Ka Nupepa Elele, Volume IX, Number 2, 30 July 1887 — HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA

I ka manawa i haalele īho ai ba lionn i ka luakupapnu o Lusara.. i kela man&wa, aia ka pauwai o ha Lūsari la be hoopahaohao la in Berimatina. Oiai o BerJmatina e h?&moc ana. pniwa ae Ia oia, a p&ne ae Ja iloko o feona \nāu noonoo hiamoe: Auhea ka make? Eia a« ua mākauhao i na manawa a pau no ka make. Haule hou ibo la no oia moe maluna o ka lima o kana wahine, i liuliu ihoi p»-e hou aku la ka leo |iahenahe pt-nei: "E Bfrimatina aloha ole e, e aha ana oe me ks wahine aole nau!" Puiwa hou ae la u& |Berimatina la a hoala aku la oi» i kaua v, j&bine me k« pane ana aku penei: Eia nei <?, heaha kou mea moahewa? Puoho ae la ua Rose offlaomao . !£ a pane ae ia: Aole au i no au i kamailio ae nei. Pane aku 1« 0 Benroatina, nowai la ka keia leo i pa-e iho nei i N'o wa e nioe ana, he elua manawa i hana al at». Pane aku la aa Rose Ojmaom«o la, owai la, auhea hoi ko kaua ike i ka mea nona keia leo, me he mea la he moeuhane no paha nau? l*nne roai la un Ber : la. «ole au i moeuhane, he leo mao|i no ka'u I lohe aku nei, « mai loko o ko'u hiamoe nui au i lohe koliuliu ai i keia N. ī keia w*a o Berim!Hm.n ma e hao (a nei. 0 ke a'ii Sarckt-f<» kekahi, na iliahea ia oi« e ka leo. a kis ala oi« a noho [ iluna o kona moe, a na huli a puni kona | lumi aole nae i loaa ka niea oona ka leo, iua maopt)po no ia kaua e ka mea heluhelu !o ka mea uona keu leo W»hea, no ka puu ! wai no ia o Luwa, | Mai ua koena po nei a hiki i ka «t?h* , ana mai o ka mahin«lamj\ e ka i?», aole i imoe hou ikl kei»Hi a nu Herirtiatina kvj k*lū. " | Ia hkou ma ko !ak#u \>qi ka ain* kakahiaka. hahai aku la o Bermwtina i (kana me» hou i koua nUkuahine alii LHi

Todilo t a pftne m»i ta no hoi kc alii, o ka mea i lo«a"ai ia oe Ika ponei, oi=i no ka> loaa īa'u, rae ko'u kuhihewA o ka leo no o kela wahifi6 maīoko o ka halo paahao nōna ka iooa Lueara. alfu la o Beritnatjna me ka hoopuaipunij enei: Pehea la oia e hiki ai ke hele ka ui ka puka 1 ke ki ia, aole oia e hemo. Mahope iho oka pnu ana**īg ka lakou paina ann, hoi aku la o B"eritnat.ikft a me kana ipo :na ku laua lumi a pane aku ta o Rose © fierifnatina kui\ aloh^ me he*fii|sTa f|a lapu ia kaua i ka ponei e wahioe. Ke aha la, wahi a Berimatima. Kie lohe la no hoi p iha ka maku-ikane o kaua 1 k£ leo, me he mea la, no keia puuA kau" e malnma nei, nolaila kē kuma o ko kaua lapu ia, ina kaua e hoolei i keia mee, alaila, aoie kaua e poino. Pane tku la o Berimatina, mai manao oe no la nea, r.o ka moa, o ka mea i make, aoleia t biki ke kamailio ho'), aole ola, aoh« hß:>a, aohe hele hou ana o kona mr.u wawae, uolaila, e hoopiu oe i kou mat>ao aoo hup:>, n e hoomanao oe, aohe me'ia nui e ae; a kua* e nonnoo ae ai, o ko kaua aloha wale iho no, k« tnea i loaa mai loko mai o ko kaaa mau kino pakahiA haia ae la koia la, a uhi mai la ka po, a hauU hou aku la ua jx>e aiii nei malona o k6lasi>u mnu wahi moe, a oiai lakou e nanea ina ika ono a ka maka 6 ka hiamoe. a iwaena konn paha o ka po, pa-e hou iho L& tēkahi leo penei; E kuu kane e Berim»t'n» ahea oe manao rnai ia'u, wa au u» halīi, ua nalo iioko o ka ioama o kon m«u liina kako. Iloko o fteia leo, hoolana ae ta o Rōse Omāomap, me kona hōolohe hou ana o ka paoe aou te, aole i liuliu mahope iho, pa-e hou niai L- ka leo e like me ko ka wa mua, a puoao ii o ae la ua Ro?e Omaomao