Ka Makaainana, Volume XI, Number 7, 13 February 1899 — Page 2

Page PDF (909.28 KB)

2 KA MAKAAINANA, HONOLULU: FEBERUARI 13, 1899.

Na Hoopuni Kaua Nui
-
I Lilo a i Paa ma ko ke Ao Nei
Moolelo.
-
OLELO HOAKAKA.

                     Ma ka hoopuka ana aku i keia moolelo, aole i manaoia e hoaiai aku i ke ano o ka hooili kaua ana ma ke ano he oihana ia na kahi poe e hoohala ai i ko lakou manawa a e imi ai hoi i pono no lakou ma keia noho a ola ana; aole loa pela, aka, eia ke hoopukaia aku nei ma ke ano hoike aku no na mea i hanaia ma ke kaua i na au i hala ae mahope a i mea hoonaauao mai hoi ia kakou i na ano hana i lawelaweia ai iloko o na au i o kikilo loa no ka hooko ana i ko ke kanaka iini e lanakila ae malana o kahi, a ma ia ano hoi o noho poo ae hoomalu aku ai i kahi ke hoopioia. E hoaoia aku ana e hoaiai e like me ka hiki ma ke ano nui i ke ano o ka lawelaweia ana o ke kaua ma ka hoopuni ana i na wahi i pa pohaku ia a paa, a e hoike aku i ke aholoa a me ke ahopoko o na aoao paonioni, aole hoi ma ka manao ana e hoolilo ia kakou i lahui puni kaua, no ka mea, ua hala ko kakou au o ke kaua, aka, i mea hoike a ao mai ia kakou e loaa ai he hopena pomaikai a waiwai nui.
                     Ua ulu mai ka manao hoaiai aku mamuli o na hooili kaua ana mawaena o Iapana a me Kina he mau makahiki i kaa hope ae, a me ke kaua koke ana iho nei no hoi mawaena o Amerika Huipuia a me Sepania. He mea maopopo loa ua like no ka hoonee ana i na pualikaua ma na kahua kaua e like la me ia ma ka papa konane, na ka mea oi aku o ka noonoo, ka maalea a me ka noeau ka eo a me ka lanakila mau, a nolaila hoi, ua hoohalikeia no ike kahua kaua me he papa konane la. E ikeia mai ana no hoi e na poe heluhelu o KA MAKAAINANA nei ka oiaio o keia mau hoaiai i ka wa e komo pono aku ai kakou iloko o na kakele kamailio ana i na hana o na au i hala hope i loaa mamuli o ka noonoo oi ae i haawiia mai i ke kanaka, oia hoi, o ka piha huluaa a ke oioina kiekie loa, ke kiai makaala loa me ka loaa wahi hiamoe ole, ka hoomaopopo lea i kela a me keia mea, ke akahele loa ma na mea a pau e hoohanaia aku ai, ka hopo ole maoli no, ke kupaa maopopo loa o hiki ai ke pale aku i ke kueia mai a i kahi hoopio ulia ia mai paha hoi, na haawina hoomanawanui kiekie loa e alo ai i na ehuehu a pau, me ka ike a piha noeau kaua. O keia mau mea ae la a pau, he mau mea wale no ia e pono ai ke hele aku imua o ke kahua moko noko. Ke nele hoi me ia mau haawina, na makehewa no ka hele ana i ke kaua, a o ka aina no ia, nohoia iho, mai no a hoeu aku i waho a i kahi e.
                     E like no hoi me ka hiki i ka mea unuhi ke haawi aku, pela no hoi oia e panee aku ai me ka hilinai a me ka manaolana e like aku ana ia me na hoakaka mamua ae. Mamua loa aku o ke au Karistiano e hoomaka ai makou, a e komo mai ana no hoi me ke au o ke Kauoha Kahiko a i ko ke Kauoha Hou a hoea loa mai no iloko o keia keneturia e aneane loa nei e pau aku. Ua manaoia iwaena o ua hookui a puke ana mawaena o na lala like ole o ka lahui kanaka no ka hooholomua ana i ka manao ake pookela, ka hoomau ana i ke kuokoa, a i ole ia, o ka hooia ana aku paha i na pono i kue, keehi a i hoopaapaaia mai, o na hoopuni kaua ana i paa i mea mooleloia ka mea waiwai a hoonaauao loa, e like no hoi me ia i hoaiai mua ia aenei, no ka mea hoi, ua like ole no na mea hana no ka pepehi a hoomake aku i lawelaweia ma kela a me keia au o ko ka honua nei. A nolaila hoi, ke panaiia aku nei no me ua manao ohaoha a hoohialaai loa o ka MEA UNUHI.

