Ka Nupepa Elele, Volume XII, Number 27, 14 February 1891 — HE MOOLELO NO Ka Nani Oliana KA UI HOLO LIO I KA EHUKAI. Ka Nani e Kuko ai o ka Naau. Ka Nohea e Poino ai o ka Noonoo Ka Manu Keokeo Ahailono a me ke Kilokilo Iniana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Ka Nani Oliana KA UI HOLO LIO I KA EHUKAI.

Ka Nani e Kuko ai o ka Naau.

Ka Nohea e Poino ai o ka Noonoo

Ka Manu Keokeo Ahailono a me ke Kilokilo Iniana.

Mahope iho oia m>hswa, ua noho 'ho lana oaoi Mon Ro ia iialo a hoolo ? © aka i« oko leo nakolokolo o ka Ai#klK. Aole no hoi i liolia iho, aia hoi paa paama mai la na !eo oakolokolo * ka liekil% m.e he mea.la,. e waw»hi mai :<oa i rrt -paiaia paa o kalewa. Ao m ka ka laahine i pane akn ai kona man hea p«snei; E haoeiaa olun, no ka mea, e leīe .aai ana ka laahiue mai ka lewa maT, \a mea hoi i kapaia ke kilokilo Ini- ; ; Aole oo boi i lialia iho, aia hoi, aa •*lapa mai la ka awlla a nakolokolo ikaika mai !a na leo o na hekili. ! Ajg hke me ka imo ana a ka maka, ii*i3o ae ja,kekahi !io iwaena 'i na ao o ka iewa. Fa'i iho ia ka loahine i ke kua o fce Mon Ro, a pane aka Ja ka iienahe: .

£ nan» i ke!» ksk» ksokeo e mnalo «Ip ae la iloko o na ao o ka lewa. A e hoomanno 3ho oe, o ua alakei nla me» !\p| pao» <? alett : aj ika ia o«.no kela nupnoi pahaohao. Iloko o ka h ka pnahiohio, najl« la ilal? o ka honua, ?i lele kiliani iho !a «a Uo la iroa« o k«4wiki*ln Moo Ro, a paoe m»i !a ;nej£a eehia; , Aloha oiikou a pau, a ftlota aku l« l&kou nei. Heaha la kou makemake uo makoa ?>•», wahi j» kahi luahine kuapuu i *ue aku »i. ' tJa iho n»ai nei ao « imi 1 wabi "Ae* ai na'a, a no %"□ lohe nna mai' ;ief boi fie wahi kanaka ki ofua. Noiaila, hoowaoao mai uei ke o!a f| •ahi io k»D4ka ia olua. | Naaa pololei )oa aku ]a o Mou Ko r ka loahioe a wvfi lho k koaa j>oo, &. >«0« aku la: - e , lawelawu inoiao! Va.ike oe i ko uaake loa ia'o, no* ka oea, oa luahin* loa no oe. j £«fH? tcai la ua luahine la i keia' aao boaoFelo pepei; E hele mai «aa aoei oe me a'u no koa aioa iewa? ! Ae, waL. a Mon Ho. j ! ke'a wa lalau mai la ka lima *»« 0 oa !o*hitj« ?a ia Mon Ho, a j' ;a paa HUa uo, ili hel, ua lele aku la' ja lio I* me ka mama loa. ; A e like no hoi ine ka fmo aua a ka maka, pela po i ū»lo aku ai ?aua ilo ko o ua ao o ka lewa. ' Aole iK» hei i liolio iho ka !aua uei !«le »d* aku, kan ana laua nei lluua o eeaopuni lew», kahl hot a ka naoi e h<*>|topohe ana. I kela man&wa, he tnea kamehao 'oa i ko Ko ike aua sku j keia *ioa o»Tri lo«, !

