Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 14, 2 April 1884 — HIKUIKANAHELE! [ARTICLE]

HIKUIKANAHELE!

|i|Q:lM i m,|>o:nc3 c iieae, mahope iko o ka [l3r '■■:1pa« aa®-o ko 1a«-a Halawai- pu aiia me lloaa nakankaao. mm liele afeu la ia a kemo ] akii ia Lieko o ks heiau ma lieolonahihi; uā j pilia telt? ioKo o ka fieia« i na kahuna, a ; aip ka poe \swvlkw& oihsno o na mea l hooj k-^-a. ia Njaca»a a ke komo aua sku o ke Ain, n rac ke kupii. Hiku ma ka pnka iwa« tie :c? o ua heiau nei. ua ku mni lailuna na kahun? psa akaa a pau he kanaha, nr?e na : Imnake, kvYe kwe oihana o na mea I hooiaa ia na ke Alli a uie Le akua. ia wa pokole uo Loi, ke kani kalulu npi Ira pa h u , ke wi wi la kn leo o ka puiiiu, n ke kanl la he o'ii a ka mea oli. me ke pa'i ana ■ tae ka ko o ka pa.hu m me ke oli o iike me ke raele aai o la poe mele, ma ka rlla a ma na raea kz.ni a peu. A ua ano iu maoii no -h-ei Jia_iiajia_a_.p3.u 3 pili j_aft .akua wahahee, i a »e keAapu o Ba Alii; olai, ua hana no na 1 kahuna ma ka mana i ioaa ia lakou, oia hoi. j he makamae nui ia na Alii kapu a me na ■ A hi huaau mm ka po mni iloko o kela au ■ kaliiL'o pouli panopano o keia Pae 'Āina ! kauianm. A pau ks hana ana o ia po, a%e na oiha» rd a na k^hune, ia ao ana ae, aia no o Hiku moloko o ka Iieiau, e anai paa ana i kana ! mau hana a pau, a e kaiolia ana i na auma- : kua ona a pau, e Kialama iaia me ka malu- .; hia, i kona wa e haalele iho ai i kona aina ] hanau a e kaupaie ia ai hoi ka īke ana me ; hoaa poe kanaka, a me kona kaikuahine me : Kawelu, a me ko laua mau makua. : Aka, iaia a me oa kahuna « noke>ana i ;! ka lakou maa. Iiana ku i ka eehia, a me ke ] kapu maloko o ka heiau, neia naueue ano e Iahu a naaluiu na kahuna, .a me kuepoe Iawekwe; a .oki iho la Aa naueue.--nna o ka m m 'lai .k« ■iho)..la m.e ka... nial'-ie- _ J ■ _ ■ " :ikii0 iekili.. »« oei, a laa- ' !' &k *u& k£ &kfr m&i, adb wo kēik" i«Yfcfcri^^fi~«3"fias'"pii5~lir-oia ke aka .«'--.leekahi 'kaikamehine ui a nani hoi o Haw*aii nei i make aku mamua o Kawelu; me he mea la„ ua kanalima anahulu i hala ae; oia hoi o Heaaopalialaokalani I kapa ia o Kauakoko. 0 ia na inoa eiua e keia kaikamahine kino ano Uni, a ano afeua no hoi, a naiowale l»a iho la, aole ioa i ike hou ia. ma ia naanawa iho; a ua.kaE sho la ke ano t ne lea halialia. o ke ano hoomeke'uka'u maluaa 0 na mea a pau o loko o ka heiau; «ohe no hoi lie leo hiki ke pane ae ia mpnawa i. ba maknu a rae ka haalulu, koe no nae o Hikuikaanhele, - ■ . -Aole I huliu ma » hope iho, hoea kino mai la o Kawelu -ke AhjL\v»huie, me- kona Inhiko Alii; oi&i he pau mao malaio o kona puhaka, e uhi paapu ana I kona wahi kuaa, me kona wahi kapa kalukalu keokeo lahiiahi 1 hool-uu ia m* -ua w&ihooluu lehulehu. a ka poe loea hooluu kapa o Hawaii nei; a komo ana keiī iioko, ia wa, moe na kahuna ilalo ke alo wiM o Kaweiu, a uamoe pu no hoi me Hiku kon-a kaikunane iialo i ka honua, m<^W6areliweli o na mea a pau o ioko. Imie