Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume IV, Number 49, 5 December 1883 — Ka Aha Hoopii Auhau o Hilo, a me na Olelo Hooholo Nukee. [ARTICLE]

Ka Aha Hoopii Auhau o Hilo, a me na Olelo Hooholo Nukee.

Ma ka Helu 47 aku mei ua hoea aku la no inoa 0 ka poe hoopii h'aohalahak i ka ■ Helu a ka Luna Ilelu. A-he elua inoa oia poe, i hoakaka ia'ku ko laua mau helu waiwai» a me ka nui 0 ka auhaue ohiia, % me ke kunau 0 ka hoopii hoqhtl»haia ana. Ma keia helu, e h&na. i ka inoa ekolu, oia . o.:jiev. Kalolo. He kaliunapple keia o ka j ||caiesia Kat®lika Koma, i noKh loiM a kamaaina nū^Hilo noi. .. N"» ia nd i hai ptnoi mai i ka-liina Helu B. :Kek©m mi b ia $Sl' ■ 0 Mei. M. H. 1883 hil, pehei : "Ua hiai ahi me HiMk#fc|, a ktin^,'o me : iā, ; a ua h*i mai oia ia'ū, u« «ja o: komo-hou oe i ka Luna Helu." ' \ jtan&rfca ta ttai helu waiwai i. hoe£>aa ia. He.|f60' W:Faa, he |444 W, L. Hninaau.Ipii hjpa« e ohiia, he $10;53» E nana B, 1, āiao 15. He paia'paia . o.na, a aa hoihoi ia mai. me ka hoopiha kupono ole ia. Ua hoo{halah&Ia oia, no ka 300 i ka unuhi ol# ia; a loaa ia ia he palapala hoopii. 4. Rev W B Oleaon. Oia nei ke kumu nui 0 ke kula lianai kaulana o Hilo iiel : a " .■"kōha'auhaa i helu ii, |e60 W. L., ua lik» me $4.95 e ohiia. E nanaB, 1, aoao 18. Ua loaa kena pepa hoike auhau, a hoihoi ia mai, me ka hoopiha o kupono ole ia. XJa hoopii oia, 110 ke kumu i like loa me ka na īnoa mua ae nei, a loaa kona palapala hoopii. Inoa 5. C S' Kikiliki. He kauka keia; Oia nei kai huhu wela i ka Luna Helu E. K.; ma ka la 27 0 Sept. M H 1883, no kekahi kumu pono ole, e like fn.e ia "iikeia ma ka uElele Poakalu" o ka la 3 o Oct. Huke 4 Helu 40. 1883, aoao 2. Penei kono helu waiwai i hoopaaia; He f 1450 W Lewr; he auhau kino a iS%ku!a. Huina S13.87 1-2. E nana Buke.. 1, aolo 2e. Ua haawiia 'ku kōna pulapala hoilĀ au- ; hau, a ua like no ka lawa ole 0 ka iioopiha ana, me .ka na inoa mua ae nei. Ua huopii oia, no ke kumu like loa me ka Takou la aenei, oia ka hemo oie 0 ka 300; a loaa kona palapala hoopii. Inoa G. J Worlt, he haole keia uu elemakule, a ke uoho nawaliwaii nei; a na B- M. Brown e malama nei ia ia ma kona home Punahoa Hilo. He kapena moku okoholu oia mamaa, a mahope wale mai nei, he maiama haie kuai'ma Hilo nei; a mamua aku nei, hoopau ia hana, a hoi ae la e noho ma ka malu 0 kana keiki h&nai B M Brown. Penei I helu ia kona auhau, he $340. W. L. 1 KaaLeHea, huina auhau S7.5&. E nana B 1 aoao 20. »?' ' -- Aohe pepa hoike auh'au i haawiia nona: ak", n.a B M Brown i-hai waha ma-i i kona mau waiwai. Mahope 0 ka pau Io%ana o na la 1 haawiia'" 110 ka nana ana i mi Buke Helu Auhau 0 keia Apana, ua eele mai la 0 Dr.Wgtemor, a noi maila i ka T,una Helu, l'e ae aku ia la e nana i'ka Buke H eW~r7o" ka helu āuhiWaeL^o^ll " Ua hoole aku ka Luma'Helu i kana noi, me ka pane aku, ua -pau ka manawa 110 ka nana ia o na Buke &c. la wa, huli hoi aku - la oia me ka'īnaīoa, no ka hoole ia ana'ku; a hoopii . loa aku Ja i ka Peresikena 0 ka Aha, ia F S Lymana, a kauoha mai la oia, e ae aku ia Dr Wetemra, enanaika auhau o UWorlt - - Ua hoole ia no e ka Luna Helu ia kauoha hookiekie, a ua hai'ku nae ka; huine, „a me na w&iwai I heiu ia. A ua hoopii 0 Dr W etomra no J Worlt ma ke kumu, no ka 30Q.no i hemo oie, Inoa 7. Awai Akau, oia nei ke kakauolelo a ka Makai Nui o Hawaii nei, nona ka uku a ka Ahnolelo 0 1882 i ho.oholo ai, he $1600 no 2 makahiki. Ē nanu Buke Kanw. 0 