-
BACETARA, A.C. 2134.

                     [HOAKAKA - A.C., Ante Cristo ma ka olelo Latina, oia hoi, Mamua o Karisto, a ma ka olelo Enelani B.C., Before Christ. Nolaila, e hoomaopopoia ke kauia A.C., ua likeno ia me B.C., a o ka makahiki hoi ia "Mamua o Karisto."]
                     Ma na ike noeau a pau, o ka Hikina ma ke alakai mamua loa, a me he la ua maopopo lea ka oi loa aku o ka makaukau mamua ae o ko na aupuni Komohana ma ka hana nui o ke pale papu ana ae i kona mau kulanakauhale e like la no hoi ma ka hapanui o na ano hana e ae O ka hoopuni kaua mua i hiki ke loaa kahi hoakaka ana ia kakou, o ia no o Bacetara (Bactra), a ua hoaiaiia mai hoi ia kakou ua pale papu ia oia e na ano maoli a ke Akua i hana mai ai a me ka ike noeau hanalima, a mai lilo pio ole no ia Ninuso, ma ke poo o kekahi kaoo o 400,000 kanaka, ina aole kahi hana hoohalua a hoopunihei i hoomahui a hoomaikeikeia aku iaia e Semiramisi, ka wahine a kekahi o kona mau aliikoa. Ua hooia mai keia hoike aole no he mea hou loa ka pale papu ana i na kulanakauhale, no ka mea hoi, aole no e loaa he kulana oi ae o ka makaukau loa ina he hana hoao mua ia no ia wa.
                     I ka nana aku i na hana a pau o ka Hikina, me he la ua lawelaweia ma ke ano nunui loa, he nunui a laula na kulanakauhale, o ke kiekie o na pa a me na towera (hale pakui), a me ka hohonu a akea o na auwaha e hoopuni ana, ua aneane e hiki ole ke manaoioia. Eia nae hoi, ke kukuniia aku nei ua hoike kuhewahewa a kuhalahala loa a na poe kakau moolelo a kaha kii e na poe noii mea kahiko i hala i o kikilo loa me ka hoailona maopopo loa o ka oioio - ma ke ano nunui hewahewa loa wale no na mea a pau o ka Hikina (Asia): kahi hoi o ke ola a me ka hana ana a ke kauaka, ma na aina i piha nonanona loa ma na kanaka, aia nui a pau loa me ke keakea ole ia ma ke kauoha ana a na poe alii lokoino piha haakei a ake hanohano hookiekie loa, ua pau ka oleloia ana no na Piramida, na paia pohaku o Babulona, a me na halealii o Baalabeca ma ke ano he mau hana mana kamahao.
                     Ua ake o Ninuso, moi o Asiria, kekahi o na poe hoeueu nui loa o ke au kahiko loa i ka noho maluhia ana o na mamo a kanaka, i kapaia he poe lanakila ma ka hoopio ana ma ke kaua, e hoolilo ae i ka leialii (kalaunu) i mea nona e hiwahiwa, e hanohano a e hoonaniia ai ma ka hoopio ana ia Bacetiriana, o Corasana i nei wa. Aohe mea ma ke kula palahalaha hamama akea e waiho kahela ana i hiki ke kue mai i kahi pualikaua o 400,000 kanaka; eia nae hoi, ua kueia mai kana mau hoao ana no kahi wa loihi loa e Bacetara, ke kulanakauhale poo.
                     Oiai hoi, aia no ma na paia pa pohaku, ka auwaha a me ke kulana ku-kelakela wale no ka palekana no kahi kulanakauhale, nolaila no hoi, ua ano maalahi loa no na mea e hana aku ai no ka hoopio ana, a he mea haohao ole no hoi i nei wa ka hoomaopopo iho no ka hiki ana i na poe o ia wahi ke paa kue loihi mai no kahi manawa, he mea hoi i hiki ole loa ke hanaia ma ke ano kaua ana o keia au hou o kakou. Ua hahaiia mai kakou ma ka moolelo ua komo ia Semiramisi ka manao e hoohalua a hoopunihei - aole nae hoi i hoikeia mai pehea a heaha la ke ano - a mamuli hoi o ia i lilo pio ai ke kulanakauhale, a o kona haku hoi, ma ke ano no i walea i ko ka hikina poe, no ka hoike ae hoi i kona manao piha hoomaikai no keia noonoo i ulu ae, ua imi i kumu no ka a kane e hiki ai ke pepehiia a make, a hoolilo ae hoi iaia i wahine nana. Aohe no kahi mau hoike i kaukaulua ma ka hoike ae ua ano like no ke ake hanohano o keia wahine me ko Ninuso, ua hiki mai hoi i kawa nona e uku panai ai ma ka hookaawale ana aku iaia e like me kana i hana ai i kana kane mua, i mea hoi e hiki ai ke noho alii me ka mana hookahi.

