Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 81, 6 September 1906 — Page 1

Page PDF (312.86 KB)

Ill
ia .Fi a \\vaii.
Na 1 law
a r
Kaliilia'n!.ini ka Elele Lahuii Wasinetona.
10 MI \ HTAITM VT. \\
II 111 ! i SI
NA HEI.U AI'AU, 23*
Moolelo
a, h i k o .
Utuimalaulauia e J M Porpne nu KA NA'I AUPUKJ
Ka Na-i Aupunl o Hawaii.
111.
Ina lohe an ua loaa kahi wutrne Hawaii i kalu o
mau ma'i a'u i hcikc aku la ia onkou; alaila. e pnhiia i
ke ahi ka mnku nona ka haolo i laha raai ai ka ma'i.

Na Aikake i roabele aku i keia mau olelo a Ka-mehameha imua o na hanle ma ka olelo Beretinia.
He manao ano nui keia a Kamehameha i boo
pnka aku ai imua o Da haole; A oa lilo nohoi ia i mea
na lakou e-kamailio nui ai nrawaena u Jatou iho.

Ua oleloia ma ka moolelo a ke kuauhau Mr 8. L. PeleiohoUni, ma keia wa a Eameliameba e nobo ana ma Honolulu nei i ku mai ai kekabi moku (haole) ma Waimanalo, Koolaupoko ae nei. He eono wale DO ka nui o na haole oluua o keia moku. Ua bolo nui aku na kanaka iluna o keia moku, a tepehi ibo Ja i L.I poe baole nei; a hao ae la i na waiwai o Jona
0 ua moku la. 0 ka moku keia, ua pau i ke pubiia
1 ke ahi e Da kanaka.
I ka lob* ana o Kamehameha i keia hana pepebi kanaka a keia poe.ua bo juna koke oia i kooa poe ilamuku me na koa e bull pooo i ka poe na lakou i pepchi i na haolp; pela pa hoi me ka pee oa lakou i h'io i oa waiwai o ua poe haolfl nei-a i pubi i ka moku o lakou i ke ahi. Ua Loaa kekabi poe kanaka, a ua pau -nui i ka pepehna a make ; a ua loaa ole hoi keka hi po°
Ua uHo a ho 1 bookahi o keia Doe hfinle i lo a i ka ma'i ulftlii, OM ua ma'i hebera i o'e'o ma-i ia e ko Hawaii IIPI poe kahiko. A ua laha ka ma'i nlalii ma Odhu nei.
Mamuli o ka laha ma o keia ma'i i.lnln, LIB nui na'lii o Hawaii i loai i ua ma i la, a pau ka hapanai
0 lakou i ka make. Ua loohia noboi o Eamehumeba I
1 keia ma'i; ska. mamuli o ka loaa ana o ka laau la
paau i kekahi o kana mau baole nolaila, ua palekana
oia. A boi oia i Kawaibae.

1 nui boi ana a Kamehameha i Kawaihae, aa ala ae N ka ohumu mawaena o kekahi poa alii o KanM-hameha. Olelo ae la lakou;
Kupaianaha no o Kamebameba! Abai oia i kona 0^1 Hawaii. Waihoibonei iakakou ipuu wabiekalua ai no Kakuhibewa nei, E! Aphe a Ukou hana pono e ae e hana a»; e aho e kii kakoa e kaua ia Eauai; oiai o ka moka ia i koe aole i lilo ia Kamehameha, A ke lilo mai ia moku ia kakou. alaila no kakou la mo ku; a o kakou Da 'lii aimoku o ia a'na."
0 ka DUI o na poe i kau malaria o ua mau wae nei, he kaaakolakumamawalu, a be elaa ai-puupuu. 0 ke lia'kuah'me kahi o Paao, nona ka inoa o I\\aniau-uomgliia
Ta biki no paba la kakou, e na makamaka helu-bela, ke olelo de o Namauaomalaia, ho kaikuahiae .jio OIA no-Eaao-ame Lonopel^.
0 keid Paao, be kahbna Ja i ai-lolo, a i poniia hoi no la oiha-DBi A eia oja ke nele nei e hali BIDB.
Ua oleloia-e kekabi poe kakau moolelo kahiko o Hawaii nei, ma keia hele ana mai a Paao i holo pn mai ai o Pili, oia hoi o Pili-kaaiea, ke alii i oleloia, oia ke alii a Paao i kii ai i Tahiti i alii a i moi no Hawaii (moknponi).
Aole nae i lokahi ko ka mea kakau 'DOODOO me fa manHO. Ke maoao oei ka mea kakao, o keia ha« lele atia'ku o Pdao > k'oua aina baoau. mamuli o ke k'paku ana a Lonopele, kona kaikuaana, oia DO kana huakai aumoaoa mua loa i bolo mai ai a boea i Hawan nei, i ke au e nohe alii ana o Laoakawai no Hawaii Dei.
A n a-nuli o ko Paao ikefna.ia nele o Hawaii nei i ra'lii nia'n rrifloli; uoUila. i holo hou -m oiei Tahiti, no ku kii uua 'a PiJi-ki a f a i a|u no Hawaii IIPI,
1* ka w» i rw.ka iknii HI o P^ao p holo oiai.ua kau oia Rnu'kfl|o*» wpau mp ia mnluna o na waa e ho'o mai UDU Dim ka pali oini o Kaakoheo, a o ia ka luanawa i ku mai ai kektthi poe kauaka iluna o ua pali n-ei o Kadkoheo. He poe kanaka keia i olelo ia lakou ibo, he Doe kaula.
A ku mai la ua poe kaula nei ilana o ka pali, ia wa i knhea mai ai kekahi ,kanaka: "E Paao—eP! Owau hoi kekahi e bolo pu me oe!!'
Aldila, ninau aku la o Paau: "Heaha oe?
P.ioe mai la ua kanaka nei naoa ke kahea: He kaulrt an!
Qwai kou noa?" wahi a Paao i ninau aka ai.
Paoe mai la no ua kauaka nei: "0 Lelekoae b !
la wa i olelo aku ai o Paao-- "Ina he kaula mana oe, alaila. e lele mai oe a kau iluna nei o na waa.
0 ka wa la a Lelekoae i lele mai ai mai Inna roai o Kiiakoheo. I nei lele ana mai nae a Lelekoae Dei. ua haule ibo la oia ilalo o'ka pa-ala; a make loa iho la.