Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 73, 11 April 1907 — "Pohaku Wahine." [ARTICLE]

"Poliaku Waliine."

Oa lilo o J. Lor Wallaeh, ke kanaka Helevitiae hoonahoa pei, he ola ka mai lepera iaia, i mea hoohenhene ī kekahi poe, no koua hoike ana i ke akea, o kekahi o kana mau laau lapaau, he mau limu ia noluna mai o ka "'pohaku wahine" (female rock). O kona olelo ana he pohaku wahioe, (female rock) ke kumu o ka paheneheue ia e nei poe. Ua olelo keia poe paheneheue, aole iA he mea seka (sex,) oia hoi, he kama kane a he kama whine iloko o na materia pohaku. Ua unuhi ae hoi makou i ka hnaolelo lemale r> cbs, e like me makou ī hoopuka ai ma Ka Na'ī Aupuni o Apenla 3, a ma ke Kuokoa Home Kula o Aperila 5, malalo ° ke Poo- "Ka Laau Hamo Kuoanaha a Wallaeh," ka "j^obaku hanau . O kakon na 2fawaii kahiko e ola nei i keia wa, ame kekahi opiopio no paba, kai ike me ka maopopo loa, he mea hauau no ka pohaku, a eia auo pohakn, ua hiki ke kapaia aku he pohaku wahine (female rock) no ia. O keia ka mea i kapaia e na kanaka Aawaii, he "iliili ha- /

uau;" e like me na iliili hanau 0 Koloa, ma Kanai, a pela no paha ma Kau, 7/awaii. Ua hai ia mai ia makou, aia ma Mokapu ae nei kekahi, īloko o be kai hononn, le ma'u pohaku kinikini wale o keia auo, aka, he ano hoo i luu halelolelo uae ko keia ano pohaku e like L no me ko ka leho. Na ka poeike a kamaaina 1 keia kai o Mokapu e kii a loaa keia aao "pohaku hanau." Aole uo hoi o na pohaku a pau, o ia auo e loaa ana ma ia kai, he pohaku lianau ia. Aka, o ke kama aiua ba mea uana e imi a loaa iho ka pohaku o ia ano. La ikemnka m a k o u i kekahi o keia mau ano iliili hanau o Koloa. Elua mau ili-ili i waiho ia iloko o ke bola wai. A he hookahi o laua he nemonemo pu, e like me ka a-1 e hookahi he ano pukapuka. He mau la i waihoia ai keia mau iliili ma ia ano, i ka nana hou ia ana aku, ua haule iho he wahi anoano pohaku makalii eieele iloko o ke b°la. A ua malamaia keia mau iliili e ka mea nana ia, mau mea iloko o ke bola wai a hiki i ka lehulehu loa aoa o na pohaku, liilii īloko o ua bola la. 1 hoi be ae 'la makou i keia, i mea kakoo aku i ka mauao, aia io no he pohaku wahine, a he pohaku hanau hoi, a e hoomaopopo ana hoi he seka (sex) no hoi in mea he pohaku. Nolaila, ua pōloleī kahi haole. ' "