Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 8, 8 September 1888 — WELAWELA KK KAI O KA MOA, HANEE KIKALA O KO HILO KINI. [ARTICLE]

WELAWELA KK KAI O KA MOA, HANEE KIKALA O KO HILO KINI.

E kuu lahui Hawaū ponoi, e haohao ana paha oukou i keia mau hua e la malona ae, he oiaio. Eia inai ke ahi.a puluputu a 'hola pu aku i na ipuka liale ou e ka lahui Hawaii, au e ka lahūi e uwe ae ai, i ken pihkia ou e ka lahui, au e ka lahui e uwe kuo iho ai me ke kanikau nui. E Uke me Lahela i kanik'au ai aole aenei kana inau keiki. Pela aku ana oe e Hawaii nui kuanliakane .ma keia mua aku. Oiai un h'iki' mal nei ka m'anawa o Herode e luku ai i na makahiapo a pau ou e ka lahui ilawaii. Owai keia Herode iinna e luku ia oe e Hawaii? Gke Kanawai o ka apana o Hamakua, oia ua Herode la nana e kukuni mai ia oe a kupu ka lauhue. Nolaila aehe wa au e ka lahui Hawaii i ike ai i kekahi ano kan kanawai e like me keia au ) kapaia ke au hoomaemae Aupuni Mai ka wa i kukuiuin ai ke Kumukanawai no keia Aupuni a hlki mai nei i ka wa i powa ia ai ke Kumukanf\wai nani 0 na Kamehameha. A lanakila ae la na keiki a Manamana laua o Hamakua, a noho pu iho laua he kane a he wahine, na laua e mahi nei 3 ke r -kihapai Aupūni i keia wa, mai ka la 3O mai 0 lune, mai 0 ka makahiki 1887, a hiki mai nei i keia makahiki 1888. Ua hanau mal nel l»ua i na keiki aolei kanamai, oka holo hikiwawe 0 na kaki, he hookahi wale no makahiki wanaoa ana ana keiki iwahaa keia mau makua kaulana o keia mau la e hele nei. Eia na īnoa ona keiki a Manamana laua 0 Hamakua: 1. O Mui a me Hoohuoi ia 0 ua mai Ia malana 0 Kaai Kanāka a mau kanaka paha 2. O hooliio mau wael/a o kekahi mau tausani dala i ka puu puhi kanakank o Pu. owaina a me ke Uuahiwi 0 Haleakala ana paha. .

A pehea ana la ko Maunakoa manao laua o Waialeale, o laua na mokupuni aole i-haawi ia i mau papaa berer>a na ia • mau eleniaWule. 4. O kahi mau tausani d*la o ka laliui, ua kiloi wafe ia no Peresidena o ka Pai»a Ola, a o ka.waiwai puka o ia mau d«la a oukou e ka lohui, o ka pau loa 0 oukou i ka luweia i Kalawao. «i 4. Ina e hohholoia ana dala he 512,000 i mea hoeioleaka na ka nupepa Pares?ido, aUila e ku ana he mau hale kakela maliina 0 na kuahiwi nui 0 kakou mai Hawaii a Kauai, loaa na oomehome lratwhano o ua hoomaemue aupuni nei e kaena ai. Oia na momoku ahi au e ka lahui e ik mai ai 0 keia mau la. Nolaila e kuu lahui Hawaii yiaio i kapakahi mauuia aku nei ma ka aoao i kapa ia lakou 0 ke au hoomaemae Aupuni. • j Aole oukou e pakole ana oukou i ke ahi euaena a k'a luaui 0 oukou 0 Hamakua' M kuni ībo nei a wela ka papa 0 Kilauea Ku kahohono i na modupuai, ka hele a ia Kaea-ea. E pau pulu ana oukou aohe lau koe. 2s T olai|a, e kuu lahui mai kela a me koia pe'a i nui ke aho a komo i ka -Puu+ionua o ka lanakila e like me ka Pelero. " Me wahi maha no koua poe kiuaka." A pela auanei oe e kuu lahui Hawan kuokoa e noho maiuhia ana malalo o ke Kumukanawai a ko kakou Moi i ee ai a me kona lahui i hoopiii wale aku ai malalo Oiia, e malama i ke kimmkanawaī o Kanamana i haku ai i ka ia 3O o li'ne, 1887. ■ Nolaila e ka lahui, e imi ikaika i ka s malama ana i ke kino a me ka ohana. Mai me poe e kati aua 1 ka pulupulu a kein "Kannwui 0 a mai ai ke nhi llelene a ka apana liLinohano kauiana o keia Au lloemaeinae 0 Hamakun, kK poki. (. 'iul ua hala ka w.i 0 ke kau kupulau a ua liik!" mai nei ku \\a o ka luioilo; aoho mau i'uea l ar,,i 0 u'u. IVI;t ke auo ou e līawā l i ke a au iuna nu' me ka ; :* a'Ki; wak*» k 'u Konikauawai," | Ua Ihla kna o ko Ru:nuka-j uawai 0 Kauiohiineha V. Ua U aene' k* | hoopoimpono o kou ataa ma i.i !aua o naf koiki a Manamanu. Oia keia e PuluuMj oiai nei ia oee ka lahui Uoku 0 keia nuu

la, ma ke ano he pula kiu maka oe 1 na la o Kipikona, ko Kanaka Puuwai aloha i ka Lahui Hawali; au e ka lahui e poina ofe ai ia Knnaka Puuwai ake:v ■

A ua hlo kiana mau hana inaikai iwaena ou e ka lanui i kia hoomanao no kona inoa e ola niau ai a hiki aku i kau mau pua aku e ke kanaka llawaii aloha • aiuaaloha lahui a aloha i kou noho'hi.

Eia kou waha olelo na >uao y wiwo ole, e hoomalainulama aku nei ia oe eka lahui Uāwaii, oi>i oo k u nupepa " Elele," ame kona mou kalniuianao naauao no ke ano o keia au hookele >»upuni e pokn ia mai nei kou mau pono kivila a le-i o Kohala aia i ka nuku na kai>ak>t . — ". | j E hina lepa eka %hui, e s kui ka hele ai! hookahi umauma, hookahi leo hoolohe oi ko ka Elele a;ne kona alaleai, e hookuu mai i mau Elolo no oukou e na mokupum, inai Hawaii o Keawe, Maui o Kama, Molokai a Hina, Lapai Kaululaau, Kauai o Maho, Niihau a ke Kikii. E hele oukou i ku mokupuni o Kakuhihewa nei, kahi nona ko kakou kulaiiakauhale hanohano nona kekahi meolelo kaulana i ka nunu aku nunu mai.