A malnna o r-a"« :t?t ievv>t Ih, e ko ana he elua w&le nt< , I fet'la wa, na'paoe aka la ka ltiahi nd Iniana: O ko'a hale uoho keia, o kela ha le la oiu ka hale o ko'u !io nei, rae ke kuhikīihi pu ana o kona !ima. Mai manao hoi oe e hana ino akn ana au ia oe« ao!e loa peta, e aloha bq noo. ka me», mamoh o koiao bn» oke uloha iloko o'n, nolaila, an i kii aku nei ia oe>. la wa, korao iho l» ka manao oka pihoihoi ia Mnii Ro, a pane akn 1a rae ka leo nui oka Imwale, kobn meo aa noho o laka iluna: Muhalo piha, mahalo piha au nou, no keia man hnna maikai an» au ia'n nei, ' ; - Hoea aku ia *l«na neiiloko oka hale, a pane akn in'ua Inahitie la: E uana i nn n>ea a pan a e koho Ibo a make an, non kei« mab mea a pan loa. Ana hoi, mahope koke iho * o keia: sva, e hele aku aua kaua no ka iru! -g7iarHra mea a~ktvTiaßTi i wloha ai .-ma" ; a he mea e oloolu ai o kou nouooo una. ' -'• ■ ': - "I : - Ia manawa, pane mai 1a na Mon I 80, oia ka'o raea te tifti nelY hōlaila, oa maßen>&ke an e n* haale kaaa i I keia raaoa va, me kēkali ole hoi nn I kekahi wa hon aka, ina ia he nieu hiki r kon olooln. Ae, e boo9>»k»ukan ae an i wahi tnea ai na kana, a pan ka paina ana, alāila, hae!e akn kaua. O na mea ai a pan i hanaia ba hana ia no ia e kn luahine Iniana mnmoli o kona mana. Pau ka laoa nei paina ana, aa hoomaka akn la na Inahine ia e hanā i kona man pono a r-an no ka hele aba akn.

' Makaukau ini»!' la na mea a pau a me ka lio, a pane nKu la is Mon Ro, ua makaukau anei oe? Ae, ua makankan au i nfc wa h pau, a i hukalia wa!e no o ko pnne mai. Ae, ano o hole kaua, a j» wa no na kaa akn h r.a Inuhine la, a kan pn akn la uo hoi me ia v,ei. īa !»ua nei e hoomaknnkau ana Do ka !oTa nlen, n-\ ileo mni !a no o Bea LHaula, r. oia kami i pane ae ai i kana nohea: K kuu kaikamahine ka nani Oliana, eia ae kekahī kanaka ui a nani rnoha ha maikai o kon& ma.u' fee lele m&i nei e kii mai ta oe i wahioe 0, hele pela kona mau manao a pan, owai hoi ka'mea makemake la lapuwale nui, e kipaku uku oe e hoi i kona wahi, wahi a u'A n'ohea !a i pane ae ai me ke kani laono ana iho o kona mau pukaihu. Ia kuua nae eka meu heluhelu, e waiho ma.iie kaua i k« noheu holo. Mo oka ehn a ke kai e hlolan! ana pela, A e huli ae kaua no ka kana koa 1 ka !ualnne Iniana, a mekaoauani' hoi ana e lawe mhauaua nel, nona paha ia hooh«nō ana: ! Waiwai kuU-pu keia ] Aia i ka m«o ia wui. *

iho Ui }uu« i ke aupuni lewa « ifao »ku | a uo «u i k« k«i. K*bi a laua e hel« uei, nia uo īa ms w«etift o n» ao hHkuoiakum» oka lew* kui, a e t»io aua hoi uie ka ehu «hu a ka lauuu ol« uiui i iim huim whi u ka Uwa. JS boomaQ«w»oui aoa hoi i u» mo » 'iie ka iuea alu lewu a ke Kamuhiu. uql wale i nolu? a\. 1 ko i«ua Uiki pouo aua aku i ka ba !ike o ka lewa. #ia boi, u& ike hou mai !a uo uu lu* hioe B<ea Ulau'e s ko !aua uei te!o aku. I* munawa koke no, ua kulou iho li ke j>oo o uu Bea k iUt-.o uo kek&hi Waa iiiusnte u ilil. k \ kou» *«• m g| I!qm, u