1882, aoao: 120. ' O kona helu waiwai i hoopaa ia. oia keia, he $165 W Lewr, a ra.e na auhau pilikino, huini 16.23-L E nana B 1 aoao 17. Ua haawi ia'ku ia ia ka pepa hoike waiwai), a ua hoihoi ia mai, rae ka hoopiha kup;-jno ole ai. Ua 'iioo.pii oia, e noi ana e hookuu ia ka auhau 0 kela. #165; no ka mea, wahi a-na,-aole ia he waiwai i oi maluna o 300 &c U « haawaiia ka pnlapaia ae hoopii nona. Inoa 8 C K Akau, lie keiki opio keia, a na Awai Akau i hookele 1 kona lioopIL Penei I helu ia oia. Waiwai paa #50(), huina auhau e ohiia $3.75. Ē nana B 1 aoao 16. Ua hoopii oia, no ka mea i like oie me ko" ka Buke helu. Ma kana hoapii, he $608 ka huina. waiwai paa, a e lawe ka 300, koe iho i 308, oia ke auhau ia. XIa haawi ia ka pepa aole nae i hoopiha ia, a lioilial ia mai na ka Luna Helu e hoopiha, me ka hana pu no me Awai, a paa ua mea i hoomaopopo ia. Inoa 9. D Kaluna, he kanaka paahana W Paa #100; kino kula huina auhau a pau j 13.75.* E nana B 1 aoao 12, kona hoopii | hoohalahala, 110 ka 300 i unuhi ole ia. Ma ka nana i ka buke helu, ualkuli&e oleme kana hoopii, oiai ua unuhiia ka 300 mai ka ' 400 mai, a koe no #100, oia kai auhau ia. Nolaila, ua hoolei wale ia kana hoopii, i ka wa i noho ai ka Aha Hoopii Aunau ma ka ia 3 0 Oct- 1893. Inoa 10. H ileaeon, he haole keia, ka hunona a Dr Weteraor; a • kana oihann, he kupakaka no ka Hui o Waiakea Mill Co. Na Dr Wetemr i hoopiha i ka pepa hoike waiwai o kana hunona, oiai i ka moana kaki 1 hoi mai ai 0 kana hnnoila i kela wa, mai Amevika mal. A «aa pepa nei, aole 110

i hoopiha kupono ia, e like me ka īula, a 110 Iiookomo ia no peia. Ua hoohahihala keia haole, nn kela 300 110. i ka unuhi ole ia, a loaa kena palapala hoopii» E ka lehulohu okoa, mai Hawaii a Kauai; O kela mau. inoa- ae la he 8» a. me 2 inoa j Mua iikea ma..ka Helu 47 ae nei, o lakou. , nei a pau he 10, hookahi no kumii o ka lakou. heopii hoohalahala, i ka heiu o ka LuI na Helu; oia'keia, (,ka hookuu ole ia o ka 300,;" O lakou a pau he umi, ua like Aa ke kumu. hoohalahala, aohe ano e ae o ka ke kekahi. A • na inoa a.ku i k«e, he ano e ae keka.|i kumm i hoopii ai,. a ua komo pu' no nae. keim.Mumu. imoa ie la, ma ka hoopil a keka1 hi ma« me». Aia a hele iluna oia mau inoa t ifee mai no oukou ia mau m'ea» 0 na moa mua ae ia he umi, ua waiho -aku. ia l«k®u ma ka papa mua o keia moolel©, malalo o ke kumu "ka like loa o kn kkoii kumu hoopii, aole "he a no e, aole no hoi he wahi kumu e ae kekahi.*" A i. mea hoi e maopopo' āi ke kumu pale a ka Luna Helu no ka loleou kumu. hoopii, kekahi kumu ia o ka htofaaawale ana i na poe nona ke kumu hoopii like laa. Nolaila, e ahonui mai oukou no ka mooiela epili' ana i na īnoa i koe,. a pau pono aku.na hana i pili I keia poe hoopii, alaila^ nee aku ia lakou. ■ Mara.ua 0 kUhoopau pono ana'ku 1 ka mea e pili ana i ka hoopii a kela mau inoa ae la he 10, e hoamanawanui niai oukou e lohe i keia: a e loaa. auanei paha kekahi noonoo ana no ka lehulehn ma ia mea. Oia keia, Ma ka Poaono la 29 0 Sept. 1°83, he hoopaapaa hahana mawaena 0 ka Peresidena o ka Aha. H A ^ F S Lyraan, a jne ka Luna Helu, no ke kumu, ba unuhi ole la a ka 300 0 na poe i hoopii. Ua.paio' na aoao elua maloko o ke Keena Kiaaina o Hawaii me ke oolea; ua hoike mai ka Peresideiia i kona wehewehe i ke kanawai 0 18« 82 pauku 28 0 ka mok. 48 &c. Ua pale aku ka luna helu i kana, a waiho pu aktt i ka Eu'la kanawai ake Kuhina Waiwai I hoomakaukau ai no ka'lhelu a meka