Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 27, 7 February 1908 — (Hoike I.) Palapala Aelike a ka Papa Ola I Kakooia e ka Hapanui o ke Komite llmi no ke Kakauinoa ana o Walaka. [ARTICLE]

(Hoike I.) Palapala Aelike a ka Papa Ola I Kakooia e ka Hapanui o ke Komite llmi no ke Kakauinoa ana o Walaka.

He AELIKE keia i hanaia i keia la. . . .o Ianuari, 1903, nia waena o ka Papa Ola o ke Teritore o Hawaii ma o kona Peresidena,Ta. L. E. PINKHAM ma ka aoao mua, ame J. LOB WALLAOH o Honolulu, Mokupuni a Kalāna a uahu, Teritore 0 Hawaii, ma ka aoao elua, KE IIOIKE NEI: Malalo o na olelo ame ira aelike i hoike ia ihahope iho nei, ke haawi aku nei ka Papia Ola ma keia, i ku like ai hoi me kaenana i haawiia ma o na olelo'la o ka Pauku 1127 o na Kanawai Hooponopono ia, ia J. Lor Wallaeh i oleloia, 1 ka ae ana e lawelawe ma ka lapaau ana a hoao ana e hoola ma ke Kahua Hoomalu ma Kalihi, Honōlulu i oleloia, i umikumamalua poe i loohia i ka ma'i lepera, e waeia ana hoi elike nie na mea i hoakakaia mahope ae nei. aKAHI: — E 'hoomakaia no'ka hoao lapaau ana ,ma ka wa e paa pono ai na hale ame na inakaukau kupono, maiiē Kahua Hoomalu ma Kalihi, elike me ia e hoolahaia nei i keia waALUA: — E hookaawale loa ia keia mau hale mamuli o kekahi Pa kupono, me hookahi wale no wahi e koipo ai, i paleia me elua pani puka; a o na Ki ma ka paa ana no ia a kekahi agena o ka P.apa Ola; a o na Ki o ka puka Pa maloko aku, me J. Lor U'allaeh no ia. O na lawelawe liana ana apau ma ka puka Pa mawaho loa, e lawelaweia no ia ma na hora a ka Papa Ola e hoakaka ai, aka, e hoolakoia ana no nae maloko mai a mawaho aku nei oua puka Pa nei o waho loa nei, he mau pihi kaoini uwila, i mea e hilei ai i kekahi mea e makemake ana e komo iloko a puka mai palia iwaho nei ke kaomi ia mau pihi, a ma ia ano e kani

