Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 102, 22 May 1907 — Ma ke Kauoha. [ARTICLE]

Ma ke Kauoha.

KANAWAI 56. H a n awa i E pili ana i na Ala Liilii ame na Pono Wai, e hooloU-anai nA Pauku '21 U9 a i ka Pauku 2205, huiia, o na Kanawa Hooponopo'oia. E Hooholoia e /ea Ahaolelo o ]ce Teritore o Hawaii: Pauku 1. O ka Pauku 2199 o na Kanawai Hoop nop<>noia ua hoololiia ma keia i heluheluia ai penei: *B "Pauku 2199. NA HOAKAKA ANA. O ka huaolelo komis.na" ma na wahi apau i oleloia ma keia Mokuna, oa P' no ia i ka lunakanawai o ka Aha Kaapuni iloko olaiU» i •; ai ka waiwai i hoopaapaaia. O ka huaolelo 'aha' ua pili ia a ® manaoia, oia ka Aha Kiekie O ka huaolelo 'mea a P° paha, ua pili ia a e manaoia oia no ka poe i pili i ua ,llhia ^ imua o ka lunakanawai, a o ka Aha paha. O ka huao j§ā hihia, ua pili ia a e manaoia. oia ka hana a ninau nui p ., | imua o ka lunakanawai a o ka Aha paha. O na huaolelo 11 1 a J]0 kanaka a poe kanaka paha ua pili no ia a e n.anāO.. 01 kekahi k .naka, na hui a hui i hoohuiia, a mea «? ae Palia ke Teritore." ® Pauku 2. O ka Pauku 2200 o na Kanawai Hoopoiiop0"0 a ua hhololiia ma keia ī heluheluia ai p-nei: "Pauku 2200. -MANA HOOKOLOKOI-O. He niu»a V° .; kolokolo ko na liinakanawai kaapuni e hoolohe a hooholo i ^ hoopaapaa apau e pili ana i na pono ala li'lii aine na po'10 : elike me ia i hoakakaia ai ma keia Mokuna." ^ . I Pauku 3. O ka Pauku 2201 o na Kanawai Hooponop0 ,• s ua hoololiia ma keia i heluheluia ai penei: ■, A'i'll "Paukū 2201. KA LAWELAWE ANA. Na ua p<* kanawai nei maloko o ko lakou mau Apana Kaapuni paht ^ | . hoolnhe. a hooholo i na hihia ap^u e pili ana i na pono 0 '• ^ Li'Hi ame na Pono Wai, mawaena o kekahi poe; a i ole ia' g waena o kekahi poe ame ke Teritore. Ua hiki no i kela : keia mea e pili ana, a i ole, i ke Teritore pana kenoie hl>0l ^ ponoia kekahi mau pono malalo nei o keia kanawai, al?1 hoOpuka ka Iiinakanawai i palapala kii i kakaulimaia, a 1 ^ ia paha elike ke ano me na palapala kii e lawelaweia nel lin - o ka lunakaoawai kaapuni ma ke keena, i ka mea a i Kl1 1 # paha i hoopiiia. E haawi kino ia ka palapala kii i htl ^ poe fiaha i hoopiiia. E haawi kino ia ka palapala ki' 1 . ame keia mea aina, a mea paha e noho ana maluna o K ^ loaa he pono iloko oia hihia, i na manawa apaii e bikJ * ;"»aa aku ua mea 'la nooa ka aina, a i ole, o ka mea hoi 1 g ana. i na nae, aole e loaa ka ona aina, a mea noho aina 1" g hiki ai ke hooko aku i ka palapala kii, na ka lunaka°a" ^ li opuka aku i o'elo hoolaha 4. mau olelo hoolaha paba 9j oieiu Leritania, a olelo Hawaii paha elike me kana i 0 ^ o ka mea pono ia e hana ai, ma ke kapili ana ma kah1'^ g]e mea la hon . ia wahi, a poe pahā e noho ana 'malaila 1 -oi' , ■ - ' 1 . hoolal a o ia