Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 22, 14 December 1889 — KE KAUPALE O KE AUPUNI. [ARTICLE]

KE KAUPALE O KE AUPUNI.

Me ka weli a rae ka hoaluV.i: i weho ae ai ka "poai o ka Elei.e," i ka uupepa pili aupuni ī ke kokaliiaka Poalua iho nei, n.> ka mea, va L.wo mua ia m»i la ka lono uo ko uiakou palukulu ia, e like no hoi me ko ano mau o ka hoikeiko a helemua o ka hookano a me ku liaakei a uiahop • mai ka haulehia, a u« hoopilia ia'e ln ko niakon puuwai we ka uaakan.a me 3ta weli uui —eliki no hoi ine ko ano weli e kim aku ana iluna e ku miaionm i piepiele moraki ke hde aku keknhi ka npka imua ona io&muli o kekuhi lnki uui e hooi kona apuna aina nou* l:e kumuwai rai ma kahi o na tausani mai na maiuu ae o kekahi moraki miaionan o elua hanerīi oala wale no mo ka pakui pu īa īho ona mau ukupimen pap&iuu. hun' Aka, kemakamake popo e.ku i ui\ makam&ka K.waii, o knmu kaup<Jc. u k<i Mupuni, oia nu g-mni hou *na mai i oa mea ihoopnka mua ni e Eev. S. E Eīhopa maloko o na. uupopa liiole a vus KawaiL E !woinanao aua no na kannka maoli 1 ka ha.ilele pu ana o ua kahnnapule kakaolelo nai i kana nian pnivi; a e hooninn.io pu ia aua no boi ī ko ka Ei.elk a mo kahi poe kakau e ae haalele ole aua i ka paio, a hiki wale ni no i ka \vn 1 hoikeik ? ia aku ai me'na hooia imua ona haole ame ra kanaka maoli i na h*na hoopnuipuni h ku maoli no i ke kipi o na miisionnri e hoo!cfihua uei malalo ae i ona hana kipi o 1887, a i lioopauu.nele hoi i { poai hoomaemao holookoa niai i» manawa 'mai''

A hiki mai i kēia 3a, mahoiie o ke kuia «na o kft hapanui &n& auo lnlmi u j>n\i i ke knlana o ke kahua mokomoko a hooliolo īko la i ka lnkou mau raea e Lana ai, ke oili nnakei 'mai nei ta mea kakuu ppholalo i makaula ia o lilo h'na naun e "kapeku a kauliiiii" ko kahiiia a tue m kalai olelo o nu makaainana me hookalii puuyuu liao'kil&! Ke ūiakcu\ftk© mi mnkou: i na makaiauku Hawaii e hoomaopopo i ke ano o keia mau kakaolelo maloko o m poai pili aupiiui, uolaila e vaiho ak.o aaa makou i ua ro«a uno mii » mv uianao pepa o ka nupepā. piii aupuni Jloko o ka puSe i h&la i'io Ja. E like ka mea| i hoike mua ia ae nei, aohe i lik« fca ikaika ona kalai ana me ka Eev. S. E. Bihopa, aka, he oi f,ku nae na olelu oiaio o)e ahoike j>ololei ole ni ka ka llet., a he kulike loa me ka iiae eiienu pilikim-—o k.: ano nahebft nihoawa, ka naoo uahn no iaia ilio maniuli o ka piha iuaina hupo, a make nmmuli no ona iho.