hoa aku la no oia i kana kaikamahi āq uo oU. e ..lilokai an» ma kona wahi me nani nuī me ,keij& maa(iielo. 1 Pehea koa m&nao e kuu nam Oii eia ae na kane nei a'u i olelo nkii oei ia oe mamun ke lele mai nei. Ua hapaīua like laua o ka lewa i keiā a pehea Ta kou toanao, he a'e «aaa«i koa nō ia kan«>. f i i a*Q v%!elo an* \* &4' « pofto, he hookah) do olelt> an» pono. i Aoho o'n raakemake īa alauka he lapnwale loa oin, he hoka'e ipuknha leaoa hana knpono Iba 6 kf ht]e ann mai nei. Puu ae la keia, ak.ih» no au a hoo hiki paa »ku ia oe, na oe ke ka inaiiio, kapu ke peahi, knpa ke ku noo, a <>ki lr»a nku hoi ke honī iaia. ' ' V • • ••• ,r.j "■■A ina oe e honi «na a kamniHo'pa ha me ik* ē : hke «Se k>»'u mea i kaiii'ai !ie aku nei la oe, alaīla, y kuū ākn hoopai be inake fr»)e no. ( Ua aa au e hoopaa la mko oīelo ! kuuoha a p«u »n maloko o ku'o' puu wāi; aoI« bo'. "hooleliō"ōkafiT o~t» [maa meā, >ahi a'ua 'nohea !a i patie aka ai. { NolMila, ats ekt»i»aa oeī malalo oi» J mau olelo paa. I Paa oō ko « aha i ka ole Noho uo ke kuko ia ioko lu'u uo h nulo ae Eunpau na haua i ka mhoniho. Ko hoomau la no kahi luahine kiJo kilo Iniana a n>e kana nohea Mon lto ika i&i t?w«, : l keia wa a l»<m e leie oei aohe & ihopehopp Iki »H»ko eua luahine !a_ do kona poino, 'Ko kā mea, ua maOpopo maa no iaia Haleakaia ka uwe a ke kini a o it<»hio \ lajt** toeaslJaaa iai;

[ He mau h<3fa pokole w*td oo ko ! i«oa nei !»i% aoa ako, liaalo ae 1« l&o» !imm inj»lona o kalii 6 kr>koke kna i Aina Pooh. L Wehe ae la a« laahine !a t kaoa ōwepa a ho©knni ae Th/& d tlk« me k» nnkolokolo ana oka hekiii, pela ok< a ifco iā ftatk) o «a liekili I». : Ūhnha, wahi a Bea Ulaala i paee ae ai me ka j>iha hohu, a okaU ae !a kooa maa oLo. , - ; Ooe k« la, akahi oe( a loaii jiono itf'd e kebft loahine lno lapowale. hiki, i liai ko ikaika i keia fa paKela oe ia'o. Aka'hoi, i hanle paho koikalka i keia fa a «e ko maoa, ike oo I ko ma ke Jrta iat'd aohe ou lAea e p&kele ai. la kbke tio WBea !a ' V ki! ako a! t kana kooko»' rhaWnl a ' "wehe ae la m® ke kohī p©tolil āna ako e kona mao manamanalima ilona o kah* ana i manao wale ai, »Ta ifatia oa loahme la. Ia wa koke no %a pohi ae la ka ma kani rae ka ikaika !ua ole a te!e liilii 1 ako 1« na ao oka lewa, loaa ako Ja' hoi oa taat»ne Riioki!o Iniaoa la a me kona lio, na pohi 1a *ko 1a )akon e ka Bs»kāf»iv a wihwi!i ia aien ia iioko' o na ao o ka lewa. I kela wa akah! uo a komo mai ka maoao hopofiopo iloko o Mon Re no kooa m;>ke. A oia kaoa i paoe iho ai, e make aoa ka hoi au hana a ke!B !oahi o# ioio.

H« mau hora loihi !o» kei* o Uu» 1 ooke 1« *i e k» ru«kaiu m« ka m»ka'u oio uo o ke KUokiU» luiati«, li« «hm» ia m« «Hm» |x\a k» kmai i j»«hi *i i* l«v»a a«i t »oh« m«n« oi» m» kH lew» « «ohe «o k»u, i k#u * m<» o fc» ik»ik» o k» m«k»ni v A b*hai», make ako 1» *k» n» ia«hiu« iuO} wahi « B«a » hcs |««a ae S» ou i ka uwkuoi, I k» nukani qo « j>»o, k«ni hou »n* no ka »n» !«nh»ne Tman» H luiuiiua } • I kem puk ae bofc» k» o!o* » Mo» Eo, S