Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 20, 14 May 1884 — HIKUIKANAHELE! HE NOOLELO KAAO HAWAII. o HELU 26. [ARTICLE]

HIKUIKANAHELE! HE NOOLELO KAAO HAWAII. o HELU 26.

āMAO o!ua iho ma;kou Jcaikaahine, o ■ ;.: " ;av.;\ L'. ::u: i : u i.o, L:i':;c ■:.■ ^T7l! ko oIuft mau inoa, aka, olua "e ,w»ele iaeiae aku ke alanui o ka mot pio. mawaena o na HLli noi i hanau ia «na« ka po mai, mai s iiieia wa aku ' a hiki i ■ na hanauna Ai)jjna- ' kelukoiu a kiekie ma keia raua aku, iwaena o q« h«nauna Aiii kiekie loa e ka mal ana. 1 Nofi|!i47.0Tir'i^ ia i kona hooko m ana i ke ao, iloko o na : .haaauaa'he n«iv • -•„. ._ A hoopau ae U kona ma kuahine i kana mau olelo o neia ano; iti mai 4a hoi o Ku _ kona makuakatte. a hoike mai-Ia i pa wahi _ oielo ao pokole i ko Uua Huku Alii penei : E Kalani kiekio, kupua. ko maua pulaktuoaaka, ka m*ūa Alii, k>» luhi hoi a ueia mau • iima-a rae neia umauma i hoomanawanui ai ■ ia oē. , Ano,. 'e oluolu ©C" e '.hoopaa i kau olelo 'hoo'hiki'-oiaio iaia^ .o .ka- paepae kapu o kou ihilhi, a e.kulai hoi I na mea ano ole a hookaumaha wale ikouMaee; e anai hoi i na " m«a ino a p&u aai kou -ala -aku, ae hooinaeraae ia oe iho i kou'mau la a pau, a e ola kou inoa i ke ao, a rn.e mauavkou. mau ma-kua.aei5-a peia anei oe e ae «mai aij Ae wahi & ia'"tiei. • , ■ A ku mai la ka lauaaeiki rae ka ihiihi nui, a pane mai la,- Ano, e o:u makua aloha -he oiaio, ke-moni nei au me ka ono i ko'u pau i ka omie o ka olua mau oJelo ao mai- " kai ia'o, a ke waiho nei wau ia. lie ipu ala kupaoa ma kuu puuwai. A ahiahi ae- la, hoi aku la ua'makua i ko laua home kuahiwi mauka o Puulaalaau; kahi i olelo ia ma keia Moolelo -kaulana o Han&kaumalu, ka Home o Anakaumalu, ke ana knku o Eip.o* naahina, ka wal e in.u o KiinaakE ka loko ia, a Hnn'^kewa ka mula maia, o Kaahiaha • ka mMa ko, a o Kiponiahi na ka Heiau. Pela ae ia ka. mea i hoikeia ma keia moolelo kahiko loa o keia pae aiua, ua paa keke hi o ia mau inna i ko Hawail nei pot eleniakule, a ua olelo ia no hoi, he pokok keia moolelo, aka, o ka oiaio, aole pela, no ka mea, oole i lawlaiia nui ka moolelo o Hiku ikanahele i lee Au o ka noho alii ana o Kakuihewa no Oahu nei, oole hoi ka wa e noho alii una o Keawenuiaumi no Hawaii, aka, i . _ ke Au mai o Im noho Mp; ona o na a|i| maiiope mai o laua i kaao mau ia ni keim moolelo e like me -ka'u i hoike moi aku mi k oukou e ka pee heluhelu i m lieiu I hale akti la. Molaila, ua ike ae nei kakou, «a heo aki ta na makua o ua eueu nei no k® uka wao kele. Oa noho iho la no hoi o Hiku ma ko na ano kupua me ka maIte-§ me ke aknheh e like me Iwna.i ike ai he pono. A'iloko ( kekahimau la- ma ia hope mai, ua haule ih< "la maluni o ko; ke Alo Alii ka hiona an< kaumaha 'ma» na nlii a rrt aialo. no ka meu ua loohia ka ui K-i welu rne na mai hiki ole ke hoola ia, oiai, un hikii paa loa. mai la ki mal raa kona kino me ka upehupehu, e hoo mae ana i kona nuni mai kona kino nlm, t aohe horhe loaa mai o ka oiuolu. - • Ua hele mai neiu lohe a na pepeiao o b kakou kamalei Hiku, no na pi'-Ikii i ili rnn

