Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 11, 11 September 1886 — KA AHAOLELO. [ARTICLE]

KA AHAOLELO.

Mii ka Poa-lmia nei, Sept. i), u.i apouoiii ka lunke ake Komite Wae 110 na Poho Alanui. Oka lioike ake | Lvoimte e haokomoia i niu Iku Hiia Ilauwma, uo na lilo, iiu na liooKea ana ona alaiuii 0 ke kahiia ! pau ak, a me ka'ui nu»u alanui e ae o IluiioUihi noi e hoakoa, a e wehe how ia aku ana paha. Jle puu «laia inaimahua keia 275,000, ua oi iki ma!unii oka luipa-miliona. Eia na !a]a_o koia Komilo: Kuliina .Ki[»ikona, Kakola, Balaunu. A uolaUa, mai kuhihewa iho oūkou ena mukamaka. na Kaunamaiio nia nei ].)uu dala i apono īii ai e konio iloko oka Eila Ilaawina o keia kau, oiai, ua maa loa oukou i ko alakai hēivaia eua nuj»epa opnkeemoa ia Aholo ma, Nahale eaa, mea ae uo na pnu dala nui na keia poe lunamakaainana Avale no.

■Ua waiho mai ke Komitē Waiwai, e liookomo ia i $7,608,95 110 na . hlo hoolewa o ka Moiwahino Kmma 1 aloha nui ia. <> Aholo a me Kikaha na lala o ka hapa nui 0 keia Komite o ka !aua hoike ae la ia. A o Kalo Kika oia ka liapa uuku o ke Komite, aia oia ma ka aoao lioole. Ua noi o Mr. Kalua'e aponoia ka hoike a ka hapa niii © ke Komite.

Ūa ulu inai na hoopaapaa haliaiw mawaena ona lioa o ka'hale iio keia haawina. O Kakina ka mea kue ikaika loa i keia haawina, a haule aku la. Ūa hookahahaia' makou no ka haule ana o kela haawina, hē iioike ana aku keia o Hawaii nei imua okoke ao nei, ua pau ko lakou makee -Alii, hooinoanioa Alii, palama Hlii a aloha Alii. Ua ike na mea a pau he Moiwahine o Enaa i aloha nui ia e keia lahuikanaka, a penei iho la ka, ka lahuikanaka ma o ko lakoii mHū lunamakaaiua la, e hana aku ai miiluna ona j<vi o ka Moiwahine. Heoiaio paha, he alii waiwai nui Oia, aua kaa no paha kona uiau aie o kela a ino keia aiio; aka, aole'pono i ka lahui e nana aku i ka nui o kona waiwai, he mea poro i ka lahui e iiana aku i ka nui o kana rmm hana m?iikni 1 hana'ai no keia lahuikanakn, a rae ko ka lahui aloha iaia. īīeaha kahi 7,000 aoi iki ke hookuku ia ae me ka lehulehu o kana mau hana maikai? Ke manao uei makou ua jioholo pu loa ia mau dal'a. Aka, ua hehi ia, ua aloha ole ia, a ua hookae ia ka inea o ka Moiwahine i kaulana ai a pūm ke ao nei, he Moiwahine i aloha ia e na kanaka.

Owai'ke alakai o keia helii, u hookae ika Moiwahine? O Kakiua 110. I-ino kana uiau olelo, aloha ole, a he: makona maoli uo i ka inoa o Ema. lle oiaio paha, ua make oia, ua pau; koua.auo alii a me kona hauoliaup; aka, ho-mea anei ia e konoia ai kona' puuwai aku i ka omamaka mauaua oka inoa oka Moiwaliiue a me kaua mau h.ana iloko 0 ka puuwni 0 na kauaka, a e ku nei uo hoi malu-. na oka aina. Oke ano 110 ia 0 ke' koko Amerika, he nlii, oiaiaohe alii ma AcJe anei e lioomanao 0 0 1101 mea he «lii i ke kanaka Ilawaii, he mea ia i puka mai nolok© mai 0 na hanauuaalii mai ka po mai, a 110 lakou ua kapu e hiki ole ai iua kauaka ke makalahia. Aka, la 00 e nei wahi keiki haole, keiki a ka Mikanele oka waihona 10 keueta 1 luluia ai e ka Loio Kuhiua, ekaeka ka inoa oka Moiwahine. Nolaiia, e iua kanaka Ilawaii, e nana ae i kahi keiki haoie hookae alii,- lioole alii.

