Ka Nonanona, Volume IV, Number 16, 26 November 1844 — Page 78
78 KANONANONA. (NOVEMABA,
Eia keia—Kuhi makou ua kau ke poo i ka uluna, a na ka poe ui wale no la hoi ka hana; aole ka! Ma keia mau mea ua lilo ka poe palupalu i ui; a o ka ui i palupalu.
Eia kahi olelo kahiko—"Ola oe i kau ui e palupalu iho ana; aia ka ui la, o ke ola iho la no ia o ke kino palupalu; ka inoa he ola io, aole ka! he kumakaia ka i ka palupalu. Ma keia mea ua ai kapakahi ke aupuni o ka ui, aole i holo lea i ka ui wale no ka pono o ke aupuni, i ka palupalu kahi. Auhea la hoi ke ola a ka ui a ola'i kakou? I mai paha, o ke ola iho la no hoi paha ia, o ka hele pu ia hana'e ia hana'e, o ke ola ole ka mea noho i ka hale. I aku makou, aole ia ola kela ola i olelo ia maluna; eia e ola no ka palupalu ke lilo na hana nui i olelo mua ia'ku nei i ka ui.
Eia keia;—Ua hele anei na palupalu i ka hana, i ka hookupu ke loihi kana wahi i hele ai, 1 paha mile a ka 5 mile.
E ka mea heluhelu ana, ua like anei kahi poe palupalu me makou ka hele hou i na hana nui o ke aupuni mai Kauai mai a na moku eha koe ma Hawaii nei.
Eia no hoi kahi mea i haohao ai ko makou naau, o ke Kanawai i i mai, e hele no na elemakule i na hana nui o ke aupuni ke loihi ka lakou wahi i hele aku ai, a i hele mai ai. No keia hoi hou ana o makou i na hana ma ke aupuni, apo mai la na konohiki, a me na luna poalima, a paa loa iho la; uilani ae la makou, mahea la e hemo ae ai? hoopaa iho la makou, mahea la e paa iho ai? o ka uku iho la no ia, a o ka hele aku la no ia me ka anoninoni oloko? He aloha nui ia oukou e ka poe e heluhelu ana. O ka pono, a me ka hewa o keia mau mea i hoike ia'ku la, oia ka oukou e hoike mai. O ka poe imi Kanawai hoi e hoike mai lakou i ko makou wahi i pili ai, a i pili ole ai, i maopopo no hoi ia makou i ole makou e aaka a ko-e-a iho. Ua pau; aloha me ka maluhia.
Nana elemakule o Hilo a me Puna keia mau manao. J. B. KAIANA, i kakau.
KA HANA I HAOHAO IA MA KA HOOKUPU KINO O HILO NEI A ME PUNA.
Aloha nui oe e ka hoalauna i Honolulu.
Eia ka makou hoike wale a haohao no hoi ka naau. I keia malama hookupu i ka la 11 —Monede. Ua hele aku makou i ka hookupu e like me ko ke kanawai, he dala maoli ka kekahi poe o makou a he mau kapa mamaki ka makou i lawe aku i mua o ka lunaauhau, a he lole hoi ka kekahi poe o makou. Hookahi poe o makou i lawe aku i ka hookupu o ka poe dala maoli; lilo iho la makou i dala perio, he mea lawe ole ia ma na wahi kuai, a ma na wahi hookupu kino; aohe lohe, he ike maka no, penei ka olelo mai ia makou, "aole au e lawe i ka lole, a me ke kapa i ka malama mua o ka hookupu, aia a ka malama hope ilaila paha au e lawe ai i ka lole, a me ke kapa? okoa ka keia lunaauhau a okoa hoi ka ke kanawai; ua kuhi hewa nae paha makou, nau e hoike mai i ko makou kuhihewa ma kela ku okoa o ke kanawai me ko na lunaauhau manao. I kela mau la e kali ai he pilikia ko makou; he nui na mea i pili i ka pilikia ke waiho loihi ia mai me makou na mea a makou i hoolaa aku ai no ka hookupu; akolu no a'u hoomakaukau ana i uku no ke kino; i ka makahiki; 2 hoomakaukau ana lilo no i ka aihue ia, a pela no hoi kekahi poe e ae no.
A no keia pilikia i loaa mua mai ia makou, a nolaila awe aku hoi makou he haalele mai ka ka lunaauhau—Kaiwi.
Ma keia hoike ana aole makou i hoohewa aku i ka lunaauhau aole hoi i hoopono aku.
Ke noi aku nei makou ia oe e hai maopopo mai oe i ka hailoaa o keia hoike ana'ku la maluna, pela no hoi kela mea keia mea, e hoike mai ai i ka hailoaa o kela mau hoike ana'ku la, me ke kuhikuhi maopopo mai i ke kanawai. Hoike mai lakou hookahi malama hookupu dala oolea a i hookahi hoi malama hookupu ma ka lole, a me ke kapa. Kuhi no makou iloko no o na malama 2 e haawi aku ai i ke dala oolea, a me ka lole a me ke kapa a me na waiwai i kauoha ia mai ma ke Kanawai a pau.
Ke olelo nei lakou ua poho loa keia makahiki i ka olelo ana'ku he kapa a he lole kekahi. I ae kahi o lakou, o ka lohe e ana'ku o na kanaka e kau aku ai no la hoi i dala wale no, i ae hoi kahi o lakou, aole