loa o na kauoha. A o kekahi no hoi a makou e hoike aku, e kala kahiko no kahi poe lehulehu i uku mua mai ai no keia makahiki hou ae, a no ia poe makou e haawi aku nei i na mahalo ana. Eia nae, mai manaoia mai ilaila no kakou pau, aka, o ka hooholomua a hoi loa aku hoi ka pono i nei makahiki ae, i ko ole ai hoi na manao ake kinai a kekahi poe i nei wahaolelo kuokoa o ka aina a me ka lahui.
A o kekahi hoi o na hoike maopopo loa no keia hilinaiia, o ia na hoolaha lehulehu e hoopuka mau ia aku nei. Ua loaa mai ia me ko makou alualu ole aku, a he mea no hoi ia na makou e haaheo nei. O ka nui mai nae hoi ka pono loa, no ka mea, aia he ola oi loa aku ilaila A o ia hilinai a me ko ka lehulehu kakoo pu mai, hooi loa ia ka onipaa o nei wahaolelo a milimili hoi a ka lahui a makou e auamo a e hoomanawanui hookani aenei i na inea.
PEHEA MAI KAKOU?
-
Ke ninau nei makou i keia ae la mamuli o ka nana aku i ko kakou ano palaleha, a oi loa aku hoi, o na ahahui kalaiaina nui elua e kakoo nei i ka hana ma ko ka lahui aoao A o ia no hoi ka makou e ninau hou ae nei- no keaha mai keia ano palaleha o kakou?
Nui no ko makou haohao i ke kumu mai o ko kakou ano palaleha a hoomaopopo ole, a no keaha mai la hoi a heaha la ke kumu? Ia kakou hoi e palaleha nei, oia na poe hoohuiaina ke hoeueu nei i ka hana ma ko lakou aoao. Aole anei hoi he mea pono ia kakou a ma ko kakou aoao ke hoeueu ae no hoi i ka hana ma ko kakou aoao, a hookahi hoi paha ka nai like ana no ka pahuhopu o ka lanakila, oiai, he mana okoa no hoi ka lakou, a pela no hoi me ka kakou, me ka maopopo loa e haule ana kahi i ka lanakila aku hoi o kekahi.
Ia kakou hoi e noho palaka ana iloko o ka palaleha, eia lakou nei ma ae ke hauoli nei no ia ano o kakou, no ka mea, ua ike a hoomaopopo lakou, e like me ka makou i hoomahui aku ai ma kekahi helu i hala ae, aole iwaho ka nui o ka lakou hana, aka, eia ino no iloko nei o ka aina a iwaena o kakou. E komo hele mai ana lakou, a ke huli aku ka hapanui o kakou o ko kakou papapau loa aku no ia, "he aa ko ka hale."
Nolaila, i ola honua no, e noho kakou me ka makaala loa, no ka mea, ke olo e nei no ka pihe hauoli o ka nupepa Hoku, ma kekahi manaopepa ma kona helu o ka Poaono nei, e hoike ana i ka manao hauoli a hoolanalana iwaena o na poe hoohuiaina, ke hele aku nei ka ka aoao kue ma Honolulu nei a aneane loa e nalowale. A ma ke ano nui hoi o ia manao, eia ka ke pau aku nei ka hapanui loa i ka huli, no ka mea, ua kuhihewa ka lakou i na wa i hala ae mamuli o na alakai lalau ana a na poe ake loaa, aka, i nei wa ka hoi ua loli ae ia manao kue a ke makemake aku nei e lilo i mahele no kela Aupuni Amerika nui. Ua maopopo loa ka, wahi no o ka hoaiai ae o ua manao la, ko na oiwi kue i na alakai lalau mau ia o lakou, a ano, akahi no ka lakou a ike lea o na poe hoohuiaina ka ko lakou poe hoa'loha oiaio loa.
Ma ka mea hoi i maopopo ia makou, aohe hoopunipuni oi aku mamua o keia manao ae la. Ina paha hoi he oiaio kahi o ia mea, alaila, aia la ihea keia poe oiwi hapanui loa e pee nei? He keu ka hoi a ka ike ole ia. Ina paha lakou i ike i ka oiaio o ia mea, heaha la ka hoi ka mea ae nui ole i ke koho balota, a ilaila hoi paha e akaka lea ai. No ko lakou hopohopo ia mea, no ia no ka mea i makemake nui ole ai ia kumuhana. Ina i maopopo ia makou aia ma ia aoao ka hapanui o ka lahui, ina la e kala makou i haawi pio kahiko ai ia lakou.
