Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 24, 29 June 1906 — Moolelo Hiiakaikapoli-o-Pele. KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U. [ARTICLE]

Moolelo Hiiakaikapoli-o-Pele.

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U.

Oia HOLo ko/lakou nei, a— ao "hoi i 'napoo ka la, ia wn, na?aiia' lakou nei i ke kaba u Iloli Pela no hoi i hoo!ehua; i Punakou; a i Palaau no hoi. I aoe ( i !akou nei lioho iki. Aobe o lakou nei pilikia pololi, oiai, ua uui ka ai o luna o ko lakou nei waa. He mau la ko lakou noho ana i keia mau kaha; o ko lakou , Haalele iho-la noiia,-i ne-i wahi o Molokai a holo aku lakou nei n pae 1 Maui. A hoea lakou.nein ka aina, buli inai la o Hiiaka a olelo mai la ia Kaulauaakal»: "E hoi loa oe i Hawaii, oiai he hana kau; a o makou hoi ke nohe ae i ane'i no kekahi wa. aia nohoi i ka makou noho ana'ku: a mahope aku nei no makou e hoi aku ai." E ka makamaka heluhel.u- Ma keia hele ana'ku o ka kaua moo olelo ma keia wahi aku q m-aopo .po ai |ia oe keia wahi o Maui' o Maui a Hiiaka ma i pae.aku ai —He 1 e a k u 1 a o" Fli fak a m a a au . aVu la no hoi o Kaulanaakala i kefkai a me kona mau hoewaa e holo pololei ana no Waipio. Oia hele ko Hiiaka ma a halawai aku la lakou me kekahi poe e hele ana ma ke ala-loa; a niuau aku la lakou ī Ikahi hu-ha o ke aloalii. 'Hai mai \a ua poe nei ia Pliiaka ma; he bale Komo ko ke Alii o lilaui, oia o Olepau. < V;,i "A mai hea mai nēi hoi oukou?" wahi a na kamnaiua o Miui i uinau mai ai ia. lakou nei. Paue akn la o Hiiaka>s r "Mai Oahu mni nei makon; a o ko ma,kou' pae a&a mai nei no ia: a peher), e hele ana paha ka oukou huakai no ka hale komo o ke Alii o makou? Ae mai W no hoi ua poe nei; me ke koi pu aua mai ia lakoo nei e hele lakou apau uo ua hale la; aka, pane aku la o Hiiaka: "E hele e' aku oukou mamua a mahope aku nei no boi makou. Ina no hoi no ko makou hoea'ku ilaila, oia iho la uohoi; a, ina no hoi makou e hiki ole aku i ua hale la, ua hiki no hoi A, -Lala aku'la ua poe kamaaina nei o Maui no kahi o Olepau: t ia wa, huli ae la o Hiiaka a kamailio mai la ia Lohiau: ~v "E hele kakou i. ka-hale komo o Olepau A, malia iliiila e loaa

uai ai bo w hi l<aman na kakou,. ja ! i ka hoi>p«) Jh\vh lc-:wa o tiei he- . e au-i iuai nei." Iloiniiai.i 'mai la no hoj o "'HiiUkā i ka olelo aua mai: "E wiki ■;a kakou hele aoa'kn a Imea i kaubaf?,.be o ku laila e ola ai.ka )pu. . , O ko \ : \ kon ua'i liele n'k u la no \h. .1 keia hele an.i 'kn a lakou, ""TTa"līoanTie"Tho In, o Hii;•»ka i krina ano a pau a kohu luahiue i hele * oh'ewahewa ria maka; a he ano e piaoli no kooa kii i nei wa ma aa ano a pau. He nui ka puouka a he nni nohoi ke ino hnalele o kona nanaioa. I ka nana ana mai o Lohiau i ka wahine ia Hiiaka, ma keia hele ana 'ku a lakou, ike mai la - ia me ka haohao nui o kona.noonoo no ke ino haalele maoli o na o ka wahine, a olelo mai la oia. "E?i, he keu hoi kou pnpuka ino a'u e ike aku nei ia oe. Heaha mai nei hoi keia ou? Pane aku la o Hiiaka: "Malia. ua ano e ko'u mau helehelena no ke kikiki welawela o ka La o nei w«hi a kakou e hele nei. A,i ka iho la o ka eaea kai o kou ili, aao iika ae la paha ka ili, a oia uei ano e au e ik'e mai la, e kk kane. Malia hoi, ea, o kou kanaka maikai ka mea e loaa mai ai ka kakou ai. E hele a paha kakou imua. Na Hiiaka ka olelo e hele no imua, hoomau akt» la no lakou uei i ka hele ana, me ba nui no nae o ko Lohiau noonoo no nei loli ano e ana ae o- ko Hiiaka mau helehelena mai ka wahin& ui maeli a kahi luahine pnpuka ino, 4 olelo īho la o Lohiau iloko iho ona. "Pehea la e loaa mai ai ka ai a ua wahine nei a u i manao ai e loaa mai ana mai a Olepau, elike me kaua i olelo mai nei, oiai ua ka hoi ke ano o ka wnhine a he kobu luahine e hoihoi ole ai ka nnonno ke naea aku. He keu uo keia a' ka wahiue eepa r» wale." 0 ko kakou nei hele aku la no ia a ku, ana mawaho o ka hale. Kana aku.la lakou nei ia ua hele a piha i na kane a me na wahin© e hoonuu ana'i na mea ai o ka ahaaina i hoomakaukauia. 01 ku aku lakou nei mawaho o ka hale ahaaina, aohe o lakou nei kahea ia mai; ia wd huli ae la o Hiiaka a olelo ae la i ke kane a me ke aikane. •'Ua hele ka paha o i kani e, ioa paha eia no oia i kauhale nei, ina nohoi oa kahea ia mai la kakoo, ]\tali,a paha, ua _hiamoe oia*, . a o ia ke kuiifu o kōna ike ole ana mai nei. ia kakou. Ē pono „paha au • e hoala ae ia Olepau.