lle meu kahaha imi uo makou ka ike aua i kokalu kannka Huwaii, e eiieli aua malalo o ke kulanu o kona hoa kauaka e pii ana mai ku haahuu a i ke kiekio, 0 na kunaka o ia auo, :\oio lou e hiki ke kupa iu he tnuu luini! nuuuao u ku i ku maikai. <Hai, o keia Lahuikanaka, he lahuikanaka hookae ia e na hao!o i k« lakou laweluwo ana ma ua hunu kiekie o ko lakou aina, u o nu olelo o mui unu Uiai ka j,o« mai no lakou ua uhowa ana, e olelo ana lukou me nu inanao nlunu a me ka hoino. Aka. ua halu ia \v;u ua puu ko ku- . uuiun ;iv.a !!!;. ku aoao o tm kanuka | llawuii, no ku pii :U ni m:\ na oihuna ; Aujnmi o ko ?ukou u:nu mukuuhine. J A ko ;ke niui nei ka mea nia ku uoj hoalu i kona lahui nouoi, u ko huki ae i.ei mo kona iinia ulii i ke ieuuukn

īuiikuainaua a i ko kulana e ike ia mai ui o na Aui»uni nui o ka honua. lle mea hauoli loa no ka lahm llawaū naauuo, ke manao iho lakou akahi no Moi i nolio iluua o ka nohoalii o llawaii i hoohuh mai i koua alo i kona io ponoi, ao!e hoi i like me na Kamehameha i hala e aku la. Hu!i uo ko lakou alo i ko ua aiua e._ Aple hoi keia i Kauliluaikoanuwaiileale i ka haawi ole mai i na oihana i kona laliui, aka 'ua nh.oia.mai. oia me -lemia- mau liuni aloha. e i»eahi mai arm •ne wa.manao ohohia oka hanoii palenaole, a ke kakiwi mai nei i kona puuwai e hipuu paa aua me kona lahuikanaka no ka wa mau loa. | lle mea o ehaeha ai ua puuwai o ka Laliui oiaio, i ka hana rnak'eiiii a liookiie a ka aoao Kuokoa, ka poe e olelo īnau ia noi he poe aloha iakou i ka Laiiui llawaii a nae keia aina, kona mau pono a me na mea a pau. . I ka l'oalima nei, ua noouooia imua o ke komile o ka hale, ka Bila Haawina, a ua hapai ia mai ke pakaukau ae o ke Kakauolelo ka hoike a ka hapa nui a me ka hapa uuku oke Komite Waiwai, e pili ana i ka hookaawale ia i $~,000 ilala no na'lilo. hoolewa o ka Moiwahine Ennna Kaleleonalani.

Ma kekaln oia mau ke, e kauolia uua i ka hale aoie e liaawi i kē dala no ia inau lii» hoolevra, a o kekahi hoi, e olelo ana e haawi 110 i dala. O ka mea inua loa i ike ia e kue ana i keia haawi ana i dnla no na liio hoolewa a ka Moiwahiae kane make i hala e aku la, 0 Kakina, no, ka luna 0 Moiokai." Wahi aua mo kona mau niauao, he Alii waiwai a nui o mt aina, ka Moiwahine Emma, aua olelo no ia i loko o kmia palapala kauoha liope loa e.uku i.i no koua ruau lilo hoolewa mai loko ae uo 0 kona mau wai wai ponei. Nolaila, a:ole pono e haawi aku keia hale i hookahi keneia mau lilo, ua ka Lunahoopono ponO wale iho no keia, 110 na hooilina keia dala e noi ia mai nei, aole 110 ka lilo hoolewa 0 ka Moiwuhine Knima, ua pau no na iilo hoolewa i ka uku ia a pela aku.