pololei aku la ua Kawelu nei iloko a ku iho ia ma kahi e kokoke ana i ka nuu, aia-maiaio olaila he paepae pohaku, a elima anuu ma ia wahi. Aia m& kahi ana e ,kiihei, he eehiaa-me ka m?eliweli, a'malalo-o Iiila e moe trna o Hiku, a ia wa koke no poha mai 1« he wahi leo keiki maioko mai o ka p^ehumu'o-ka heiau, .iaa ka aoao akau o ; ke alaoui 1 hana ia a komo loa iloko. Penei ma leo la i pan« raai ai : fi na kahuna, e »Ia, e hopu na lima i ka pahu, a e hookani ae.ao ke Aliiwahine I keia- manawa, a ina oukou e hooko ole ana i ka'u kauoha, aiaila he oiaio e mak» no oukou a- pau -loa m'u iluko o keia. m&niwa. - Ia ma-nawa., alalike mai ia jja kahuna mai kahi t lakou & moe ana, a hopu aku \a' na lima i ka pahu a uhau iho la e like me ma^ *nua. Iloko.o k wa kau ia- ae 1» kokahi o na kanaka lawēhal% iluaa o ka lele me na : ■mm a pm.he lehulehi wal§;f ia. km.. A mml ke Aliiwahine K*wel» i hai 4 keia kwehala; *in ll!ku...aa'dbafha ba kooa naau nie ke kaumaha, a me ka'iōiakaamni ā& lioi', i kf aleua, Oiai, he mea mau uo na h*iiu i pa» i k« wa kahiko, aole e ae ia m AUiwa* hme e komo iloko o ka heltujl na po o Kano ma Mauli; nolaila, wano e loa ia ko Hiku mioao. - . ■ A pau k« haaa ana a Kawolu pela, oili i .. U' ' ; . . -

i'āku la -ia n hoi aku la i kona wahi pono; rne i ka eeiiiiU Aoh« mea pane o loko, oiih na ' līiukau na kahuna,. no ka aiea, he Alil !;apJ! i loa ke kaikualiine hiamiia o ko iiiileilnane, ! a kahi keiki nona ka leo i hee os i nr. kehu- | na. oia wa-le n» ka mea mana nui. ] Omi, o u« wahi keiki uei nona kts )#>••> i j puwa inni ai ;nai loko mal o ka paehumu o j ua heiau la, oia k.r. raea manu nui inaliwa 0 ' ka lieiau a paii, aohe Alii oi mamua ue o ; koa.i eoana i hrBv " ' nar i Les#i mot?Ie!o. No ir :%c - o ... hoi «i aiāi loko aku o lia heiau, ho mea wawa nui sa mawaena o nr< kanaka a pau mawnho, a mei nn wahs eae p pan e kokeike mai ena liaiia. Molaila, aehe oielo a Kawelu ia wa> • iio fea mea, ua ike nu ia, a ua ianopopo no iaia fce ano nui o kana man mea a pau i hana ai„ ' ' : Nolaiiā. e oa hoa heluhelu * moolelo, te i i " aku nei ka imea ka-kaii imua o ouko-a, e alaWa maliē ae kakou a nana ako i na o!e!o a Kawelu i ka manawa i pau ai na liana a kona kaikunaee maioko'o fea heiau, oia hoi' ka wa i noa «I na.oihana 8 pau o na po kapu, Hoi uiai la o Hlkii I waho ma kona wahi mau, alaiia, kauoha ia mai la o īliku e Iiona kaikuahioe,. e Iiele aku e kamaiiio pu me ia; a ua pane aku o Hiku imua o ka eiele a ke kaikuahine i hoouna mai ai; e- hoi oeaole.lo-atra-ia-K-ftwelur-lie naa-i ko'u, nole au o pono ke heie aku e lialawai pu me ia a e kuka olelo hoi. . Nolaila, inamuli o ia mau mea^ m pono ole ko Kaweiu manao; a ma ia mau la mai, ua ae niaikai aku o-Hiku i na mea a pau a kona kaikuahioe i kauoiiā' mai ai, a iia hele aku no oia me lea naau-aloha v aipahe, me na oielo ku i ka nani, me ka eieu, ka pahēe, me ka momona i awili pu la me ke akamai, ka mea nana a wawahi aku a paiupalu na manao Iiii huhu o kona iiuikuahine Haku, a iiio ia i eUea na -ka puuwai o ug kuahine la ona.