Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 8, 8 September 1888 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA NAITA HUSARA O SURIA Ka mea nana i anai a i luku i na Powa 700 me kona man Nana he Kanalima. A O KE Ahi Lapalapa o ka Wiwo ole. [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA NAITA HUSARA O SURIA

Ka mea nana i anai a i luku i na Powa 700 me kona man Nana he Kanalima.

A O KE Ahi Lapalapa o ka Wiwo ole.

MOKUNA }.

laia i ho> aku.ai. mai We kula ao Won aku ona me* kaua, a kakou e ka poe heliibelu i ike &e 'a ua ike ta kona n: - iao ma oa ike a pau he nai. ; A ua hlo ia he mea kanmlio nui ia mawaena o na pohni o na Lede maka hanohano o na Aioalii a pau o Euroba, ai waena no hoi o na 'lii a me na Emepeia kaulana a puni ke ao Ia w», ua pii ae ]a ko kula"a o kona maKuakane i kk kiekie, a me ka hannhano, a ua noho aku kekahi poe iehulehu loa rne (akou, ma ke a.no kari«ka hana; a me keia ano o na h na ana e haawi akti ai ia lakou. Peia no kona makunk&ne Huka i hoolnko nui ai ina «no kanaka a p:ui, mai ka nui a ku lnlii mai ka poupou u ka loloa, aka, o na ka Hukala i makemat<e o'.e ai. A pela no kona maku»kane Huka i hooka aku ai e line me ka makemnke o ki«na' keiki I ko ba V*oVako ana me vv« aoo īoloa, a rae na ano ki»rvaka a pau / noho malal i o ko I u-i maiu. Oa hoohana ia ka poe pru]>ou o nn ka- 1 naka a afra. oka poe ] fo : « i h ki aku ko laWou heluna ma kah> oka e"n t»usani knnaUa, m vblo # o ko 1;u i l'io ponoi iini' me l<"nx na kukul» ko e ae la o Huk«la i puali koa noi no Juua.

A mailuko nt«io nei v heluna nui i wae 86 ai oi« i mau kati..i<w it»aik wiwo ole he 50 ko lakou heiuna, he poe e'ea, i fta omn pahikaua, na koi «aua, na ihe, ame na '■ <>■'. iuii ' .i <"'■ i; ,• ; ■.'ka' Olh:(!U k«ua t |/ : , . Ji ;■ h/. : k« .y\Vo fi,f ;mu:i ■•> !-•: 'v ( > t :ij i-< i; ;- : i> r > n>u..:o k,-!u a >ne ]■• ••.:..» A h<i. iiu' ■, :k< ma na wahi» pau ona iiui .naKauijn jc ame na alo Alii a pn u o Eui'opa, ano i hele makaikai oku ai, a hiki i kc aupuui o Hirene. ilaila oia i hookahua iho ai i kona Hoho ana he mau mahina eōno mo kona m«u ukali he kanfilitua, me kona kino opiopio o» aku ekauia me ka naui o kona nwu kahiko, ka pololei o kona oiwi kino, k'a wiv.o ole o kona mau helelieieoa a pau. laia ma ke aupuni o Hirene; ūa lilo ka Moi he hoaioha maikal nuna, ma ke ano makamaka, a me na launa hoaloha ana ina waenaolaua. Aia Loi ke kaikamahine alii a hooilina o ke aopuni, ua noho aloha ii ia nei. me k* naau kuko mtu i na 5« a pau loa, a me oa kalkamahine e ae a pau a ua lilo ia i mai peho e onou ana iloko o ko lakou mau puuwai pakahi a pau toa no Hukala. A be tnea hoi kaua e k'a niea hetuhelu e makaikai nui aku ai i ke kulana o ko kaua ui Hakala, a me kana nmu hana aibue puuwai o napoe ni loa o ka aoao pa* lupalu o na wahi a pau ana i kaahele aku al.