O na makaainana aloha 'hi e noho anajpe ka makee i ko iukou Alii mai ka po mai, ua hoike mui no lakou ma ka olelo a m& ka h;vriia.

O Kaunamano me Aholo, o laua kai hoike maoli mai i ko luua aloha'lii, e makee aua i ua Moi hanau oka aina.

Eia ka laua olelo nui, o na kanaka Ilawaii oiaio, e hoike la]kou i ko lakou aloha 'lii ma.ke kokua aaa i keia haawina, e e lilo auanei keia haawiua i hoike imua'o |ka Lahui, poe mm.ami.na ro ka Lahui Ilawaii i ko lakou mau Alii, a aole keia he aupuni makaainana elike me ke aupuni Amei-ika, ho mau Moi ko Ilawaiī nei mai-ka po m..i.

M» ku auina la Pailua npi.ua noonoo ia imua o k« halo ka l'alapala hoopi: a Kehau pua, ua noi o K>au e loa, a u» koV "" nui o Dole i ke kapae loa alni ia Pal' 4 l,rt/K hoopii, h ua apono ia ke kapao loa an*i. ! Bush Lunahoomalii. Nooiwoia'ka bik ILanawp c pili ana i ka hoomahuuhua ana i eliina Lunakanawai o kd Aha Kīekie iiuuao ko Komile o kn hMe. Kei o K»ulukou e nana pakahi ia na puuku, heoleia. Hflahe!u ia na pauku a pau oka bila, mahope «laiU, aa'noi o Koiiu e n»onoo pakahi ia na pauku, apono'ā. H«luhelu ia ka pauku 1. Noi o Keau c hooholo loa ia ka pauku 1. Nei © Kikila e hoopanee loa ka bila. Ka« t ailio o KuulukoU ma ka aoae kokua nui i ka bila, hoakaka mai ,©ia i kona ni*nao oka la\ve ana mai i k<fh bila. I mea o hana ia ai ke knuliko no ka pono o na kan;ika.

Ua hooa uiai he «inau ttta ka nupepo Bu!ik':ni, i n>ea «ha na Li|makana\vai elim»? Aole i pnne ia ia ?unau. Aka, ua liiki iuai ka wu au e pawe tii no īa ninau. O na Lunakanawai elun4 au i manar> ai no ku Aha Kiekio. 1 mea 'p hooko peno ia ai kn pono kuuliko. Kia n > mea nui e peuo ai k« hoomahtu>hua aoa.| I kekahi manswa, ua nohō ka I,unakau:i\v«i Kieku» e. hookolokolo i kek»hi hihia ma k« Aha Ka»pun': ;kirvaen»). A hoopuka paha i k>na 01010 nooh«lo no ka pono o ka wo» hoopii * ho6p i:i a psh;v Aka, h»u k» mo:* ' Hi.op»ii;X imua <> ke J|iuro. n o ki Lun,»'i3 ..iw . ua nana i hooknilokolo mun keU lnh' u o5 ! no ko «oho t.>as r>u;i »1» ke Jnro, 'h o■ o i;.u .>na oi.i )ke J|iuiv e liWo iiu* k;m o'»".*' i.ooba!t» ma ka Aha nuUalo, A , I oo'\*i >h i lu-u noka moa \ hoev>*Sia nnun oku Aha Ihuoko. A o kela Lnnakan.;w u uKia ī.o kekiīhi e i:oho iuai sun im Aha. lv nia ka Aoao Kh».