-e hooniponipō pakaawlli ai, me na manao iiiki ole i ka mea bak.au ke hai aku • Oiaij ua hiki akn -ta no laua ma 'kah'i - iēbi» o -ko Kawelu wahi. !0 -Hiku .a me "rfeekaliL kuapuUi ua akaka tso na iiāiia-a- in® ,na ,ote!o •a. iaua m& knhi e hiki ole &i.f ke f ū&p«m-ā ' we kona «nau kapuai hepa fce . helpWw iīlio .-ma.-.kahi-O-kaapa... malie ai ke kino kapn , ke . kino uwila o ko Huwaii nei wahiue.-uiāikai; -®te, a he eanaloa uku o Kaw-elii-inii-laiia.-ia®.-Hikii". • A pau ko" laua knka oleio ana ma-na-'niaa-" 0 ko Hiku hele'āna maia mua' mai.-ua wā-r iho mua nii-i la o Kawelu i knna berita paa ioa, he hoohiki ana mawaena o laua iho, no ka manawa e liele ai -bona kaikunnne; he ■ īimikuīiamaiia maliina-i.lioaholo- ia e- laua, • oi& hoi. ma ko Hiwali nei helu k&hiko penei : Hiki ka.- kaliina- e aiai ii#!, a -koa&ne i-ka honua nei,va hiki i ka wa e'pouli ai,'he ho'o-" Wn m&hina la,.. pela -ka helu ana a ko 'Hawaii neii ka wa kahiko, a liiki no i keia" wa, mawaena © ka poe i inaa māu a kupa i bo kakou nei helu kahiko. A pau ae la na hana a Hiku ma me kona kaikuahine, mo® iho la ke kanawai o laua, mawaēna o kekahi a me kekahi, me ka hā#wi ma-i o Kawelu i fea hoailona o ka pilikia mē ka ole o kona kaikunane i ka ona e hele a! raa na aina a me ka iewa, ina he pihkia; oia hoi he pahu īli mano i ulana Ii o waho 1 ka oha, i haku m hoi mawaho o ka waha i ka niho o na Alii i paiiai i ka make ia Hiku ma i ke kaua pu aoa lfie ia, e like me.ka raea i hai mua i® aku ia oukou. e 0 ke ano maoli o keia pahu a me na haU lona kupanaha, ina e hele o Hiku a pilikia, penei no ia ; He mokumoku ka aha a p<u ka niho i ka helelei, a ma hoi aoh& pilikia, he oia irtau no o.like. irre ka ano mamua, A :pau k®!a raea, waiho la ua pahu nei ma ko Knwelu a hoi aku la o Hiku i kona hale. A ma la hope īki iho, elua nnahulu' i hala ao, hoomakaukau īho la o Hiku i konā' hele āna^.oiā.hookahi wale oo, aohe ona lua. 1 aka,- hoohihunui no.nae -kahi kunpuu pwna^ : liele i kona alo e u haeie pu no la«« me kooa haku; ipa no lioi he huakai no ka make. o kona make-pu ana no ia, a ina ho hoi no' ko ola, alaila, o ko laua ola pu no ta a hoi. : 1 aku ia .o .Hiku iaia,. aole kaua © po.no be ' hele p-u,- mamu'li au .pilikiu ia ©i a 'iuhi- no hoi, no ka mea, o kahi a'u e .hele aeij hā' "Wāhi hiki- ole ia ko maaio .:kf :fea-n»%i ipalil». k, he alaaui pilikia,. .oiai-, bia- mmw' wāli; ii.l: kamaaioa aiiā Akā; e hoao; .-aha'-aāēe^-hele' e h#®lco i . ®: l makenW , ko ai.e ike; mai manao mai oo, he al^nui : .fono keia a'h'.e nei, wahi' a' Hiku. A : nolaila, © noho oe me ka haku ' wahine a k&tta, a e hoolohe oe I kana ipau olelo a . pa u ■ me kana mau kauoha &na mai nou, e like pa rae kou wa e noho pa aua me a'u, . mai p«lo iki oe l kana ro«u olalo, o kou aloha ole ana mai no'ia ia'u. _ ' ' 1 i.-_ 4 ~ (JYhfc& āf w& V" : . :J , -,t ' " " ~ - " ; / ■'••....''