Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 17, 10 November 1888 — HE MOOLELO NANEA NO Uwepa Ka Mua o na Ui o ka Honua. Helu Ekahi o ka Wiwo Ole. Hale Aniani Pakui Damisa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO Uwepa

Ka Mua o na Ui o ka Honua.

Helu Ekahi o ka Wiwo Ole.

Hale Aniani Pakui Damisa.

Ma keia wahi aku o ua nanea Dei a kakou, e ike ai kakou i na manao ino makona o ua kupua nei, ana i kāeua iho ai, fflu uo wnu hwe a lilo, Hiu no wau lawe a wela, Hiu no wau a pol)ki paa, Hiu no wau wi na uiho, ae, oiā ka manaopaa o ua kupua Dāmisa oei i hoohiki paa ai oo ka haawi Kwiw'-'?'»!»»?. rta p£ iuo uo iakou keia mau inoa. Biute, Biuteofja, Uwepa, Reiua Hiu, īleiua Tawa La, ka Lio Legeona a me Wahka.

0 keia poe a pau ka Damisa e oleIo nei, e hoi hoa ana lakou 1 kinohi e like iod ko lakou wa i hooiilo ia ne »1 i maukanaka maoli. ' E iike hoi me ka hunaī ana o imiona la lakou me ua hua Ohia Kele awe. E ikeia ka omio o lawe ae oukou a heluhelu iho ika moo!el<i o Biuseona ma ke "Alakai o Hawail." 1 keia wa hoi a ua kupna mara uni nei i ike ai i keia mau haawīna e ala mai a;t& mahope, pane aka la oia i kanana keiki penei:

E kui; keiki e; ina aku ka ,make o kaua a hoea mai, o ka'u wale no ia oe a oin keia: A i hiki mai auanei kekahi wahine īmua ou, ō kuo wahine ka hoi ia; a mai aoanei oia la. oe no'u, hai akuoepenei: Da hoike mai kuu makuakane ia'u, aole oo e ike ana iaia i keia la a po, no ka mea ke īmi nei ka oe i kekahi mea e poiiiO ai oia. Al»ila, ma ia olelo ana aku paha au e hooko ole ia ai kona makemaKe, a hoi oiu no kona wahi i hoea mai ai.

0 keia mau olelo a pau a Daniisa, j i olelo aku ai Imua o kana keiki ua ae mai 110 ua keiki la, a hoi aku la ua Damisa ia uo kona wahi moe a hiokni aku la. Aoka wahiue hoi e oielo ia nei, O ka mea i kapaia o ka, - Puaa Aukai au—o, Au wale aku no au—o a 3 olō ia, oka Nani oke Kai, a0 ke kaikamahiuo ui lua oio 0 ka moku[mni Pukoa. Ai» no oia ma koua home i keia wa a ua hoea iho hoi 0 Walika iuiua o ua ui la, aua lioike aku hoi o Walika i kona wanao peuei: E kn moiwahine- o ke kai hohoun. uo ka mou loi aku mamua oua 1,0 0 isa aiuliwai, a o ke kaj-u »me eeh a o kJj lewa. 1 Uelo uiai uei au e 1101.01 aku i k* t wluulu e kokun ia'^

jana i kuu mau haku e noho m&i k |-rae D!imisa. . .^ Oiai, aole e iiiki i ko'u wahi ikai&a ke ku aku imna o ua Kupua Damisa !n, uola.la e tuai oe ia'u. Kia ka jmoe a ua l'uaa Aukai uei, o kau muu meaa pau e noi mai ai iau o.ka'u mau euea ia a pau e hooko aku ai nou me ka hikiwawe !oa, ina ia o ke ola o kou mau, e wau Ika mea bi Joa aku i ko lia mea a pau loa. Aka, eia ka'u wahi aiea kamailio wale aku, inu e hooko īa ana kou makemake, heahn la auanei kau wahi! niiīkuuii iio 'ko'u wawae luhi, uo ka I

mea, oia ka inea e pono ai. A a poha ae la oa aka hepe lealea a ua mau olohe la. A pa n e aku la hoi o Walika, o kau mau mea a pau au e noi mai ai ia'n ina ia no ke o!a o knu mau haku a elua, e hooko ho au. No ku mea hoi ea, e ua Aliiwahiae nei, he mau haku kauaka maikai wale no ko'u e pahee ai ika welowelo. A me he la ko ike aku oe, aohe oe e ueie ka i ae; i Akahi ka ono o kuu puo, i I ka ihu nrma?<s f kun raaka "| Makamaka IlioO inei, * Aia ka ike i ka hielo la,

Alaila, he mau mea ui loa io aku la ka paha laua ea? wahi a Puaa Aukai. Alaila ua pftuo uo laia a elua ua'u e iuu mau aku ka 'Milk Shake,' maīia o laua io ka ikaika i ka hooiuliluli i keia kiiii waju—a pohalu ae la na leo āka i ka lewa l«ua.

A pane hou aku la ua ui la o ka hua Limuka!a ia Walika. Ua piha maha io loa ia wau i kau mea hou e kamailio

mai oei, a ua pono īa uku i ko'u maia'u, he keu aku ua mea o ka hilahila.

