Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 115, 16 October 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

Iloko nohoi o : a wa, ua ku mai la ma Houolulu noi, elna moku Kukini, ka moku "Makula" (Myrtle) i noho alii moku kiekie ia e Kapena Locg*. a, he moku ki-a-pa kekahi ā ahe Kapeua Amohka hoi kona, oka nui ona luina apau o keia mau moku, ua hiki aku i ke 90. 0 ka hana a nei poe kanaka o lona o keia poe moku Kukini ame na moku e ae i hana ai ma Ilonolulu nei, oia ke kukulu ana i nale, a maloko o ua hale n?i, ua houkomo lakou i mau pukuniahi, a kau ae la i hae. 0 keia hana ka "Ka Meolelo Hawaii" (185$) ī olelo ai, penei: "A[bala na makahiki eha o Kamehameha i noho ai ma Hawaii, lohe ae ia o Kamehameha, ua hiki ae ni haole no Rusia mai i Oahu, me ka olelo ena e lilo o Oahu i aina no lakou. Hoouna aku la o Kamehameha ;a Kalanimoku, ame Ulumaheihei, ame Naihe, ame Kaikioewa, ame Kaoleioku, ame Keeaumoku, ame na kanaka he nni, e kii aku e kaua me ua poe haole la. Hoio aku la la'-iou a Oahu, a hookuke aku Ia i ua poe haole la. ala ila, kukulu iho la o Kalaimoku i ka pakaua ma Honolalu, Oahu." A penei ka hoike a kekahi mea kakau moolelo Hawaii ma keia wabi: Mamuli o ka ike ana o ko Honolulu nei poe i ke kukulu ana o nei poe haole i ka papu ma Honolnlu aa ulu nui ae la ke piheihoi mawaeua o na kanaki.ame na haole, a hoouna koke ; i aku la ka lohe ia Kamehameha. A i ka lohe ana o Kamehameha i keia hana a na makaainana o kekahi aupuni nui, ua lawe ae la oia 5 kekahi keehina hana naauao loa, oia'hoi, ua hoouna mai la oia i Oahu nei ia Kalaimoku, me ke kauoha ana mai iaia: "E heie oe a nana pono i ka hana a na Hukioi; a e akahele loa oe ma. kau kue ana'ku i ka lakou mau hana. Ina e hana ino kela pōe haole ina makaainana, alaila, e a'o aku oe i a'u mau keiki e nolio m.e ka hoomanawanui; aka, e noho n'o.nae lakou me ka makaala. Amaka wa e ikeia ai he hana hao aina māoli ka kela.poe, alaila, e kue aku oukou me ke kupaa oiaio,. ' • ■ " (e hoomauia ae:u ana.)