Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 17, 23 January 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Ike Pele i ke Kai Holuholu o Hookena!

Ka Moolelo Walohia –o– Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI Ia'u nohoi i puoho mai nei, kokolo koke mai nei no au a hoao aku e kahea ia oe. A eia no ka oe ke hiamoe nei. Nolaila, ua moehewa maoli ia no ka paha au. Eia nae hoi ka mea apiki, ke nana ae nei au, aohe o'u ike aku i ko'u kokoolua. "He keu io no ka hoi kau mea i hoike mai la a ka mea kupanaha,'' wahi a Hina i pane mai ai i ke kahu me ka hoomau ana mai no i ka olelo ana: "Aole hoi i ikeia kahi mea kamahao nui wale i na wa i hala ae nei, elike me kakou e ike nei i keia wa. Aole o'u wahi manao iki la, ua haalele iho nei au ia loko nei o ko kakou hale i nei po, elike me kau e haohao mai nei. Hele a mea ea; eia paha kakou ke lapuia nei?'' Ia laua nei no e ukamailio ana, ua maamaama loa ae la hoi komo ana ka luaui makuahine o Hina, me Aniani, ke Kahuna ame kekahi kahu nohoi o Hina. "Heaha keia pioo o ko oukou hale nei i keia po?" I ninau mai ai ka luaui makuahine o Hina iaia. Hoike aku nohoi o Hina i na mea a kona kahu i hahai aku ai iaia; a no ka mea nae e pili ana i kana huakai maluna o ka eheu o na manu no luna o Mauna Kea, aole oia i hai mai i kona makuahine. Oiai o Hina e huai pau ana i na mea a ke kahu i hoike aku ai iaia imua o kona makuahine ame ke Kahuna, aia ke poo o ua Kahuna nei ke kulou la ilalo. Oia hele nohoi apau ka olelo ana mai a ua'liiwahine opio nei akahi no a ea ae ke poo o ke Kahuna iluna. Huli ae la ka moiwahine makuahine a ninau ae la i ua Kahu- na nei: "Pehea kau ike no keia hana ano e a ka po?" Pane mai la ke Kahuna: "He akua huna i ke aouli ka mea nona ke kapuai kapu a'u e ike nei. A e hai ae no au imua o kakou apau me ka hoonalonalo ole: aohe a'u ike ma keia wahi. Aia ka'u ike a hoea pono au iluna o ka piko o ke kuahiwi o Mauna Kea; a, ilaila au e ike ai i ke au nui ame ke au liilii a nei kupaianaha a kakou e uhai-a-holo aku nei." "Alaila, e pii ana oe i Mauna Kea? Ahea oe pii? i ninau aku ai ke aliiwahine Owakailunaikeaouli i ke kahuna. Pane aku la ke kahuna: "Ua holo ka'u olelo i ke ahiahi nei me ia kanaka o ka iho ana mai nei mai

Waimea mai, i ka la aku la o nehinei, a hala loa aku la i uka o Opae lolo, o keia kakahiaka ko maua wa e haalele iho ai ia Napoopoo nei. He hiki mai paha koe la o ko'u hoa." Oiai no lakou e kamailio ana, ike aku la o Aniani i ka a'e ana mai o kahi kanaka mai Waimea mai i ke kahawai a kau mai la ma keia kapa; a hele loa ae la ia no ka hale o ke kahuna: I nei wa i olelo aku ai o Aniani i ka haku aliiwahine a i ko ka hale poe nohoi apau. Aia ko'u hoa la ua hiki mai la. Ke hele ae la no ko'u wahi pupupu hale. Nolaila, e haalele ana au ia oukou. E pii ana au e hookolo i ka meheu o ke kapuai akua. Hoi aku la ua kahuna nei a hoea i kona hale, a e kali ana kona kokoolua mawaho mai o ka pae humu la-i o ka hale. "Ae. O oe mai la ia," wahi a Aniani i pane aku ai i ke kamaaina o ka ua Kipuupuu o Waimea; a ninau aku la nohoi: "O ka pii keia o kaua la, ea?" Ae mai la nohoi ko Waimea keiki. Alaila, olelo aku la ke kahuna: E kamau wahi ai mua kaua a maona, alaila, upii kaua. Ua mo'a ka puholoholo moa a ua kahuna nei, oiai e kala wale i hoomakaukauia ai ia mea. Hoi aku la laua nei a loko o kahi pupupu hale, hohola kahi moena aleuleu, hooili ke kumou poi uouo; hanini hoi ka puholo moa kai likoliko iloko o ke pa laau; a ua makaukau mua nohoi na apu awa hoonoenoe, a ia wa olelo mai la o Aniani i kona kokoolua: E papaia-awa kaua, kamau mai kahi ai; alaila, upii aku kaua o ka puu nui o Puaahaku, a hele aku o ka loa o Mahiki. Lalau aku la ke kahuna i kona apu awa, a lalau nohoi kekahi i kona apu, a pule iho la ke kahuna i ka pale papaia-awa: HELU 8. HE PULE PAPAIA-AWA. 1 Na aumakua mai ka La hiki a ka La kau 2 Mai ka hooku'i a ka halawai 3 Mai ka paa iluna a i ka paa ilalo 4 Na aumakua mai ka hina kua a ka hina alo 5 Ia kaa akau i ka lani 6 Ia kaa hema i ka lani 7 O ki-ha i ka lani 8 O owe i ka honua 9 O nunulu i ka lani 10 O naholo i ka honua 11 Eia ka ai— 12 E ai ko uka ko kai 13 E ola i ka pulapula a oukou 14 Ola nohoi ia maua e inu nei i keia awa 15 O ka inu ka maua 16 O ka maona kai ia oukou 17 Amama—Ua noa! E Hoomanawanui iho a pulelo hou aku