No nei ano hana pahele a lakou nei ma ae i makemake ai makou i ko kakou hana, aole hoi o ka palaleha iho o na ahahui kalaiaina, a e kakauia mai hoi na palapala hoopii kue hoohuiaina a e hoounaia mai hoi ma o na ahahui. I ikaika no lakou nei ma ae i ko lakou hana a huki like, a he mea maopopo aole loa he lanakila e loaa ana i ka aoao hoopalaha, hoomaloka a hoopalaleha. O ko kakou eu ae no ka pono ma ka hana a e hana me ka huki like, a e hoike ae ia lakou nei ma ae eia no ko mau nei ko ka lahui kue i ka manao haawi a hoolilo wale aku no i ke kuokoa o ka kakou aina a e hoolilo aku hoi i nei manao hoohoihoi (ole wale) i mea oiaio ole loa imua o ka lehulehu a me ko ke ao holookoa nei a pau.
-
"HAEHAE KA MANU!"
-
Olo mau no ka pihe hauoli o lakou nei ma ae i na lono hoohuiaina palaueka a lakou mai waho mai. Ke nana iho nae hoi i kela a me keia lono e loaa mai ana, he ole kahi mea e hauoli ai.
-
Ua loheia mai no Kuhina Kupa, ua kipa ike ae ka oia ia Bosetona, a ua hele ike i ke Kiaaina o ia Mokuaina a mahope iho, imua o ka Meia o ia kulanakauhale, a ua hoahaainaia, oia no ka a me kana kakauolelo a me Kuhina Haki. Eia no keia kaahele ana ona malalo o ko ka lehulehu mau lilo e uhaai wale ia nei no no na hana waiwai a hoihoi ole ia e ka lahui, he hooholomua ana no i ka ninau hoohuiaina. Ua lawe hele ia oia e hoomaikeike e ke Kanikela Kenerala o Hawaii nei malaila, oia o G.D. Gilimana, kela "Hoku o Betelehema" o ka wa i hala kahiko.
-
Ia Kupa a me Haki malaila, ua haaleleia aku o Palani Hasetino ma Wasinetona, no ke komo ana aku iwaena o na Senatoa a me na Lunamakaainana i akoakoa aku malaila e haha ai no ka manao hoohuiaina. No na hooia hoi no ka loaa o ia iini, he neo a he neo loa no.
-
Mai Bosetona ae o Kupa a hoea imua o Makinile ma Kanatona, Ohio, a ua lonoia mai he neo no ka hoi kahi kanaaho i loaa mai iaia mai ka Peresidena hou i kohoia, eia nae, ua hoea mai ka hoike ianei ua nui na manaolana ana. A mai laila aku a Wasinetona, ke nonoho mai la ka hoi ko laila poe me ka pololi, e ake ana o ka hoahaainaia aku, a i ka nana ana iho ka i kona wahi kuleana, ua kupihipihi loa. E poino koke no ka paha hoi auanei oia ma ke ala.
-
Eia nae hoi, o kahi kanaaho wale no i loaa mai nei i ko nei poe hoohuiaina mai ia Haki mai e pili ana no ka ninau hoohuiaina, ma ka hoike ana ae a ka ohua palemo liula o ka Poaha nei me na hua-palapala nunui a moakaka, i laweia mai kekahi palapala ana ia Kikila Balaunu "aohe ka wa i oi aku ai o ka moakaka loa. Ua manaoio oia e holo loa ana ia mea me ke au hooponopono - aupuni hou." Pela paha!
-
Ae, he manaoio wale no kona, aole he maopopo loa, a aia maluna o ia manaoio (ole wale) oia e kalele la i ke ko o ko lakou iini nui. Aku no hoi ka pilu!
-
He keu no nae hoi ke kupaianaha o keia manaoio ana. Ua haalele mai ka nupepa Karonikala o Kapalakiko i ke kokua ana ia lakou a ua huli mai a nanali. No ka loaa wahi gula hou ole aku paha e like la me ia mamua, a o ke kumu ia o nei nanali mai. He keu no paha hoi a ka apiki, a koe hookahi aku la paha ka nupepa Hoku o Wasinetona.
-
Penei iho na olelo oolea a ka nupepa Honua (Illustrated World) o Nu Ioka. "Aole loa e hiki i kekahi Amerika manao kaulike ke kipa ma Honolulu, hoomaopopo i ka ninau a haawi aku i kona kokua ana ia Amerika Huipuia ma ka uhiuhi ana ae i keia karaima (o ka aihue ana i ko Hawaii Paeaina nei) ma oka hoohuiaina la." Ae, pololei.
-
Ua olelo ae ka nupepa Karonikala o Kapalakiko ma kekahi manaopepa, ma ko Kalivilana kue ana i ke kahua hana a Kivini "ua loaa iaia he kakoo nui ia e ka lehulehu" i keia wa "i hooleia hoi iaia mamua!" O keia no kekahi o na nupepa i hoino loa ia Peresidena Kalivilana mamua no kana kahua alakai hana e pili ana i ka ninau o Hawaii nei. Heaha hoi keia loli ana o ka manao?
-
Wahi a ka olelo pinepine ia o Kaleponi ke ake loa i ko Hawaii nei hoohuiia aku, eia nae, o kahi mea kupaianaha, elua ona mau elele i ka Ahaolelo, oia o Senatoa George C. Perkins, he Kiaaina no ia Mokuaina mamua, a