ai ka bele a loaa ka lohe i ke kiai, e hoomaopopo ana iaia, ua makemakeia oia, a e ae nohoi ua kiai la i na poe i hoomana pono ia e komo a e puka ma ia puka Pa. AKOLU: — Mamuli o ka hoikeia ana aku o kekahi hoolaha maopopo, e holo aku no ka Peres:dena o ka Paoa Oia me ka ukaliia ana e J. Lor Wallaeh no ke Kahua Lepera ma Molokai. a ma ia wahi, nuipu pu me ke Komite o Ehiku. Dr. W . J. Goodhue, ameka Luna Nui J. D. McVeigh e wae like i umikumamalua poe ma'i, lie poe noho paa no ke Kahua Lepera, i loohia hoi i ka ma'i lepera, ka poe hoi mamuli okolakou ae ana ma ke kakau mainuli o ko.lakou makemake iho e laweia mai a iloko o ua mau hale nei ame ka Pa ma ke Kahua Hoomalu ma Kalihi, Plonolulo. no ka lapaauia ana e J. Lor Wallaeh. ^HA: — E kakauinoa pakahi ke!a ame keia o nei poe ma'i he umikumamalua i ke"kahi aelike, i hooiaioia e kekahi N"otere o ka Lehulehu, e loaa ka mana hookahi wale no ia J. Lor. Wallaeh i oleloia,, maloko o na hale i oleloia ame ka pa, no ka lapaauia ana, ma'.amaia ana, ka ai ame na aahu ame ko lakou mau kokua, aole hoi e hoikeia aku kekahi hoohalahala i ka Papa Ola, a i ole ia, i kekahi mea e ae paha, aka, ia J. Lor Wallaeh wale no. He me keia e hookuu ana i ka Papa Ola mai kela a mai keia koi ko'iko'i mai o kela a'me keia aho e pili ana i kela ame keia mea, oiai ia e noho ana maloko o ua mau hale nei a pa hoi. ALIMA: — E ae kela ame keia pakahi o lakou, e noho mala lo o ka lapaau ana ame ka hoomalu ana a ua .ī. Lor Wallaeh nei no ka manawa, aole e emi malalo o umikumamalua malama, aia wale no a hoike mai ua J. L*or Wallaeli nei imua o ka Papa Ola, ua hoolaia e ia ua mea la i loohia i ka ma'i lepera, a ma ia ano, e nana pili oihana ia ai oia, elike me ka mea i hoakakaia )nahope ae nei, a ina ma ia nnna ana, e ikeia ana, ua ola loa maoli ua mea ma'i la, alaila, e hookuuia oia. Ina nae hoi, ma kekahi manawa iloko o na malama he umi kumamalua i oleloia, ua makemake ole kekahi mea a mau mea paha o ua poe ma'i nei i ka lapaau ana ame ka hoomalu a ua J. Lor Wallaeh nei, a makemake hoi* e laweia aku mai loko aku oia lapaauia ana a hoomaluia ana, e hoike mai no lakou pela i ka Papa Ola ma ka palapala, a ma o ka palapala afi-^ devita'la e hoohikiia ana imua o kekahi N'otere kupono o ka Le hulehu ka mea hoi e hoouna ia aku ana e hooko aku i ko lakou niakemake. I ka loaa ana mai o ia afidevita ame ke noi, e hookuuia no ka mea e makemake ana pela, a e hoihoi hou ia oia i ke Kahua Lepera ma MolokaiAONO: — E hoonohoia i papa nana o elima Kauka, a he poe Kauka laikiniia hoi lakou, a makaumakau hoi i ka lawelawe ana i ka ohe hoonui ike, a na ia papa e nana i kela ame keia ma'i mamua ae o ko lakou komo ana aku iloko o ua mau haie nei a Pa hoi, a e hoepaa ana lakou ma ke kakau i na mea i ikeia e lakou. me ka waiho ana ia mau mea me ka Papa Ola, a o na kope hoi me ke Komite o Ehiku ma ke Kahua Lepera ame ke . Komite Umi ma Honolulu nei, a ia J. Lor Wallaeh nohoi. Mamuli hoi o kekahihoike kupono i ua Papa Kauka Nana iiei, no ka makemake ana o kekahi ma'i e haalele iho, a i oleia, u'i ola hoi. e nanaia no ia mea e lakou a e waihoia ka lakou mau hoike elike me ia i lioikeia ae la maluna. O na ano ame na manawa o ka nana ana, e hoomaopopoia n0 e ua papa Kauka nei. Kahi e nana ia ai, maloko no ia o ke Keena Hoohuihui L iau ma ke Kahua Hoomalu i hoikeia ai ma. ke kii o ua mau hale'lm O na Ki o ka puka mawaho, ma ka paa ana no ia a ka P'ip'a Ola, a o na Ki o.na puka maloko, i ka Lunahoomalu no ia o La Papa Kauka Nana. AHIKU; — E wae ka Papa Ola elua hoa o loko o ka Papa Kauko Nana a i elua na ke Komite Umi, na keia poe eha, e wae aku i ka lima. AWALU: — Aole e aeia kekahi mea e komo, a e nolio paha malol^ o keia pa, a i ole. launa pu lioi mē kekahi mea e noho ana malaiia, ke ole e loaa ke kauoha i kakauinoaia e J. Lor WaUaeh i oleloia, a i kakauia e ka Pere3idena o ka Papa Ola. AlWA: — 0 na poe lawelawe, oia no,.hookahi kuke, a, aole hoi e emi malalo o elua kiai, a i ole. mau kahu ma'i e wae ponoi ia ar,a' a e ^aa ana malalo o ka lioomalu kaoLoa ana a .1. Lor Wallaeh, a kaa hoi malalo o kana kauoha wale no. UMI: — Na Walaka i oleloia, e haawi i kauoha papalua ma ke leakau. no na mea ai ame na lak:o apau i makemakeia, a nana e. kaana a e nana i ke ano o ka hanai ana i na ma'i a peja poi ma na kulana ola kino o na ma'i, O ua mau kauoha la, e ^akauinoaia no ia e ka Peresidena oka Papa Ola. T*MIKUMAMAKAHI: — Na Walaka i oleloia e wae i na E nana tna ka aoao eha