Ka Nonanona, Volume IV, Number 20, 21 January 1845 — KA HOOPII ANA O HOOLILIAMANU IA KEIKENUI. [ARTICLE]

KA HOOPII ANA O HOOLILIAMANU IA KEIKENUI.

Q«'i hoopii o nooliliamnnu no ke |)oho oku wuiwui o.ke aupuni, ome kekahl mnu moa e ue imua o na Lunaknnawai kiokie, eia ria meai hoo|)iia'i J. Oku hoopohoi na loi ai pauhao. 2. O ka lawo Wale i ko ka lunaauhau wahi. 3. O ka lawo walo i.naiol al me l»a loho ole o ka Luua.

4. 0 k» noho luna nna o ke kaj)«»ka nnaupo malunn o ka poe naauiio. Oia na hewa i hoopiiia'i imuu o nu Luna Kiekio, A i ka )a ](> o Oekemaha, hookolokoloia imua o na Luna Kiekfe, a haiia keia maii mea iiiiua o na Lunakanawai Kiekie, a nie na lii, a me na Jure. Na ka Lunaauhau ka haimua i na olelo a pau e like me kana hoopii ana; hoike oia i kana mau palapala a pau, a hai mai la i ka nuio na dala i liloi na kumu; a me ke kii ana'ku a ke Kahu i ke dala pili ma na la paahao. Hai mai la no hoi oia i ka nui o na loi ai i lilo i na kumu, m; i lionolulu a Ewa, a hoike mai la i ka hoOpoho iinn o ke Kahukula i ka uku o ia mnii loi, aole like me kanakuai ana; o ka loi ai i make i ka Luna i na (lala ft'2oo ke 00, a no ka opiopio $100 i ka laina, i ke Kahu he $50wale no. Oia ka loi i Waikiki: o ka loi ma Pauoa, he $40 i ka'u kuai ana, i ka ia nei kuai ana me nu kumu, he §20; o kela loi o Walami, ia'u he $50, ia iu nei he $30 wale no ka. A pela ika nui ona loi a pau a ke Kahu i hana ai. A hai mai la no hoi i ka laue wale i ko ka )u---na wahi; i,ka'hele o na luna kula e kakuu i na kanaka. pili i ka la paahao. Aole ia oka ke Kahu liana, o ka ka Luiia hana no ia. Aole e hiki ia'u- ke iawe wale i kekahi o kana oihana, a pela hoi oiu i ku'u oihana, n kcj ike nei au ke hele nei in.au luna o kakau i Ua kanaka pili i ka la paahao, a pau in. Kisi kekalii; o lui luwe wale i na loi ai me ka lohe ole o ka Lunaauhau, o ka inea a ka Luna i haa\yj mai, a me ka mea i loaa ole inai ia ia, Ua puu pu ia i ka lawe ia e ke Kahu. Kainoa oka nioa i loaa aku

ia'u oia kiinn e lawe, uu ninnu wale aku ia i na loi ni mc ko'u lohe ole. Pau ia. Ki:\ kokalii. 0 ka noho Luna ana o ke kunaka naaupo m,aluna o ka poe nauuao, uole pono"ke noho luna ke kanaka naaupo ma na oihana o ke Aupuni. l J ela mai ke kanawai. A i ke Kahukula, pehea la keia Kahukula naaupo i hooliloia ai iKahukula? A j>au na olelo a ka Luna. Ninau na Luna Kiekie i ke Kalnikula. 41 Ua hoopoho io no oe i na loi ai e like me ka olelo a ka Luna"? I aku ke Kahu, <4 i ko'u nana ana i kela man loi ai, he nui no, he lqihi, a he laula, aka aole i kanu pono ia kela mau loi, he kawalawala ke kanu ana, ftole pono na puepue o ku lalani, aole oia nei hele e naiui pono i ke kanu ana o na loi he kuhi lani wale no ka iu nei* na ka ia nei mau luna wale no e h«n.a ka paahao. Ninau hou na Luna, <{ ea! Ua lawe Wale ka oe i lto ka Luna wahi? Un hoouna ka oe i au Junakula e kakau i na kanaka pili i ku'la paahao"? u Ae! ponei ko'u mea ihoouna ai. Ua ninau rnuu ;lku au ia ia nei i ke dala 0 ka poalua, hoole mai keia; no ia hoole a ia nei, hoouna au ia'u lunu e kakau i ka poe pili i ka la paahao. 1 ko lakou kakau an'a i ka poe pili i ka'la paaliao, ike au he nui loa ke dala i loaa inai. Ile §100 a keu 1 na la elu.i, he $50 a keu i ka la hookahi. No ia hana ana a'u, ka-pu keia \ili lawe nu i ko ia nei walii. Aole o'u manao pela, aka, makemake au e ike i ka i?,ui t) nu dala i lona niai no na la pauhao, no ka ia ni.i hoole mai i ke dala. Ninau hou na Luna Kiekie ia Kcikeuui., <4 Ua lawe wale ki» oe i nu loi ui rne ka lohe ole o ka Luna ? i aku ke Knhu," ua lawe uu i na loi ni i ka huna o ia nei, ninnu a'ku uu 'ia'

ia nei i ka ni, hoole mai koi.i, nohiila, helo nu o'ninau i ka u\ pnahao. A loau iu'u he nui wale nn loi; nolaila lawe nu i na loi ui me ku lohe ole oia nei. Ina oia nei e hui inai ia'u, aole nu e Inwe wale." Ninau. hou na Luna kiekio. u Ua i mai o H< olilianuinu i ko naaupo,, he naapo io no anei'oe?" I uku ke Knhu, u he nnnupo noau,uole au i ao nui ia inn"na oihana nanuao a puu. Aka, o ka hiki anu'e o ku palapaīa u ke Alii iu'u, i ko'u nann ana, e hoolilo inai ann keln palupala ia'u i Kahukula. I ko'u nulu unu, un heniaheina iu men i ko'u manuo'. Ilele au i ke Kiaainn, a hoike nku i keiu palapala. Olelo inai oia, e hana 110 • au e like me ku 01010 u ke Alii; Nolaila huna au a hiki i kein la. A loaa ko'u hoopiiia mai e Hooliliamanu, a ke hookolokolaia nei uu imuu o ke alo o keAlii, a me na Lunaknnawai Kiekie a mt; na Jure. A pnu ka olelo a ke Kahu, hanwi Ui\ Lunu Kiekie iu lauu i ku liina o na Jure ? a.lilo iu lukou ka hana no laua. A i k.'i la 17 pau ko lakou imi ann no l'aun; huiia ka hoojiii u me ku Inwehnla, a me ke Alii u me na Lunakanawai Kiekie. A weheia ka palapulu a na Jure, a heluhelu mai la o I. Kapena, e olelo mai ana, (l nole i ko ka hoopii, aole i hewa ke kuuaka ■ina i l.oopii mai ai." Alaila ninopopo i na mea a pau, ua'pono o Keikenui. A pau ia, olelo mai» 1a na Luna Kiekie, e hoi ka lawehah a me ka hoopii, ae imi makou i ka uliii no kekahi o olua. A i ka la 20 o Dekemuha, hui' ia mai ka uku o ka Lunnauhau, he #00 elala, oin kona uku ponoi. ile nui no nu hoopii iu munawu, aole nae i kakauia; uole nrt hoi piUi loa ua olelo i ke koiho i keia pepn» N.\ ICIi.\KA.