Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 24, 23 December 1905 — A Pa ka Makani Kaiaulu Lalo o Waianae KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

A Pa ka Makani Kaiaulu Lalo o Waianae

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U

O ko lakou nei iho aku la no ia a hoea ana ia wahi, a ike aku la lakou nei he mau wahi kanaka e hana ana i ko laua wahi waa. Hele aku la o Hiiaka a ma kahi a ua mau wahi kanaka nei e hana ana ika waa, a ninau aku la o Hiiaka ia laua: "E! He waa keia e hoomakaukau mai nei a holo i hea?'' Pane mai ]a hoi kau wahi kanaka 0 laua me ka oieloana mai: (t E holo ana ko maua waa no Maui. Ka he poe maHhini paha oukou?" Ae, he poe malihini makon," wahi a Hiiaka i pane aku ai, me ka hoomau hou ana aku no hoi i kana kamailio ana: (( Mai Qamaklia mai nei makou a hoea i Waimea, a hoea loa mai la no hoi ianei." "A e hele ana ka oukou huakai 1 hea?" wahi a kau wahi kaoaka i ninau mai ai. "He huakai ka makou no Maui. I ko makou ike ana mai nei hoi ia olua e hoom»kaukau ana i kox)lua wahi waa nei, a hele loa mai la makou e ninau ia oiua no ka olua wahi e holo aku ai. A ke ha'i mai nei hoi olua he waa ko olua e holo ana i Maui. PeLea la, aoleanei olua eae mai ana o makou pu hoi kek&hi e holo pu aku maluna oko olua waa no Maui, no hoi na i aku, a i poe ofiua no hoi makou J Naua mai la ua mau vvabi kanaka| uei a o ka u'i o keia ]>oc wahmel malihini o ka hoe* ana aku, aole hiki ia laua kc hoole mai, oiai> ua koiuo aku la ka ii makemake iloko

o ko iaua luau naau; uolaila, ua ae mai la laua we ka 01010 ana mai: ' ileoha hoi auauei ka hewa oia. O ka waa no hoi paha keia e kau mai ai a hookahi 110 hoi ka kako»i holo Uke ana a hiki i Maui.'* Ke ike aku la uo nne o liiiaka i k.< mauao o \m uiau waUi kaaaka h.c', oia hōi. ua ekn'n sv s la na hu~ lu-aa mukmmho kiho ka hoohihi

iloko oko laua mau naai; aka, aole nae he nana aku o Hiiaka no ia manao o ua mau wahi kanaka la, a o ko ia nei ae aku la no ia. O ka awiwi iho la no ia o ua mau kanaka nei i ka hana ana i ka waa a makaukau no ka ho3o ana. Kaii aku la la«a mamua a mahope &ku no hoi o Hiiaka ma a kau ana iluna oka waa. Ao ka { 'hao ae la no ia 0 na pe'a heke o Maleka ka hoa la liio'* Holo aku la hoi ka waa o lakou nei a hala ke awa o Honoipu mahope, oka hele no hoi ia a hala ka lae o Upolu. aia no ke hele ala ka waa o lakou nei ika moana, ake hele iho la hoi ka la a kokoke e pa 1 ka lihilihi o ke kai. He maikai ka makani e |a nei ia wa aua moe hoi ka ale o ka moaHe pahee mai hoi kau a koe aku iua wahi Waa nei. Oiai lakou nei e holo ana, ua ninau aku la o Hiiaka i na kanaka no laua ka waa: ' Mahea o Maui e pae ai ko oiua waa?" J Pane mai la kekahi wahi kanaka: u Ma HonuauJa maua e pae ai. M ! īNinau hou afeu ia no o Hiiaka: "Pehea, aole anei hoi he hiki no ia kakou ke paē ae ma Kahikinui? ,, I l 'He hiki no. Oka mea pilikia j wale no. oia ke au ame ka maka* ] ui. Ina e ioaa kakou ika p*-uiuulu ] makani maiuna ppno mai nei o kel kowa, a hao mai la hoi ke kuaUu, a ! ko hoi k© au i Kaheolawe, aoie kakou e hiki. Aka, i mau hoi ka imikai o keia makani ame keia malie a kakou e hele nei; alaila, *a maikai, a ko huli k« au iluna; aUti|« i keia po no a ao, hoea kakou i Kahikinui. Aole no hoi he hewa ma*

laiia 'maua' e jvae ai, ua hiki uo hoi ia luaua ko hoi iuai jnuiUiiH mni « kau i H nuaula. A pehea. ninm nmi «» ua wahi kauaka nei," o k"

oukon walii ja*e ia o Maai i makemake ai e Ae aku la no hy* o Hiiaka me ka olelo ana aku: "He hele maiihini wale aku no keia la ia Maui; aohe kamaaina oia wahi e manao ae ai, pae aku la hoi 1 ka aina e no&o mai ana k&m&ai&a, kuu hoi ka iuhi o nei ea&a kai o ka hele ana aku a kakou/' ( Aole i pau.)