I ka hala ana o na mahina eono iaia ma keaupum o Herone, ua hoi aku la uia raa ke alahele e hiki ak« ai i Geremania, a malaila oia i noho hoomaha i'-i iho ai ii<> na ia ha uaiikuniamuha ma ka Hoiele San»ioteo, A he maU'nini kona ku'an" i ko !ailtt poe a pau, ukalī Nnit» kiai kmo, a ua manao wale ia oia he keiki alīi, a ua ene h«awi ia «nai na hoohanoliano ana iaia aka, ua hoole aka o»s. I 'eona noho ana niat:iila, a hal* na la i baih ae ln maluna, hoi alu ]a oia me kona mau ukaii ma ko alanui e hiki aku ai i ke «wa Kumoku o i!>eseta kokeko ana i EdtnL>oto. A «nalīiila oia i halawai pu ai me kona hon kuln i noh'o pu ai laua tloko o ka inoa a me ka luhi o bo imi an» i iu-i;\ me:i o k.i ike me ka uaauao i kona uuu ia i hoho ma ia kula. Aelu.ila malaila, hul h'oi nku !a oia •0 kona wahi e hui pu n.e kona ma" m - kua a me Ko hiaa man Wan:>k:< u pau. la la L 'ti i hiki a»u ai " o kon* im.mi n,uta kiui kino. he mea e ka h..u<>.i u kma maku:ikane a n e kuna n ku:.hin«> i ka i ut aitH »i»ai i ka tana hei».■ nok.- o na kip; n:. ! luiiiuu o ke afo) a ? O .u. oiīi noūka! 1 ,) . a o ka hua nm» hr-} ; . |- .j, a ; » oīa ro k«» ko v,u*i aK'ii i ui k,i nukua i ke' keik* f lrln; m ie mo .i.au q n* uiaku«, J

