Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 20, 19 December 1905 — I Koolau ke Ola i ka Huakai Malihini! KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O-KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

I Koolau ke Ola i ka Huakai Malihini!

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O-KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U

la wa i aku ai o Hiiaka © houhou i na au-ki iloko o na alualu oia wahi kanaka. Oia hele no hoi ia a pau pono no hoi e like no hoi me ko ke kanaka mut», olelo ak« la no o Hiiaka iaia ekuiluna, ao ke ku ae la no ia o ua wahi kanaka nei. Pehea hoi oe?" wahi a Hiial» i niaau tl He maikai hoi keia! Ma ko'u hoomaopopo iho, ua hiki ioa ia'u ke holo mama me keia mau iwi hou o'u," i pane mai ai ua wahi kanaka nei. O Hiiaka hoi ke uumi wale la no oia i kona aka, i ua mau wahi kanaka nei, oiai, ke ike aku la oia i ko laua haa wale mai ne ikō laua wa e ku mai ana. O Wahineomao hoi; ua puka maoli ae la kana *ka iwaho, a olelo aku la oia i ua mau wahi kanaka la:

"He keu maoli hoi ba olua o na wahi hula lea. Ua like loa olua me na waa kaulua o ke kai ka'uhaa 0 Punaluu." * Aole r»ae he ekemu iki mai o ua mau wahi kaoaka oei; uiai, ua piha loa laua i ka hauoli no ko laua ola hou aha . Ia wa hoolale aku la o Hiiaka i ua mau wahi eepa nei e iho lakou no kai o Waimea, a be ae wale no hoi ka lauāī nie ka olelo ana mai ia Hiaka: ' £ ike hou ana ka hoi maua 1 na maka o ko maua oliana. Aloha wale no ka hoi ka ike ana aku ia Alaila, pane aku I» o Hiiaka ia laua: "He «iea oiaio no ia a olua i olelo mai la, Aia no nae ko olua ike i ua mau ohana alaooluaa hoolohe olua i ka'u ol«lo. Heaha ia olelo lueua alii nei i makemake ai • hai mai ia maua i mea no maua e # ike ai i ko maua m%u ob*na?" 44 Ae» e hai aku no hoi au ia olua a e hoōlohe mai no hoi olua. 1 keia

wa a olua e hele nei kakou 3 ua like olua me na keiki hanau hou. He palupalu loa ko olua mau iwi. Aia a iiuliu aku ka olua noho ana ma keia hope aku; alaila, oolea ae oa īwi au-ki o oiua. A ke ike nei hoi olua i keia wa a kakou e hele nei, he ope alu wale no ke ano oka o!ua hele ana; nolaiia, ē hoolohe mai olua penei: I heie aku kakou a hoea i keka hi wahi e pahee maiana kanaka i kai aku nei o Waimea, mai noho olua a hookokoke aku ma kahi a ia poe e pahee ana opa mai auanei olua i lakou ala pahee apoino olua. Ke hoomaopopo mai la olua i keia 1&?"

(< Ae, ke hoomaopopo aku la maua i kau olelo. E hoolohe no hoi paha maua i kau olelo i pono maua. No maua no ka hoi keia pono." wahi a ua mau wahi kanaka nei i pane mai ai. I "He lohe ke ola, a he kuli 110 ka ' make ke hoolohe oJe mai olua. A i hoo)ohe olua, ola olua, * hoolohe oie o'lua, unamake hou no olua," wahi a Hiiaka i olelo aku ai i ua mau wahi kanak:; la. 0 ko lakou nei iho aku la no ia a hoea iakou nfei i kahi a kekahi poe e pahee mai aoa. Ike aMi la ua mau w a hL kanaka nei i ka piha lealea n>ai o ca kane me na wahiiae a me na kamaiii i ka pahee, aale i kana m&i ka piba leaiea o ua mau wahi kanaka nei. ( u hookokoke aku la iaua ma ia wahi, me ki ue ha'i o ko kino, Ke ika mai ia hoi &a kanaka e pahee ana i ka heie aku o nei£mau Wahi kanaka aluhea % a hookani mai iakou i ka uwauwa ana. U A—u! He mau wahi ope&iu ae hoi keia e uehai mai nei. Noiiea la hoi uei «uau wahi aiuh«e e hioe» haa mai nei?" A i Ka ike aua mai hoi o na |ka* naka ia Hiiaka ma» aoie i kana <nai

ka lakou kooliō &m m i lakoo man ieo * mstbala mai afca i ua ui o ia&on nei. * £ Eia- hor o ke kuhe* alets nei i na wahi kanaka iwi au*aoNki aole e hookokoke aku ma kalii o ka : poe e pahee mai ana; aka, hoo>Da»a aku la no na kakai e ua mau wah| kanaka nei ma m wahi. Ke kuhea< mai hoi na kanak» pahee ia aole e liele pooo aku tua kahi a lakou e pahee mai aoa, aole «a« he mea a hoolohe iho oua inau wahi eepa nei, ua hoomau aku la no lana ikanele^na. īa wa i olelo aku ai o Hiiaka i ua mau wahi kanaka nei ma ke kahea ana aku: i 4 *jp! A«hea olua? Nani' m aole oloa i hoolohe mai ia iMa »•* i olelo aku ai ia olua. Nolaila» na olaa no olua e nana aku. Eia au ke hele nei." - (Aole i pau.) i