la, a hoala akt! la i kana kane me ka pane ana aku peoei K iieriinatina, eia keia niea ke kahea mai oei ia oe, o «la ">e, ea e aU »e~~6c e moe i<oi. Posho ae ta o Bcrimatiria mai loko ieo' ka a kaakaa ,ae la kmia maumaiea, a pane aku la i kana wahine, e kuu alohn, hoaha keia au e hoala nei o ,k«'3!g*.. • , Auwe, wiihi a Ro«e' Oihaomao. he l&o. he ko.hoi nokekahi wahine i kahea m«i oei i-i o< no kou aloha ole iaia, kou hele ole aku i ona la, oiai ua pilikia ia oia, wahi»na i pa e mai nei. He keU akn kou hoopuoipuni ino ia'u, wahi # Berimatina i kana wahine, no kou nele rtnf i i ka mea kamailio ele, oia anei kou i*«h i olelo mai nei ia'u e me keia ke ano. • Me keia mao huaolelo ae 1b ua Berimatiaa !y i pane aku ai i kana wahine a haulo hou ako la oia moe. Ola! aH« oia i haule hou aku**i e moe. a e nooi uo ana no oloko ona i kana mea e. ha<M » . aia hoi, pn-e hou aku la kekahi leo nahen; h.,? e like me he aheahe la ponei- K Bericnatma e, e moo hou ihoana anei 0; I kt a anapa mai fa kekahi wahi maUtr-lama uuku e like me ka uwi!a. a ike al: !a o Beriuiatiaa a me kana aioha i kekiili 1 imole amani nui launa o?e a iloko 0 īia o*;o!e il# eku ana k&kahi pāhaukau naiii !»•••: ofe, a e kau «na mainna, eliaman ipukoV;i ? ; ke o!e, ama k"hi e kOkoke ann 1 ua p«kaokan la, e waiho |«na uekahi pahu amam hainaha like, a o ka m«a o loko o ub paln J>n>ani la, he wahine ui lua, ole, nona r.« h«lehelena i oi pike}« aku mamua ona Wihine ui a pau o ka hrnua, • ma kona e lei ana oi& ira ;!ei :ilii*!ike o!e o Iw *o holookoa. | 0 lo!e e aahu ana; he lole iuilaU e iike uie ka hulali oka la, a o kona inoa w»hi a £ertm#tif»a i puans[ ae -m, o Luaaw kei» kua wahme «'u i ai auwe k«u Wfl*U;X> e. j 1 keia wa a Berimntina ma i ike ai, puiwa ae ta laua m«i ko laua nana «nn a iua«l« aiju ! * lawa a elua a ' waibs) a make aku U n *iuna o kolaua wj ihi moe. i puoho like ae|ai, iii« hoi, m haiii i* k« mea a Uua i ike a«. h o ke® anoauo pu k a eehU, oak» i a h ' poiululu »t»a m«loko ooa lunū honnoiuoī ia. ' I Naua īīke ae la laua m.io :i maanoi nie ka ilihia rtui» me ho mea 1h u.v like !.tus me.iu kuh ka h'k'i ole \ \ !.uia ko' pam l ! I«o; »0 kek;\hi maU ' hon Io.!m hewj lioctihu ia|ina o luu*, pw aVu !a o Oaiiion»* k.;na kanō . : K ai'>h;t. aoki «u o k«U s oMo aku ai ta vr o Kooloi k*ua i kola ouiole au « v e»a u»«\ no 00. a uu' kou i\iakifel no a ana' ka>n i keia -viuo. noUil* e kii oo a hooliei i kol« ouiolo. Vl* o Betimatwe, ue ho»ha 1» hvi " a i-i». e kii *o au k hotdei i keU A nmi <o kel» ©ka h.>om:>ka'u. fir® ■* Vius j

M.e keia mau huaolelo ur Benmetima ala i pnne ae ai a ku ae la oia a hele aku la oia a ma k«hi o ua omole ala e waiho ana, hopu aku U oia a hoolei aku la ma ka puka aniani ma ka hikina, aia malalo pono o ua puka «niani ala e holo ana he wahi auFai uuku i palaina puna ia, i hoonoho ia hoi me n.a kela a me keia uno. "" " laia nae i hoolei aku ni aiii hoi, umii ae la ka wnha o ka omole ina !ima o :»a Berl* metina ala a huUi pu aku la i<\in ilalo o ka pnp«ku o ka honua a he ma-u ana o ko wai ina maka ona kana. mea i ike, n«lo aka !a oia, a koe hookahi iho la ka oha a kona naau, ka ho« hooniponipo hoi o na po i hala §ae, aloha wnle ka hoa i \a oni hookahi, e ku nana ana i kapafe'.