la hoi ar>a m'i o Hukaia me kona mau iiUhli i ke u'a f> kona mau makua, he mea e kt' kau'-li o ko l 'ua poe kanaka a pau, i kr, ho« ana n>ai nko hkou opiopio i nohr> ia e na manao koa, a me ka puuwai wiwo ol f lu hi ana 1 kona iuau ouli a pau, oia' oi*a e ku ana t w-»ena o iako^. NoU'la. e na'makamkka heluholu o keia nanea o ka kakou ui liukala puuwai ahi. e h'iomanao iho oe, ma kahi au i hele stku nei imui, e weha pono i» ai t<a ike a kou n'.ah iniikn. a me i»*oirpūuwai paa'kikn nu hc mah.in'e ui opiopio oe e hai ma lule f-ka-wai o Kaunu, a i »a hoi-oe he keiki kme ui opiopio a oolua °e lua e haule iuf:rrvci ba oltnrwaimakti no Hukwla. a- ithk;ui;t a'iil>n. — ——————«. Ia lakou i noho ai 0 a hala he wa loihi, oa ao nku la ua Hukala neī I kona poe a ' pau roa na ike kaua he aui wale, ke ana | puhik&ua ke koi kaua, ihe, ke bakata a me na ike e ae he nui wale, a ua leehia kona loa. A ua hoala ae la oia he puali kaun nui hewahewa i ike ole ia kona lua ma na wnhi a pau o na alo 'lii a me na kulanakauhale niii a pau o EuropaI kekahi }» malie o ke kau. hoomakaukau iho la o Hukā>a e iho mato kaon'* nut n kul«nakauh«le alii o LuUifflßīiakaukau lakou uei ine kona mnu ukali he 50, ii-o aku 1» lako i no k«lfculanakauhale mi ke ano holohōlo. Aia lakou maloko o na ulu laau ma ke alanui nahele waokele 6 Tatenja,'halawai mai la me lakoo nei he hanen hui powi ī noho man'i nui ia e ke 'lii powa le ka wiwo ole, a me kona kaileaina Mitemaina*na kan*ka punwai amo koUo, a nn koko o nn kakai pili kuhoho oka iina. # * A ia lakou p eho pololei ana ho ke ku«nakanh«le Pe na lako kaua r„a ko lakou ioli, halawāi mti la me lakou ueia poe he ehulehu i hai i-> ae la, "A'pani ia'mai'la ke alanni me ka pane ma mai o kek>hi kahaua aoo, e! e na helena 'apu q»ke »o, e Wu īho. aole i ae ia ■ekahi o ko ouko i <nau kapuui e naue hou | iku no*mu > i eh» keehuia. Paue fku la o el e ki ilio amo toko lapuwaie o na pali kuh >ho o Ibina, e 30no e haaleie <ho ko oukou mau kapuai i «ah* h oukou * ku nei, e pani mai -nei i kf ilanui i(iia».ti na m»ka o K» poe hewa v.le v lawehuia o>e ia oukou, kulikuh ka"*pane Ul-i r . Heaha 'e. a me keia poe me oe e na iiinlala o na ulu leau ōe». ia pa koke no = qaawi ne ai o Pukala ike kauoha °a ka honm ana ī ka iim« iluua. O k* uti koke no ia o ka lakou piau panitn.iM ioi i i haaheo ae u n.ailoko mai o lelei ana ;»ao a maaoei o ke kahua : a iakou u hakaka nei, he manawa ole pau loa īho la lakou. Hoea h u m>i la elu» haneri a hoomaka iho la ka ha'ka-ka ana me ka alapine aole imo pau lou iho la neia poe i ka make, o eom ana iloko o ke koko me na »no e mauliuwa no «a manawa hope Joa o ko l>kou ola an». Koe aku la heokahi o l;»kou a holo sku ia e hai i ko Ukou Lpna nui malalo iho o na aiii powa no lauf» m iuoa i hai ia ae liei mamua imua ou e ka mea heluhelu i nai.l nanea l:amahao. A pau loa r.e la neia poe i ka iul<u ia e Hukala, a Rje kona poe naita, a hiki hou mal la'eha haneri a hakaka hou iho a pau loi lakou ika luku ia e ahu fa ia kukui ana ika honu» il«ko o na auwni koko e kahe awai a maluna o ka ili o ka honua. A pau loa neir. poe.powa i ka luku ia e ia. kue aku la hookahi o lakou a mahuka aku ia oia a holo i pakele kona ola, a hoea aku ia imoa oko lakou mau aiu, a me na powa e noho pu ana me laua, ma na kipa. ptli kuhoho o ko laknu mau Ihina. A hai aku la oia i nela mau mea hou ano nut imua o ko lakou man t»lii. a hoike #ku la i na hana o keia ano ame ke kaua ana, ko lakou luku ia ana. A me kona ike pono ana i kekahi .leeiki ui opiopio, & ota ke *(akai o neia poe n»hta he kanalima. Aohe inea o lakt>u i haule i ka honua, a ni*ke, a eh ; », ao.'e loa o lako» me» i haule i ka make o makou wale no kai luku ia e kela poy naita he kanalima, a me ko lakou alakai.

Ia rnsiuawa , «a hoij(c m:ū l» u& alii powa nei i kueia inaiaa «ui iiiuiuna o ka m«a nnn.-» k< .n ineolelo, h o ko laua enemi nui koi>» i ru\ wa a puu a tuk« i ko lakeu hui pu ana n«c k;i oi o n? mea kaua mi neu iiiuj iho ko hiki aku Ka>»o« ilaihi me ini i he'e na A u • ku ; e ke kau!H»a o keīa luku ana * li«k ]u iin na \v,!ii a pau o Ruki;i. a ' ... ii.-* i. ; inu he tuii. a hiki ij j 1 ■ '' > • ;■ Km* p » Rakia i ;"'-" ;l - • > k w i-ui iho 'a kon nisii iv 1 ■ *.. k ■ 1 ' ui i.. , UV.iil ;;i>i jUt» : A {.. »i' >•" * ' v ,'> ,1 Huk:':ia e ihho )k» ja; :i. -V a r ,'i . . ,:. eī;<£a ni-i I.;>. n'u-i i lu, i 0 kiu;.tak-«uba\c, maiuua o &vtta s 'iio g;eele, I