malu'na o koma kaikuahine aloha o Kawelu,.;.a ua ku ao la oia a hele aku la elike xie ke kii ana mai a na kanaka o ko laua makua- . kane e ike i kona- kaikuahiae e waiho ā muiee an^-«aMkō o ka paehumu o kona. walii ^kiipu. A ī ko Hiku hiki ana aku imua' o kona kaikuahine, ua ikēPiho la oia i ki po..ioo nui hiki oie i -na mea m pau ke'hoola' ae • ia®'ka maalahi, Hemea maopopo i na mea a pau o ia nvi u la liuliu i ua loaa k'eia mai ia Kawelu nua kahi huna o kona piuwai, no ke aloha no i kona kaikunane haku, ma na ano hana i ioaa a » kuiunia hoi i ko ke ao nei'-a pau, mawaena o na inea uhane a pau a ke Akua i haoa oi, a i ka h>ki ana aku o kpnk k»iku nane a leu imua o kona alo, aole , loa kona k&ikuahine i am nuū e aluwa a « rMna mai I na hiona nani liiehie o ..kona kaikunane ipia mailoKo mai o na ike poaeue »na a kena mau maka noheoohea i ke aioha i kona kaikunane haku Hikuikannhele, mai kona mau h naaupo mui, a hiki I kona nui ana, (Kawel^). Aole loa i laahia i-'noa kona kino n&ni ia Imi, aka, i koi» kaikunano wale iho' no. ■ ( . Ia Uiku e noho ana maluna o ka Hoaleia.moa I kahiko ia\me m mea ala o ke Au kahikn, Oia ht<1, he Hiklea, he wahi moe Ii, n« Kawelu kona kaikuahuie, * he wnhi k«pu hoi no na mea » pai*e maalo ana raa it wahl. ' ' Iloko o la wa, e no^o »na kekahi m*u kaikamnhine opiopio, e loini ana i ke ■• ,'iii Wahine o ka nani eehia; aia hoi, ia wa " ««, hookaawale aa h laua ia iaua iho mai ka lomiiemi ana ia Kawelu. oo ka mea, eia o Hlku k« ku nei Ihioa imua o ke ale o ke iau» mau maka.