hoolāha ana nae e hoomauia aolā e *arl Pa'Jal°' ° );00puie piha pono. mamua ae o ka Ja i hoakakaiā al a° loheīana . ua hihia 'la. Ma ia hoolaha, e jhoakakaia ka ame kahi e hooloheia ai, e hoakaka ana i ke ano o ke 11 01 1 ^ uoiā ™ ai. a e hoike aku ana i ka poe apau i p'H, e he!e hele ple mai, aipe na mea ae i manaoia e ka lunak*naf ^0 K.era 'hihia dik'e me ka manao o ka lunakanawa:. A' ",li4 n° 1 e ia kekan; palapala kii, a i ole, hoopau wale i- » 0 a» „ na ihemaheaia liilii, ina nae ua hoakaka pono ia ^0° palapala nei ka manawa ame-kahi e hooloheia ai. a®e ' fe i;a P0tJ0 1 koiia, ma na olelo moakaka kupono e hiki al j ' p0« ap.Hii 1 pih ke hoomaopopo. E hiki no ke hel'e kino «iai i"i,. ,1 i ole ia, m'a o Wekahi hope la i hoomanaiaPauku 4. O ka Ēauku 2202 o na Kanawai HoopoJjoP°* ua hoololna ma keia i heLuheluia ai penei: • "Pauku 2202. HOOLOHE ANA, OLELO H0( ' 0 MOOLELO. Ma ka manawa i hoakakaia n'o ka hooK'1^^; ka palapala kn, a o ka hoolahaia ana hoi o ka olel° •' Woi» alaila, e hoo^ohe no ka lunakan^wai i na mea hoike J * ^ mai e pili ana i ka pono e hoopaapaaia ana, a, elike me 0J« hiki iaia, e hoomaopopo no oia i na pono o ka p°e 1 ^ j$ P . mai 1 hokoo ole ia ai ka palapala kii', ina nae ua boo,a olelo hoolaha i hoakakaia nialoko nei. Ua hiki no ja>. manao oia he mea ia e kokua ai i ka hoopuka ana 1 0 6

liolo pololei, e fiele aku e makaikai i ua wahi nei i uiu ai hihia. Ehoopuka oia i ka olelo hooholo ma kela ame keia hiiiia i ikeia, ua kulike me na pono piMpaa, a i ku i ka pono a uie ke kaulike mawaena o na aoao elua. Ma ka olc ,o hooliolo, ■e hoakaka pono ia ka mea i hooholoia, manauli o ka olem n.i hoike, a ina he hih'ia e pili 'ana i kekahi Pono Alanui, e hoakaka inoakaka ia kahi i waiho ai (iaa he hiki) ame ke apo o ke Ala uui, ina he hihia e pili ana i keKahi Pono M ai, e hoakakaia mahele ana, a o ka' manawa paha e hoohanaia ai ua Pono Wai la, ame na mea e ae i kupono no ka lawelawe ana 1 ua Wai la. Ua hiki pu nohoi ke hooponoponoia na ano e loaa mai ai'o ka wai ame na mea e hiki ai ke hooponoponoia ka hoomau ia ana o ka wai. E kauia na olelo hoike apau ame ka olelo hooholo maloko o kekahi mau buke mooielo e malamaia ana e kekahi iunakanawai. O na buke i oleloia, ina e piha, e waihoia me na kakauolelo o na 'Aha. E mana a paa ka olelo hooholo a kela ame keia lunakanawai maluna o na mea apau, ko 1 i noho mawaho aku o keia Repubalika i loaa ole kekahi hope kupono ma ke Kanawai iloko nei o ke Teritore, ma, ka wa mai 0 ka hoomaka ana a hiki i ka pau ana o ka hihia i oleloia.nne ke kuleana pu hoi e hoohalahala hou ai i kekahi Ah Pauku 5. ■ O ka Pauku 2203 • na Kanawai Hoo, onoponoia , Ua hoololiia ma keia i heiuheluia ai i>enei1 "Pauku 2203. NA.KOl.VA. E auhauia, ma ke ano, he