Ua kahikoia kon 120 me na pono w»»maua hihiu o nu meu iike ote. tio lakou na kumu kuai kieHie pakahi b pa"»

I kona hiki nna ma ka Hale I;tn Nui, loaa >ho ln iaia elua palapal;i na ka Moi o Helene. a me k< Emebera o Luria, ana ke kaik«mnhtne "Alū hoi Utti r mm ke aupuni mni Peresia, oiai, un pai ia kf<na man kii nani me ka ui. a ua liolo aku ia i w«{ j na ona aloaiii a puu.

Eia malulo rj( 1 ka palapala a ke kaika- 1 mahuie alii o Peiesta i knkau mui ii Hu. I knlu, ka oi o na ulu Uau «uoano o i.Vrcbia I a me ka ut ( haia tnua ta e ke oi.aona e maule ai tia punwai o oa iaikamahine u' lōa o "na wahi a pau ana i ai, ~eia 1 Iho ua aei ja ka uru Peresia-; — Ko'u Home Alii, JVlay Ij, 1772. | I ke Kau'ana me ka ui lua ) oie Hukala ) Aloha oe: He mea ehaehn i ko'u pouwai alii nei kii it«e ana iho i kou nuni a me kulana alii kapu o kou hanau Ja aoa. nolaila, ke noi liaahan aku nei kaQ kauwa wahine opiopio e hm pu ki' ua iloko o ke aloha hookuhi. ke oluolu ia keia manao imua. o kou hanohano, ame kon nani a ui no hoi a knu ruii\vai o hana nei i ka lia nou. Me ke a loha, Miss Azekaima. i Aulie nae i pano ia aku ua palapila nei aj ke kaikamahine alii o Peresia, no"ka enea.i aole ona makemuke w.hine, i nie.a e hoo. pilikia .ai i ka manao, a me ka noho ana ito ua lai. - Akn o na palapaia 0 na Moi kaua i pane aku no kekahi a kakeu e ike ■ai ī ke kau anu mai o ka Moi o i nn keu hn nohanp no Hukah», a pela pu iu hoi nie ka Enepero o Eukia. >a lakou e kaahele ana me kon-i inau ukali ma na alanui o ke kuUnikauhnle, ua piha iu ka in nei huakai e na k>o mahalo >ip nui, mao « o.na al»nui. A hiki l«kou nei ma kahi kokoke j kahi i \iu avka Ho St )re TT e\ndro' t, piVi a pu ari < !ka Via\e na\o a me ka ha\e ai j iluiia e nono ho «na na keonimana' & me »a lede ui opiopio no ka lohO ana aku i kekahi mau holo lio, eiae ua keiki nei a kakou Hohe' I :ii mtriuna o kekahi !io elee'e nan', a me koua uwali.

I ' lfkou i hik' ai ma ka hoie'e. e piha »na kn mnkmikai, ho ka mea, u« lohe aku la i mau malihini kaahele 1 ka i ana aku, he po'e naita ae keia a hiki mai, pane mai la kekahi kanaka, aole aku la na he mea e o ka Naita Hukala aku la kena a kakou e lohe nei. . ;A he: ko .kakmi ike maka ,aua laia. ike ia nku la kona mau helehelena e na mea a oau e piha ana, a i ka nana ia ana mai he hnapalā maepopo, 0 maule ai ka huuwii waihona olu 0 k* hai kaikamahine lua mea no hoi oka ui a i kona maikai. CJa nui na lede ui omo;no kiui mai ana ma nn puka komo, me knlakou maa nanaina hoohie. aka, o Hnkala aole ona ano hoohie a hoomakeleho ms!una o kona mnu hiohiona, aole no hoi he wahi īnea a ane awihī aku &oi ma kona mau maka, he ole loa no.