Heaha aaauei kou raea e hiluhila ai oko iaua hemo maī paha noho kans>ka aku la»a noa, a o ka laua loaa ia. CJa loaa hoi paha ia, maoao ka oe e nele ana oe i kau mea ) kela mēa a'u 1 olelo aka la ia oe. aōle oe e nele ma o'o nei. I kela w<i pane aku !a ua Pnaa Au kai la; e hoi oe no ke aupuni o Hoinieua i keia wa,' a ua'u no hoi au e hele aku. ni»i makM'u oe no ko he!e

e ana mamu». owau pu no me oe 1 na wa a pau au e hele ai, owau no kou nkali o ke aialiele.

No keia maa huaolelo aua wahine la, ano hoopohala iho la loku o kahi Walikae, me kona manao mua ole he wahine keia na paulehia ma na mea a pau e pili an» i ka Limaiki.

A oia kana i hoomaopopo hon aku ai ma ka muau hou ana aku. Aole anei hoi oe e hoopunipuni mai ānaia'u e kuu haku? A oi-i ka ka Ui Ankai i pane akn ai, Aole loa au i ike i kau mea e kamaiho mni nei, e waiho kou manao kanalua, a e nana aku imna i ka wa a kou i manolana o hmioli ai. A o ka'u w ile no o oumaoiō nei nou !e lilo aku nna oe i Uhane Aie Nui, nō ka mea ika wa no e ike ai oe * ka maka o kon man haku, o kou wa

ho ia o b<>okaa koke iftai s»i i kou aie ia'u ma ke ano lie niaknna na u.

No keia man hooinio a ua Ui k&me hai nei. ku ae ln o Walika a liaalele iho la i ke Aupuni o uu Xun\ la o ke kai» a ka mea i kapaia n ke kaeaea o ka Moaua,

Ku ae la oia a hoi aku la uoloko o kone mmi, me ko Walika manao ole he hiki loa no i keia wal ii o ko hole e mamu'i ona me he pnahiohio lā no ke Aupuni o Hoimena, oiai ua ike no hoi ua WaHka la oia ponoi iho 110 ka mama i o! ae i ka mania 0 kekahi vot> kupua e ae, koi* nae ka I.io e : ;; a me Reiua iliu. lui« n; e ahai ka pupi.':i aua no ko Aupuui o iloiuiwaa, a i ua wahi W»H ka nd uu a ku \ na nei m*

_ Ala hoi halawai keike rryii la ka ike a kona maka m t e kekahi wahine ui a luaui o koua mau heieiieleua e uoiii» r • . • j2 i' ana maiuua o k:x maloko hoi o kekahi muliwai.

A iaia i haKa pouo loa aku ai, hoomappopo koke iho la keia. a Ooe n.o ka ia E iniki wai o ka pua O ke hoa no hoi oe Puahi. lau o ka hele mamuli o koia uei ike Kilukilo i loaa iaia nei, o Pu«a Aukai no la. Pane aki) la keia; Auwe! mai nei ka hoi oe inamua ue.if

Ae, wahi a Fuaa Auki'i, oo ka-mea heie mai uei no hoi oe, a owau mai no hoi mahope. Ma keia mea, maopipo ibo la ia Walika he keu kia a 'ka wahine a ka mama muī wale a rae ke kupamiha. Ia lana nei i halawai ae ai, pane pene m»i ]a ua wahine la, e hoolilo aku ana an ia oei puaa maoli, a e heie ho hc4 oe i ke kula e imi i ola nou a hiki i ka wa &'n e ike ai ua hooko ia; ko kaua.makemake. j Alaila, e ike no auanei oe, o Dāmfsa he pio ia nau, a nau e hana e like me koa makemake malnna ona a me kana keiki.

No keia mau huaolelo a ua wahine la ua ae koke aku la o Walika. Ai ka imo ana oka maka, ua lno koke ae o Walika i walii kumulau puaa. A holo hele aku la oia uia ua wahi a pau o ke kuia e iike mo na Puaa e imi am bui 'i "kona ola ma palau naa i kona ihu i ka houua. Oiai hoi lui wahine Fu.»a Akuai i ike iho ai he wa kupouo īa uotia e hiu ai no kana huiLkui. s I —H Waiika, kn ae Ih oia u hele polnlei'ku la no ka Halealii. ka home hoi o I)a--misa e hikikil aua mo naiiii keik:. laia nei no hoi a ku ana ma ka ipu ka oka hale, ku ana no.hoi o Reinn ī«wala wala a niuau m»i la. E keia wahine, heahw mai nei kan? I liele mai nei an e ike i kuu kano £>anma, Ooe no ;īhei ka nohea oke kai ka hoa hooipo hoi o kuu makuakuue? AhaliH ! he Ola īa, pahee i ka w.-l. welo. Owiiu ia. Pane hou aku o Reiui| Tuwa.La, na hai mai kuu ia'u i kekah» 4pea, a oia keia; aohe makemake e ike ia oe i keia la.