Maloko o ka nupepa aupuni o ka Poalua nei, ua kamailio ae no ka mana kolio malalo o ke kahua kohu ole he pono haawi ia ka ka mana ko'-io. A oiai e like uie ka mea i kanmilio ia ma ■wahi okoa ae, be ano manao ! hinuinuu 110 hoi keia a na miai.onwi, he moa nae t hoike mai nna nia lakon a p»u mahope o ke an o ka manawa. O ka mea n ,:i nan a o ke kahna hookahi wale iho no ma ke an#» he kahua ma na ol'elf>, i>euei īho: O ( ka olelo a ka nupepa aupuni, el ka poe Hawau a i j ole o na Pnkiki wale no. "aoie ia he poai pi!i ka j lai aupuni," nolaiLi, he knhihewa ka hoao ia aua , na ano & pau e noho mana :īa ko anpeni no | ka ponoo "kekafii āno lahui m laiou kekuhi k ik-\ ana iloko ona hana kaiai aup\au. [Na makoii na hua hina.] fna eae ia keia mau olelo mā ke ' ano i kumuhana, alaila, ke nidau nei makou i ka poai misionari, ka poe hoi o kekahi heluna wii!p no o ka lahhi o na aina e, aolo anei e pono ke hookomo pu ia ma ka papa hookahi maluna ae la, e like me ka niea a ka poai kuo i koi man ihn nei no na mahina lehulehu i hala ae. Aole loa makou i ae ma ka aoao o na k|anaka Hawaii, >oe wale uo ina. ka aoao oke kamailio walo ae no. O na mea i olelo ia e ka aoao kuei, oia no ke koi no na pono a me ka inakemake o ka lahui holookoa. a o ka hapanui hoi o na ano lahni liko ole r pan o ko kakou aina, h nolaila, oia wale no ka poai e ku nei ma ke ano lahui aupuni me ka liana 010 ia ona ano lahni like ole. K hoomaopopo iho oe e ka mea kakau o na niision.iri, ke ki''aioM. oe ma ka aoao kue, aīaila, e haukolo ia aku ana oe e ka F.lei,i e hai mai i ka oiaio o na hopen i o Ipaa aua inai in mau mea mai! ; Ma ka hoea ana mai o ka nupepa r \upuni o ka Poaoiio nei, ua makemake ke mf a krtkai: p»mo lajo e ike iua e hoopnu ia anake raa waiw.u ne ke koho He muma loaft ho emoole lo.i kona hooholo ana i keia uiuau mn'inili o ka ikaika r ka m»nao oku poe mahiko, ua olelo <ie a.iho pouo e hoopnu ia no ka mea, oia hookahi ke kahuapaa ona limahana o kein knpn ni, a o kahi wiile no ka ia e hiki ai i na !in:ahana ke holop&r>a aku inaluna o ua .mahiko a mo ko lukou mau pono aDunu ma ka pahn halola! Ma o n» lani la, e nakeonimanu misionari, iia mauao auei oukou e moni aua ka poe maikai i ku oukou mau lapo lapuwale! Aole loa he mea liauoli e a ku poai kue mamua o na aiio kalnioklo r ka poai miiionarij he kahna ikaika no kekahi ina ka aoao o ke aupuni no ka paio ana ina he mea kftkau ka oukou i ike & i akBii|ai! Ho oiaio, aia uialalo «e, ua kukulu ia mnmnii wale tio o k i mauao, aohe maU hnoia, e li!ke no me k* ano man oka aoao aupnni! Ak.\, aole no nae makou e hai wale ftku ana n piin ke koho K-<lot* *»*, ow.; e pane «uaaei inakon k« loaa i kela aoao.

O ka uupep» nupuni hoi o ka P.'.alm nei. na lioiki' u:ui v ka oiaio o kel* man 01010 kaliik.. -l,e oi akn ka hiki e kak«u a e haku mi.uao no ka nnpepa no elua U o ka makahik» mamua o ke koena akn 4 na la h* «koh» hAv-.cn iue kauaono-ktHtt«mak^>hi. O \\a nuj>eprt uei o k* Poaha, ua h#l« a kohu oh> k waiwai ol« loa uo. koo walo «o ka nui.uo o Mr A. 8. SUrtwoli ma ka a<M.o k« P . O k* v* S * o k« i\>ah»» n«, ua lieik* uvai ua au<«nt« « h'k. \ ks oiai ua kaualako Sa n|ai la k«> kmwi\ka u*wui i wahi« hookahna ai i na •. I » M umilio ia n\ai na n>oa i hool» 1 >' n!H '* e ** n . oHu Uk hoopaka ho« w * >*l 5 »•<> * w, « v> ° l va " \«.ui pilī kala» aupun. ;;••• --1 • w 0 *', k..ho uihlalo o kt> kuniukau. t)ia . « a • • • lliiioiu. \ ha» uiw ao, a ua - . ! i■»«• \a «wi-i.wli h.>\\, M-- f- ' Us * 14 i ko n.au »<m !'■> ko ii.ako. w. .. -. * !\ k « .u lu w.i.wio u .4; A\ui. ! - * v;» l -he ola ana »vo ka aoao o\ o ka ** »»«

keii" ka maii Loi a nmkou e manaoio nei oia ka aoao o ka .laliui a aole o kapoai onn misionarī' Aulo o luakou makemako e hooknuniaha wale aku iu oukou, nkn, i>a kauoha ia noakou e h»j akUi aa lokahi ka hapauui o na kanaka Hnwaii me ko īnakou! ,