U\ llikn v ku ana ihuui n«* kr kuW .tnn i*vi o miiv! miika mnhnm o kcmt kvi.k»i. al'in.', iiu inaopep^ i« h, in:t ji»Sp iua f hiki si!sn >h K o poine? iīMtis:s ke ela o koon UiUuahun- aloha k» n»na ' hiihia l kouM niHiiiio t?!> »;.iii;i hiiiku!i»v-.e a ; mnwK ole hoi I.SVM li>r;! V -ike Js>i? i-;i hiLtic. o :: i; k:r:ku;v:.;L; > LaUi ;.X;. a:-;\ > huio; ;J ke-m :Unp. -e-pi-n:?» : i.:r. brwn noo ĪU1- ii?. Uj. ;;or ;;c Uihe.1.:" e Lr.rp: Ovv Uiio ī.Uo '.:o hana kupaianaha a ka mea eooa keia - hoeke hiolo makawaia iho la kona maa waioiaLa I?e i:si m: r on.fi. e ' ■ kznv.ri. :r.-. x ī"?.: rj _.V. C: ?■. C::. hooko ia ana q k» olēlo wanana a ko laua ll:U. ?.l. U; ?>: "L. •';• . U.U L^'.';hu* k:: :ī:o: >:c LeUe, r.v" !:r en; rr:;. Y.UR;ki§j® ui la i o' & -ianei. e like ms ksea ■ ::r'- >..! :.:c U™ p»;;'L>c.: e CDL:L :1zvlīz.C. ne- L:L ĒL:.?:;. iho ole a kona kaikuahine e moe lolii nei me ka aahu mao i hooluu ia i na mea ala a pau o Hawaii nei, a ua piha : ka hale moe o Kawelu i ke ala mai o a anei " a puka uku la ke, ala iwaho. 7 M& neia ahua e ku iho ai kakou a nana ae no ka Hiku mau'haiia-|-kon.a_.kaikiia:!iiiie': iaia i •riti.ih®*ai e Qofio i lalo ma ka -aoao kema o kona kaikuahine, a kahea iho ia ia i keia mau huaolelo ma ko Kawelu mau ... '-pepeiao, .pe&ei:__ . ■ - " ' ■ ■ • - E Ka§no 0 Kawelulani — e. ala, . ■ ■ E Kawelulani 0 Ku — e oui, E ka paepaa lani koo-Wa— e eu, ■! . Uahoea-mal'p Kuhikunahele, •. I Ku i ke kapu elieli kulana, • " Laoak'i, iana iiele, lana- eu, E ala, eia au ko ipo kunane. A pau ae ia .ka'Hiku mou kahea ani ma keia ano, ua kaii aku la oia o ka onioni ae 0 kona kaikuahine mai kahi ana e waiho a malee lei, m 0 na kaikamahine opiopio iomilomi -hpi"j .hoolaa ia, eia no hoi laua ke halo mai nei no ko Inua haku-0; ka oni ae aohuli ne la hoi; aka, he oia mau no nae ka waiho ■ malie ana iluna ke alo, me na -helehe'lēna i kele a haikea me he olena la, a ku hou no -.vkekaikuiiiaaee.kaheah.oiii neia kahea, o ka lua ia, a i ala ole m®i o Kawelu e like me ka mana 0 ke kahea ana, -alaila, ua mike kahiko o Kawelu a i ole he hoonunuha konia paha no kona kaikuhane, a kohea iho la oia penei ke ano nui, E Kawelulani o Pea — e aia, Ala ku, ala hele ai hoi Hoi'nu i ku o Kahiki He hiki mua au iie hope ot Oeoeinai'au pale.i, m 1 hm Hoi mai eia au ko 100 l wmnw 1- ; " ' Nane ia mai ' au koho m m j Owaiau, owai kuu inoaf - ! 1 Aia! e ala oe a nana mai, Eiaau ko aloha e kuahine, ^ E o.ta,. e »l.a mai »b, . ■ Ku, Ku; Hina, Hina, ' - E maliu i ka leo Uuhen, XTvvuIo l-i e Manui no Kuahinē; t Kuualoha eia U i k u u ma Iw , 3 - Kau ana kau ana ala inai hoi. A pau a.e la neia knhea ana a Hiku i kona ^ kaikuahnie e wailio ina iloko 0 ka pilikia. oni ae la, a kikoo, a huli i o- ianei, a mawehe maiie Ue ,,h i kona m.au inaka me na lihilihi ooi 0 kona muu maka, a kioia. pau mai 3 , la i kona mau nana poaeae a.rm maluna 0 y na oiwi nani mwloeloe o kona kuikiuiane, a 0 kaliea ae la me ka leo- nawaliwali e like me lee ano o-ka poe e wai|io a umi ana maluna ' o kahi moe, a pane ae la iniua 0 kona kaia kunane pe.nei3 O oe s» e Kapuiiakea, a Ē Kaoku, o na lani nui, Mulen awahia ke kai, 3S . .A-w.aa.wa ka aui puiia, 1 Pu.-wa ka leo o Lonomakua,

0 Lonoikaouemlii 0 ko kapu, 1 kapu au a noa ii oe( Ē kuu ipo kunane. — e, ' Mai keiua eia au Ko kualiine— . A o leo Hiku le!e aku la 110 ia a muki iho la mau papalina, a ula ae lrv o Knwelu m&i loko ae o nei inni nui i pnnunau i na mea n "pau o ia alo.alii kahīko, e mako ana 0 Kawelu, 110 ka mea, uohe komo 0 l«it ai, Iloko ka wa pokole ion, ua oluolo «<e ta kona mai nui, 11 ma iu hgpe inai, ua hoi hou ,se kno kona iimii a l*ke sne kn wa kinohi, na La hoi i ua wale aki» la. A i ka poha |a mainni ann ne 0 konn kaikuanine inai loko mai o keta mai nui, ua hni pu īho la laua, akahi .110 ka iko oiaio, ha nui 110 na h« 1 aui ae 0 ko luua halawai pu ole anu, o lUke me na wa 1 hala ao malmpe, no ka mea ua ike ae nei kakou e ka poe heluhelu moolēlo i na h«na a Hiku. a ma ho mea la. oia maoli no ka mea i ili nku ai o na pilikia maluiw' o Kawelu kona knikuahine i haiamu w mo na helehelena o ka ui oi kilakik a mo ka nani, a ka mea kokau hoi /a, .. . ■ " e puana iho ai me keia mau UUni hoiloha4oha o ka ipo kauUaa o na U i au wale ka manewa'/penei: Ina paha oe maanei, I nei- poli a ke aloha, Ina U paha ua ike oe Na hana hoi a ko aloha,Nana e hooUko ppno aku, - ■ Hiu-a ko hiam,oe ana, Mea ole na m»a a pau, Ke alawa raai 0« la'u Pawee ko m&ka 1 ka ike, Hiihol i kahi auoano. « • Mo kmhi wa akuL