< 0 Nauwale. * Ia Berimetina i nalo a' uai me ka p.iuwai ehaeha o Lusar» ka kakoii lei alohH) huli ae !a o Ro.se Omaonino m«o a maanei me ke au ana o kona n»K U maka no kona kane, aka nae, ua hala ka manawa, na haih ke a'oh>, ua lilo i ka mea nana ka wniwai. la waj hbom«ka īho nei ua Eose la e ! nikau mai ia po a āo, hoooaoa ak'- U na mnkua iaia, aka, aole oia ina maf, > n ka mea, ua nui ke aiohn, ua kaumaha liiuluu i ka'auamo, ua hoohanini wale ia na kipona wai a ka maka, aohe makamake, ua hala ka makamaka o ke aluha. Mnenei e wuiho kaua e ka mea heiuhelu 1 ke kama lio ana no Rose Omaomao a me kona uwe wale ana, a ē aui aku kau& a nana aku i ka huakai a ka puuwai ehaeha a rne Borimetina e lawe ia ia. Oiai ka omole i nalo aku ai malalo o ka mana o Di <balo ka aeiea i hoaikane me Lus-ra e i»ke me na mea ma na mea i hoike ia ma nā he!o i hala, lawe aku la o Diabolo ika pu.mai o LuaaTi» a hoopae aku la ia malUna o ka aina laula o Amarosa ka aina hoi aka liona e kali m&i ana i na Lusara la o ka hiki aku. Ika puowai 1 p<ve ako ai, ku ana keka--hi kanaka kuapuu elemakule a hapai aela oia i ka emole iluaa i kona mau Ihna a pu»na ae ia me ke>a maa hunolelo: fi ka puuwai iloko o ka ehaeha aka omole, auhea kou pahu aniani huina-ha? I k«I-« wa, lilo ae !a ka omole o k» puuwai o =ra e waiho ana i pahu aniani huiaaha, & waiho iho la niamua 6 ke kanaka «»lem»kule kuapuu, wehe ae la ua kaiiaKa elemakule la i kek»hi omole mai loko ae o kona pikeke, a wehe ae !a i ke pani a niūini iho la i na kulu elima malun.i o ka paho huioaha, ia wa koke no i Qili ae ai aa Losara nei oiai loko ae oka pahu aniani me ke kino kanaka maoli, aole nae pane leo, aole iuliluh, aohe ininpaka ma konn m«U: |apalina. 0 Berimet-na hoi ' kela wa, iko laua pao «na no i ka alna, aoie oia i po i kana mea'e hana a', ua li!o kona noonoo maikai mai ona aku, ao ka manao kamiafii oia kai !oko o kona naau a o ka lealea kana mea niakemako uui, aelie ona hoomanio mai i kana wuhine Lusara aile hoi no ke!a wahme hou aua. Oiai hot o Lusara e ku ana imua o ke kanaka kuapuu, puana ae la ua kuapuu la i keia m»u huao!e!o pene?: 3vJii>B Zfru pi«se Amr id, oia koi; e huli a e hele ma kou alauui. 1 kei» wa, huii ae ia o Rusara a hele aku i® kooa alanui, ao ke kanaka kuapuu h°ijj buli i»e *a oia a«-iieleaku la ma konaj *ianui e hiki aku ai t kona home. E hoomanao iha kaua e ka mea heluhelu : «ole kei i he kaoaka okoa t hoola iho la ia Lusara, o ke kuapuu no ia okaa'aao' Moinamke kuapuu hoi a fca Hona i p&pa ! leo pu ai. €>iai o Lusar* e hele 1» uia koaa aUhele ma ke «no ua ola hou oia, ua hoi hou mai ! n»a ilnko o kona Ki»y. ua pao ka pat»ao; •n*. ua l»k* v oia i koi» >va e like me kona j m*« la i kiuohi. 1 No kekahi miu hort loihi k«iajhele ana aim a iia Rusrtra nei a kau», hal<wai *ku la o.a mo kekahi liona e moe ana ma ke v walii lokowai, he 'iona nui om n mm* i kaoa ikeaku, m«Uu aku la mi a emi mai la ihope me he oiea l a> » «fe«hi no o>»s a ike i keia ano liolo&oloiu . tt«ia i<ci e kuomi hope ana, ike tnai u na "in<a \.i itua nai, makau IliO ia ua tum Ul<» i ka wahin* a Uhuli ae la koua kino a j '<'» 'u i ;ule juai lua 010 i lo** j'u tua ka Kmua a puuī, t\v>ua ka moa 'KaII o Lioiu. j A 6vH>heno aku. | V'<a mai tx» ko kakou mau nxCK»!e!o hoo--1 ke hos<- kulna aku la ik« wa* hooIkahi. ■ (j) kd īuoa Ikiu o keli k*lopa ĪJUo ai ika I ilui o Waila ma, uona kj, io<& OaiUenuō jua kap* »a koua iuoa i keia wa o "J4&. A > j Kivg" maiuuli o ka inoa o Kapeaa Kius, jk* l.una Nui o ua niokuahi oka ilui o j a o Lon» inoa ia e kapa ia ai wa|k«ia mua aku. Kleu