Haku Charles Beresford.

                     E like no me ka mea i hoike mua ia, pela io no i hoea mai nei keia mea o ke anuu luna o Beritania Nui. Ua hoea mai oia ma ka Aferika Maru i kakahiaka Poalima, la 3 nei, a ua apoia aku e Hope Komisina Beritania Kene. Mai ka moku mai a hoea iuka o Muolaulani, a malaila hoi, i ka hora 11 ae, i kipa aku ai na poe Pelekane o kakou mei e hookipa iaia me kahi haiolelo. He mau mea no hoi kahi ma ka aoao o ka Ahahui Kalepa.
                     Awakea ae, ua laweia aku oia e ke Komisina e ike ia Agena Kuwala, Peresidena Kole a me kahi poe e ae. Ua paina pu oia me ke Komisina a me ke Komite Pelekane i ka hora 1:30 p.m. ma Muolaulani. He aha hulahula ko ia ahiahi iho mauka no o Muolaulani no na poe a pau e kipa aku ana, aohe wae ana. He poe Hawaii kahi i kipa aku, o D. Kalauokalani a me kahi poe Kalaiaina e ae.
                     Ma ia moku no oia i holo loa aku ai no Kapalakiko i kahi kakahiaka ae, ua ohu oia me na lei maile me poni-moi ulaula. Lehulehu na poe Pelekane i iho aku i kai e ike ai no iaia. Ua puhi ka hana i kahi mau mele Airiki, Pelekane me Amerika.

-
W.C. Achi Enoch Johnson
Achi & Johnson

                     He mau Loio a Kokua ma ke Kanawai
                     Keena Hana: Helu 10, aoao Komohana, Alanui Moi. nov. 28-tf

-
Hoolaha Manao Hooko Moraki a me ke Kuai a ka Mea Paa Moraki.

                     Ke hoolahaia aku nei ma keia mamuli o ka maua kuai a me na olelo e ae ana a me na kumu e ae maloko o kekahi Moraki i hanaia ma ka la 15 o Iulai, M.H. 1897, e Mikala Kaulia a me Asa Kaulia, kana kane mare, no Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia enoch Johnson, Trustee, no Honolulu i oleloia, a ua kokeia ua Moraki la ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope ma Honolulu i oleloia ma ka Buke 170, ma na aoao 455 a me 456; ke makemake nei ka Mea Paa Moraki e hooko aku i ua Moraki la no ka uhaiia ana o kekahi kumu aelike i paa maloko o ua Moraki la, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee o ua Moraki la ma ka wa e hookaa ai.
                     Ke hoolahaia aku nei ma keia e kuai kudala akea ia aku ana na kuleana, na pono a me na pomaikai o na mea Moraki i oleloia i paa a i hoakakaia maloko o ua palapala Moraki la, a i hoikeia mahope aenei ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Alanui Moiwahine, ma Honolulu i oleloia, ma ka POAONO, la 4 o Maraki, 1899, ma ka hora 12 o ka awakea.
                     O ka waiwai i hoikeia maloko o ua Moraki la, penei:
                     Eha mahele kuleana i mahele ole ia iloko o ka aina Hui o Holualoa 1 a me 2 e waiho la ma Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, oia hoi, he ekolu mahele i hooliloia mai e Kepe Kahulu ia Mikala Kaulia, ka mea i moraki mai ma ka la 29 o Okatoba, M.H. 1896, a i kopeia ma ka Buke 172, aoao 98, a me hookahi mai a Pilipo Hanale, ke keikila Hanale, i a Mikala Kaulia i oleloia ma ka la 15 o Novemaba, M.H. 1896, a i kopeia ma ka Buke 172, aoao 99.
                     Kuike ke Dala, ma ke dala gula o Amerika Huipuia.
                     O na lilo palapala i ka mea e lilo ai.
ENOCH JOHNSON, Trustee,
Mea Paa Moraki.
Hanaia Honolulu, Feberuari 3,
1899. fby. 6-4ts.