mau koina, ma na hlhia e ulu ana malalo o keia kanawai> ma ^ waho ae o na i.oina mau ma ke kanawaH aeia in„ na • • 1 nā. no ka hooko ana i na palapala kii, hoohiki ana.me na mea e ae, aole e oi aku mamu i o Iwakalua keneta no ka- īanen iiia °lelo (fōH0) no na kope o na olelo hoike, ame ka o e o ioo o o ma ka hoopii hou ana, a i ole ia, i haawiia paha i kekalu mea . oiakemake i ua mau kope pei- Ua hiki no, ma ua manao iunakanawai he pono, e maheleia na koma, a i. ole ia, e a «nalunao ka aoao i haule. Ina ua hoohalaha a,a ka hihia, alaila, e kaliia ka hooholoia anao na koina a na ka Aha i halahalaia aku ai e hooholo mai. Pauku 6. 0 k, Pauku 220» . «» K»»»"' Hoo„onopono„ ua hoololiia ma keia i heluheluia ai penei: i - "Pauku 2201. HOOPIIHOO Oa hiki 00 i k.U am. keia ™, ke hoopii ho» ae ,»ai ka oielo hoohoio a k« lon.kan - »«i a imua „ ka Aha Ki.kie, iloko 0 na 1. he «01,. ,»«. ka hooPnkaia „ k, olelo hooholo, a iloko oia «.»*-• • £ »■*■ « ' ' ' hookaa , „„ koioa i u.u «I I W. »»"»»'»■ • » *»£»* hookuu ame ka mooi.l» ma ka hooh.lahala ana, « < , ...ho pu »ku m. ka lunakanawai i p.i«P»'» hoopa» m».l ••» hopom > Kakauoieio ., t. Aha. nona d,la ho hookah, hanen, ooka hoo ka. i „a koi„. e ulu hou mai ana.ina e hihia i hoopii hou ia, . hoouna koke aku ka . 1 „ moolelai. an36 na palaPaja ke Kakauolelo o ka Aha i kope o ka moeuei h°ike, ame ka palapala hoopaa ia e kana. Wa apan i kuleana ole e ^ £ hQU ia ana mai o na ' Aha. Ua hiki no i ka Ana k£ a ^ °iel0 hoike hou ae, i loa.a o'e. mamua, a i nooi lai^- ■ ^ ' a loaa o,e nae, a o.paa no ka ia Aha olelo hooholo, koe n . °a mea 1 °lel° mUa la" . I (.,u.llvni Hoononopoaoia Pauku 7. O ka Pauku 2205 o na Kanawai . - Ua hooloiiia ma keia 1 heluheluia ai pen< i „lV<w,r MANA. H e 111 ana k0 ka 'Pauku 2205. LUNAKA - * . , - hoawahawaha Aha Uunajjanawaj e honhiki ai, e hoopa i 11 Nl Koik'e a e koi e ae i 'na lioopanee, e hoopu'ka ai i na Pa ^ t ^ h'oomalu i hoike e hele mai.a • hoopuka ai > na pa P ^ Wo na koina.a e koi aku ai e-hookoia ka maoa # , h°1liVa ma ke aD° iaUla ^^mlo^h^K'elīke la me ka Kaapuni ^akekeena." Q keia kjinawai e Pauku 8. Aole e manaoia a ,i ole i hooloP,U akn i na hihia ame hana, i ho0"°_ ^ Q ke kanawai | he hapa ia e kekahi Komieina i 111,000 (a poe komisina i' e Paa ana mamua aku nei; a e Paa 'U hooholo ana f° iak0U mana hookolokol o n0 ka |m°n°a nohoi e loaa an| la mau hihia ma ke ano a ma ka ho{ i.„nawai, 0 na hi,a lakou, me he mea la, aole i hooh hapa ole ia, ua ( Ua e ae apau e waiho nei i keia jwa _ kaapuni, no na hoihoiia ma keia i kela ame keia una < ^ h°i ka mana hookolokolo i ku ai i»a hi ap0noia an.a. Pauku II. K mana kei. k«„.«i - >P0" Aponoia i keia la 12 o Apeiila, A G. R, CARTER, ^ l-p Teritore o Hawaii, Kiaaina ke ier