ohi Ina au- ! hau 0 ke aupuni, i pai ia ma na papa. - Mahope 0 na pa-pa leo ikaika ana, ua kii aku oia F S Lyman i na mau pepa nei, a Jawe mai la e nana i na rula nei, kahi a ka Luna Helu s hookele ai i kana hana. A penei m olelo oia rula ma ka olelo Hawaii. Iloko o kēia palapala hoīke na koi hookuu H pau, aole no e nana la ma kahi e ae.' ' Pf"i nei . ma ka olelo haole. UA11 exemptions must be claimed in this return, or they canflot be allowed. M 1 ka nana pono ana iho 0 ua mea hanohano nei-i keia ru!a, akahi no oia a nawaliwaii mai. A eia kana i pane up, "He.pono like 110 e loaa'na 1 na aoao elua &c." "Aka, e lilo ana keia he mea e noonoo ia ai e ka Aha ■&€." Aka, i ka wa a ka luna helu e hoopaapaa ,^naT5e m, i7o^SaUum«","5a4Uaik'a oia; e 'ohewa ana i ka luna helu, 110 ka unuhi ole i jiela 300 &c, Ua pii ae kom, enaena, a hiki i na helehelena, a hemo mai no hoi na huaolelo mai ka waha »ai rae ke koikoi, me he l>o-ka U e komo mai ana i ke kino 1 ki-ia'ku. Aka, i ka halawai ana ma ia rula, maalili iho la la enaena nui, i hele-a, puia iua. I ke oki ana ae oia j.aio oielo, hoi aku la ka iuna helu i kona keen \ me ka maopopo mua la la 0' keia mau mea elua, ma konakoho ana, A oia keia, U« koho ka luna helu me ke kanalua ole, ua hooholo mua \ia Pcresidena nei i ka pono no kola pos hoopii malalo 0 kela kumu, ka unuhi ole la 0 ka 300. A o ka lua 0 na manao koho 0 ka luna lielu, rnai ka Peresidena aku o ka A, H. A. i hoopii ai kekahi poe malalo oia kumu. .- Aohe kanaluo 0 ka luna helu i kela kolio ana pela, oiai ua mnopopo ioa ma kela hoopaapaa ana. Koe wale no ke kaii ana'ku, a hiki i ka la 2 & 3 0 Oct. a ilaila e maopopo lea loa ai ka oiaio 0 ua mau manao koho'la. E Hawail okoa, e maknikai mal kakou I ka lakou nei hoopii imua o ka A. H. A. ma ka la 2 0 Oct. 1883, a e ike koke auanei oukou i na hopena o-na manao I koho ia e ka luna helu, ma kela hoopaapaa ana me ka t Feresidena o ka Aha, A heaha ia' hopenu? Eia mai a hiki iho Mi ka Poalua la 2 0 Oct. 1883, ua aoho ka Aha, raa ka hora 9. A. M., ma ke keena nui o ka Hale .Hooko.lo.kolo ma Hiio, Ua hiki piha mai na hoa © ka aha, a ua nui na nea I ākoakoa ae e ike a e lohe ina hana imua oia aha. O ka hoopii mua i hoomakaia ka nana ana oia ka "H, Deacon;" oia ka 10 0 na inoa iikea maluna ae, O ka loio » ma ka aoao 0 na poe hoopai, #ia no o D rl Hikikoki; a o ka luna helu nona iho. 1 ka waiho ia ana'e 0 ka hoopii e ka loio, ua waiho pu ia ae no hoi lea olelo hoakaka. 'lina hoopaa ia ka helu ana alaila -o na hoopii like loa na kumu, ua iawa ka olelo hooholo no lakou a pau. A ina hoi e hookuu la , ana, alaila o ka hookuu like no ia ina, hoopii oia ano hookahi." M&hope o kela mau olelo hoakaka, ua nana i & ka palapala o ka mea hoopii, a ua kahea ia mai ka luna helu e hoakaka. aku no kela hoopii, a rae ke ano o ka helu ia ana a pela'ku. No kahi wa aku. Ma ka la 27 o Noveraaba, ua hanau mai k he kaikamahine puipui a nelunelu, na kehahi o makou mau keiki ulele hua kepau. Mauka 0 Kauluwela kona wahi i ha* niii ai. ft%

APANA OHI' O WAIALUA, OAMU, I na mea a pau i-helu ia ko oukou mau Waiwai ma ka Apana 0 Waialuu, Oahu, ke kauoha ia aku uei ouhou, e hookaa koke inai i ko oukou mau auhau ia'u ina ka Hale Hookolokolo 0 Waialua. nei me ka hakalia ole, mamua ae 0 ka pau ana 0 lea la. 15 o Dekemaba); 1893, : - E lioopii ia ka poe liookaa o!c e like me ke Kanawai. Jes3k Amaea. Luna Ohl Auhau.. Waialua, Novemaba 7, 1883nov 14 4t#